duckymomo20012's picture
Update data (#13)
56afc21 verified
raw
history blame
38.3 kB
<h1>Triều vua A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-1-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-1-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">1</a></sup></h1>
<sup><b>1</b></sup> Cư dân Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-2-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-2-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">2</a></sup> tôn con út của vua là <sup><a href="#fn-1@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-1@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">1@</a></sup>A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-3-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-3-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">3</a></sup><sup><a href="#fn-4-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-4-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">4</a></sup> lên kế vị, vì toán người cùng quân Ả-rập<sup><a href="#fn-5-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-5-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">5</a></sup> xâm nhập doanh trại đã giết hết các con lớn của vua rồi.<sup><a href="#fn-6-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-6-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">6</a></sup> Thế là A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-7-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-7-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">7</a></sup> con vua Giơ-hô-ram<sup><a href="#fn-8-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-8-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">8</a></sup> lên trị vì Giu-đa<sup><a href="#fn-9-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-9-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">9</a></sup>. <sup><b>2</b></sup> A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-10-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-10-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">10</a></sup> lên ngôi vua khi được hai mươi hai<sup><a href="#fn-11-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-11-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">11</a></sup> tuổi, và trị vì ở Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-12-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-12-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">12</a></sup> được một năm. Thân mẫu vua là bà A-than-gia<sup><a href="#fn-13-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-13-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">13</a></sup>-hu, ái nữ vua Om-ri<sup><a href="#fn-14-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-14-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">14</a></sup>. <sup><b>3</b></sup> Cả vua này cũng theo đường lối của nhà A-kháp<sup><a href="#fn-15-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-15-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">15</a></sup>, vì<sup><a href="#fn-16-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-16-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">16</a></sup> nghe mẹ xúi làm điều bất lương. <sup><b>4</b></sup> Vua làm điều dữ trái mắt ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-17-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-17-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">17</a></sup> như nhà A-kháp<sup><a href="#fn-18-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-18-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">18</a></sup>, vì<sup><a href="#fn-19-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-19-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">19</a></sup> sau khi phụ vương qua đời, họ đã <sup><a href="#fn-2@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-2@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">2@</a></sup>góp ý cho vua khiến vua phải tiêu vong. <sup><b>5</b></sup> Vua còn theo <sup><a href="#fn-3@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-3@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">3@</a></sup>lời họ khuyên, mà cùng với vua Giơ-hô-ram<sup><a href="#fn-20-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-20-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">20</a></sup>, con của A-kháp<sup><a href="#fn-21-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-21-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">21</a></sup> vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-22-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-22-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">22</a></sup>, đi đánh Kha-da-ên<sup><a href="#fn-23-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-23-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">23</a></sup> vua A-ram<sup><a href="#fn-24-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-24-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">24</a></sup> tại Ra-mốt Ga-la-át<sup><a href="#fn-25-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-25-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">25</a></sup>. Nhưng người A-ram<sup><a href="#fn-26-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-26-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">26</a></sup><sup><a href="#fn-27-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-27-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">27</a></sup> đã đánh vua Giô-ram<sup><a href="#fn-28-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-28-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">28</a></sup> bị thương. <sup><b>6</b></sup> Vua quay về Gít-rơ-en<sup><a href="#fn-29-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-29-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">29</a></sup> để chữa trị, vì đã bị thương tại Ra-ma<sup><a href="#fn-30-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-30-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">30</a></sup><sup><a href="#fn-31-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-31-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">31</a></sup> trong lúc giao chiến với vua A-ram<sup><a href="#fn-32-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-32-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">32</a></sup> là Kha-da-ên<sup><a href="#fn-33-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-33-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">33</a></sup>.
