Datasets:
1 Điều đó, kẻ kính sợ Đức Chúa sẽ thi hành,
1 và người tuân giữ Lề Luật[^1-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2] sẽ đạt được khôn ngoan.
2 Như mẹ hiền, khôn ngoan sẽ ra gặp người ấy,
2 và như [^1@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]tân nương trinh khiết, khôn ngoan sẽ đón chào,
3 sẽ lấy hiểu biết làm [^2@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]bánh cho người ấy ăn,
3 lấy khôn ngoan làm nước cho người ấy uống.
4 Người ấy sẽ dựa vào khôn ngoan và không chao đảo,
4 sẽ gắn bó với khôn ngoan và không thẹn thùng.
5 Khôn ngoan sẽ làm cho người ấy
5 [^3@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]trổi vượt trên các đồng liêu,
5 và ở nơi đại hội, sẽ giúp người ấy lên tiếng.
6 Người ấy sẽ được sung sướng,
6 được vui mừng như đội triều thiên,
6 và thừa hưởng danh thơm đến muôn đời.
7 Những kẻ ngu dốt sẽ không chiếm được khôn ngoan,
7 và những người tội lỗi sẽ chẳng được thấy bao giờ.
8 Khôn ngoan xa cách [^4@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]kiêu ngạo,
8 và vắng bóng trong tâm tưởng những người gian dối.
9 Lời ca tụng trên môi miệng tội lỗi là vô nghĩa,
9 vì không phải từ Đức Chúa mà đến.
10 Vì lời ca tụng phải được nói ra trong khôn ngoan,
10 và phải được Đức Chúa hướng dẫn.
Tự do của con người
11 Con đừng nói : “[^5@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]Tại Đức Chúa mà tôi phạm tội”,
11 vì điều Người gớm ghét, thì Người không làm[^2-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2].
12 Đừng nói : “Chính Người làm [^6@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]tôi lầm đường lạc lối”,
12 vì Người không cần kẻ tội lỗi.
13 Mọi điều kinh tởm, Đức Chúa đều gớm ghê,
13 và những kẻ kính sợ Người cũng không ưa chuộng.
14 Từ nguyên thuỷ, chính Chúa đã làm nên con người,
14 và để nó tự quyết định lấy[^3-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2].
15 Nếu con muốn thì hãy giữ các điều răn
15 mà trung tín làm điều đẹp ý Người.
16 Trước mặt con, Người đã đặt lửa và nước,
16 con [^7@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]muốn gì, hãy đưa tay ra mà lấy.
17 Trước mặt con người là cửa sinh cửa tử[^4-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2],
17 ai [^8@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]thích gì, sẽ được cái đó.
18 Vì trí khôn ngoan của Đức Chúa thật lớn lao,
18 Người mạnh mẽ uy quyền và [^9@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]trông thấy tất cả.
19 Người để mắt [^10@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]nhìn xem những ai kính sợ Người,
19 và biết rõ tất cả những gì người ta thực hiện.
20 Người không truyền cho ai ăn ở thất đức,
20 cũng không cho phép ai phạm tội.
[^1-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Người tuân giữ Lề Luật phải hiểu về vị kinh sư hay là tiến sĩ Luật, một vai trò càng ngày càng trở nên quan trọng trong Do-thái giáo. Gr 2,8 còn cho thấy ba vai trò khác bên cạnh chuyên viên Lề Luật, đó là : tư tế, mục tử (lãnh đạo), ngôn sứ.
[^2-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Khúc này (cc. 11-20) trình bày vấn đề kiểu triết học xa lạ đối với tinh thần của Cựu Ước, vì Cựu Ước nói chung không thấy cần phải dung hoà quyền năng của Thiên Chúa với tự do của con người. Vấn nạn ông Ben Xi-ra đưa ra ở đây xem ra phổ biến trong môi trường xã hội bấy giờ : người làm điều xấu dễ trốn trách nhiệm về tội lỗi của mình và tìm cách đổ thừa cho Thiên Chúa.
[^3-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Tự quyết định lấy : Từ Híp-ri yëcer ở đây và 27,6 có gốc là động từ yäcar : tạo hình, đúc nặn thành hình (x. St 2,7.19). Do đó danh từ chỉ điều gì đã được hình thành, bản năng, khuynh hướng. Quan niệm này sẽ trở thành rất quan trọng trong tư tưởng các thầy Ráp-bi theo nghĩa tiêu cực với kiểu nói “khuynh hướng xấu” (yëcer härä`), ý niệm bắt đầu từ St 6,5 : “Ta đã tạo dựng khuynh hướng (bản năng) xấu, nhưng Ta cũng tạo dựng Lề Luật để chữa lành khuynh hướng đó. Nếu các ngươi học hỏi Lề Luật, các ngươi sẽ không rơi vào quyền lực của nó” (Tan-mút). Nhưng trong Hc, từ này vẫn còn mang ý nghĩa chung về ý chí tự do có thể chọn điều tốt hay điều xấu (x. 37,3+).
[^4-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Cửa sinh cửa tử (kiểu nói Việt Nam), ds : sự sống và sự chết. Đây là đề tài về hai ngả đường tội lỗi và khôn ngoan : Đnl 30,15-20 ; Gr 21,8 ; Cn 8,8-9 ; 12-20.
[^1@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Kn 8,2
[^2@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Hc 24,19-22; Cn 9,5
[^3@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Kn 8,10-15
[^4@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Cn 8,13
[^5@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: St 3,12; Gc 1,13-15
[^6@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: St 3,13
[^7@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Đnl 11,26-28
[^8@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Đnl 30,15-20; Gr 21,8
[^9@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Tv 33,13-18
[^10@-3523c329-d8fe-4c28-b1bc-63290477b7b2]: Tv 34,16