<sup><b>6</b></sup> Vua A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-34-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-34-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">34</a></sup> con Giơ-hô-ram<sup><a href="#fn-35-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-35-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">35</a></sup>, vua Giu-đa<sup><a href="#fn-36-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-36-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">36</a></sup>, xuống Gít-rơ-en<sup><a href="#fn-37-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-37-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">37</a></sup> thăm vua <sup><a href="#fn-4@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-4@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">4@</a></sup>Giơ-hô-ram<sup><a href="#fn-38-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-38-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">38</a></sup> con vua A-kháp<sup><a href="#fn-39-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-39-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">39</a></sup> vì vua này đang đau. <sup><b>7</b></sup> <sup><a href="#fn-40-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-40-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">40</a></sup>Thiên Chúa đã để cho vua A-khát-gia-hu <sup><a href="#fn-41-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-41-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">41</a></sup>chuốc lấy cái chết khi đi thăm vua Giơ-hô-ram.<sup><a href="#fn-42-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-42-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">42</a></sup> Quả vậy, vừa đến nơi, vua cùng với vua Giơ-hô-ram <sup><a href="#fn-43-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-43-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">43</a></sup>ra đón ông Giê-hu <sup><a href="#fn-44-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-44-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">44</a></sup>con ông Nim-si.<sup><a href="#fn-45-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-45-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">45</a></sup> Ông Giê-hu <sup><a href="#fn-46-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-46-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">46</a></sup>là người đã được ĐỨC CHÚA <sup><a href="#fn-47-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-47-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">47</a></sup>xức dầu sai đi tiêu diệt nhà A-kháp.<sup><a href="#fn-48-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-48-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">48</a></sup> <sup><b>8</b></sup> Trong khi hành quyết nhà A-kháp<sup><a href="#fn-49-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-49-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">49</a></sup>, ông <sup><a href="#fn-5@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-5@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">5@</a></sup>Giê-hu<sup><a href="#fn-50-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-50-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">50</a></sup> bắt gặp các thủ lãnh của Giu-đa<sup><a href="#fn-51-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-51-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">51</a></sup> và các cháu<sup><a href="#fn-52-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-52-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">52</a></sup> của vua A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-53-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-53-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">53</a></sup> đang phục vụ vua, ông giết họ luôn. <sup><b>9</b></sup> Sau đó, ông cho tầm nã vua A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-54-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-54-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">54</a></sup> và bắt được vua đang lẩn trốn ở Sa-ma-ri<sup><a href="#fn-55-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-55-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">55</a></sup>. Vua bị điệu đến cho ông Giê-hu<sup><a href="#fn-56-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-56-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">56</a></sup> và bị ông này hạ sát.<sup><a href="#fn-57-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-57-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">57</a></sup> Vua được <sup><a href="#fn-6@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-6@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">6@</a></sup>chôn cất tử tế, vì người ta nói : “Dầu sao, đây cũng là con<sup><a href="#fn-58-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-58-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">58</a></sup> vua Giơ-hô-sa-phát<sup><a href="#fn-59-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-59-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">59</a></sup>, người đã hết lòng tìm kiếm ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-60-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-60-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">60</a></sup>.” Thế là trong nhà A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-61-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-61-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">61</a></sup>, chẳng còn ai có khả năng nắm quyền cai trị nữa.
<h1>Tội ác của bà <sup><a href="#fn-7@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-7@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">7@</a></sup>A-than-gia<sup><a href="#fn-62-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-62-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">62</a></sup>-hu<sup><a href="#fn-63-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-63-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">63</a></sup></h1>
<sup><b>10</b></sup> Bà A-than-gia<sup><a href="#fn-64-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-64-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">64</a></sup>-hu, thân mẫu vua A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-65-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-65-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">65</a></sup>, thấy con mình đã chết, thì đứng lên tiêu diệt<sup><a href="#fn-66-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-66-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">66</a></sup> tất cả hoàng tộc của nhà Giu-đa<sup><a href="#fn-67-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-67-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">67</a></sup>. <sup><b>11</b></sup> Nhưng bà Giơ-hô-sáp-át<sup><a href="#fn-68-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-68-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">68</a></sup><sup><a href="#fn-69-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-69-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">69</a></sup>, ái nữ vua Giơ-hô-ram<sup><a href="#fn-70-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-70-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">70</a></sup>, đã ẵm Giô-át<sup><a href="#fn-71-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-71-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">71</a></sup> con vua A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-72-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-72-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">72</a></sup>, lén đưa cậu ra khỏi số hoàng tử sẽ bị sát hại, giấu trong phòng ngủ<sup><a href="#fn-73-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-73-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">73</a></sup> cùng với người vú nuôi. Thế là bà Giơ-hô-sáp-át<sup><a href="#fn-74-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-74-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">74</a></sup>, ái nữ vua Giơ-hô-ram<sup><a href="#fn-75-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-75-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">75</a></sup>, vợ của tư tế Giơ-hô-gia-đa<sup><a href="#fn-76-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-76-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">76</a></sup>, cũng là chị của vua A-khát-gia-hu<sup><a href="#fn-77-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-77-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">77</a></sup>, đã giấu được cậu bé khuất mắt bà A-than-gia<sup><a href="#fn-78-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-78-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">78</a></sup>-hu, không để bà sát hại. <sup><b>12</b></sup> Cậu cùng với họ ẩn náu trong Nhà Thiên Chúa sáu năm trời, suốt thời bà A-than-gia<sup><a href="#fn-79-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465" id="fnref-79-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">79</a></sup> cai trị xứ sở.<hr>
<ol><li id="fn-1-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-1-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">1</a>]</p></li>
<li id="fn-2-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-2-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">2</a>]</p></li>
<li id="fn-3-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-3-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">3</a>]</p></li>
<li id="fn-4-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p><em>A-khát-gia-hu</em> cũng là <em>Giơ-hô-a-khát</em> ở c.17 chương trên. Cả hai đều có nghĩa là “Gia-vê đã nắm lấy”. Vương quốc miền Bắc trước đó một chút cũng đã có vua mang tên A-khát-gia (x. 2 Sb 20,35-37), rồi ít lâu sau một vua khác cũng tên là Giơ-hô-a-khát trị vì ở Sa-ma-ri (x. 2 Sb 25,17-25). [<a href="#fnref-4-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">4</a>]</p></li>
<li id="fn-5-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Arab | French: Arabe | Latin: Arabia | Origin: עֲרַב | Vietnamese: Ả-rập -- 2 Sb 9,14 [<a href="#fnref-5-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">5</a>]</p></li>
<li id="fn-6-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>2 Sb 22,1b-6 : truyệt thất đức của vua A-khát-gia-hu và truyện vua dính líu với miền Bắc và bị vạ lây. Tác giả bồi thêm vào trình thuật (2 V 8,26-29) những nhận xét của riêng ông để lý giải tại sao vua Giu-đa bị Thiên Chúa trừng phạt. [<a href="#fnref-6-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">6</a>]</p></li>
<li id="fn-7-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-7-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">7</a>]</p></li>
<li id="fn-8-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָה | Vietnamese: A-khát-gia-hu 2 -- con vua Giơ-hô-ram, 2 V 8,24-29 ; 1 Sb 3,11 [<a href="#fnref-8-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">8</a>]</p></li>
<li id="fn-9-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehoram | French: Yehoram | Latin: Ioran | Origin: יְהוֹרָם | Vietnamese: Giơ-hô-ram -- vị tư tế được cử đến dạy Luật cho các thành Giu-đa, 2 Sb 17,7-9 [<a href="#fnref-9-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">9</a>]</p></li>
<li id="fn-10-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-10-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">10</a>]</p></li>
<li id="fn-11-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>HR ở đây là “bốn mươi hai”, nhưng không thể chấp nhận được, vì A-khát-gia-hu nối ngôi cha là Giơ-hô-ram khi ông này chết ở tuổi bốn mươi (21,20). Vậy, theo 2 V 8,26, vua A-khát-gia-hu lên ngôi ở tuổi hai mươi hai là đúng. [<a href="#fnref-11-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">11</a>]</p></li>
<li id="fn-12-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-12-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">12</a>]</p></li>
<li id="fn-13-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Athaliah | French: Athalie | Latin: Athalia | Origin: עֲתַלְיָהוּ | Vietnamese: A-than-gia 1 -- mẹ vua A-khát-gia, 2 V 8,26 [<a href="#fnref-13-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">13</a>]</p></li>
<li id="fn-14-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Omri | French: Omri | Latin: Amri | Origin: עָמְרִי | Vietnamese: Om-ri 1 -- một trong các con ông Be-khe, 1 Sb 7,8 [<a href="#fnref-14-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">14</a>]</p></li>
<li id="fn-15-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-15-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">15</a>]</p></li>
<li id="fn-16-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Tác giả, theo lập trường tư tưởng của mình, đưa ra lý do tại sao vua đi trệch đường. 2 V 8,27 không có giải thích đó. [<a href="#fnref-16-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">16</a>]</p></li>
<li id="fn-17-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-17-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">17</a>]</p></li>
<li id="fn-18-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-18-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">18</a>]</p></li>
<li id="fn-19-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Tác giả lại dặm thêm giải thích riêng của mình vào. [<a href="#fnref-19-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">19</a>]</p></li>
<li id="fn-20-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָה | Vietnamese: A-khát-gia-hu 2 -- con vua Giơ-hô-ram, 2 V 8,24-29 ; 1 Sb 3,11 [<a href="#fnref-20-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">20</a>]</p></li>
<li id="fn-21-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-21-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">21</a>]</p></li>
<li id="fn-22-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-22-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">22</a>]</p></li>
<li id="fn-23-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Hazael | French: Hazael | Latin: Hazael | Origin: חֲזָאֵל | Vietnamese: Kha-da-ên -- 1 V 19,15-17 [<a href="#fnref-23-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">23</a>]</p></li>
<li id="fn-24-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Aram | French: Aram | Latin: Aram | Origin: אֲרָם | Vietnamese: A-ram 1 -- người A-ram, St 10,22 [<a href="#fnref-24-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">24</a>]</p></li>
<li id="fn-25-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ramoth in Gilead | French: Ramoth-de-Galaad | Latin: Ramoth in Galaad | Origin: רָמֹת גִּלְעָד | Vietnamese: Ra-mốt Ga-la-át -- Đnl 4,43 ; Gs 20,8 [<a href="#fnref-25-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">25</a>]</p></li>
<li id="fn-26-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Aram | French: Aram | Latin: Aram | Origin: אֲרָם | Vietnamese: A-ram 1 -- người A-ram, St 10,22 [<a href="#fnref-26-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">26</a>]</p></li>
<li id="fn-27-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Dịch theo 2 V 8,28 ; còn HR ở đây : <em>Những người bắn cung</em>. HL cũng theo nghĩa vừa nói. Hẳn đây lại là một trường hợp nữa hai chữ Híp-ri bị lộn vì khá giống nhau härammîm (những người bắn cung) và hä´áramîm (người A-ram). [<a href="#fnref-27-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">27</a>]</p></li>
<li id="fn-28-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Hadoram | French: Yoram | Latin: Adoram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 1 -- con của Tô-i, 2 Sm 8,10 [<a href="#fnref-28-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">28</a>]</p></li>
<li id="fn-29-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jezreel | French: Izréel | Latin: Iezrael | Origin: יׅזְרְעֶאל | Vietnamese: Gít-rơ-en 1 -- một thành thuộc miền núi Giu-đa, Gs 15,56 [<a href="#fnref-29-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">29</a>]</p></li>
<li id="fn-30-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ramah | French: Rama | Latin: Rama | Origin: רָמָה | Vietnamese: Ra-ma 1 -- thành ở gần Bết-ên và Ghíp-a, Tl 4,5 [<a href="#fnref-30-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">30</a>]</p></li>
<li id="fn-31-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Cũng là Ra-mốt vừa nói đến ở câu trước. [<a href="#fnref-31-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">31</a>]</p></li>
<li id="fn-32-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Aram | French: Aram | Latin: Aram | Origin: אֲרָם | Vietnamese: A-ram 1 -- người A-ram, St 10,22 [<a href="#fnref-32-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">32</a>]</p></li>
<li id="fn-33-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Hazael | French: Hazael | Latin: Hazael | Origin: חֲזָאֵל | Vietnamese: Kha-da-ên -- 1 V 19,15-17 [<a href="#fnref-33-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">33</a>]</p></li>
<li id="fn-34-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-34-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">34</a>]</p></li>
<li id="fn-35-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָה | Vietnamese: A-khát-gia-hu 2 -- con vua Giơ-hô-ram, 2 V 8,24-29 ; 1 Sb 3,11 [<a href="#fnref-35-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">35</a>]</p></li>
<li id="fn-36-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehoram | French: Yehoram | Latin: Ioran | Origin: יְהוֹרָם | Vietnamese: Giơ-hô-ram -- vị tư tế được cử đến dạy Luật cho các thành Giu-đa, 2 Sb 17,7-9 [<a href="#fnref-36-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">36</a>]</p></li>
<li id="fn-37-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jezreel | French: Izréel | Latin: Iezrael | Origin: יׅזְרְעֶאל | Vietnamese: Gít-rơ-en 1 -- một thành thuộc miền núi Giu-đa, Gs 15,56 [<a href="#fnref-37-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">37</a>]</p></li>
<li id="fn-38-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָה | Vietnamese: A-khát-gia-hu 2 -- con vua Giơ-hô-ram, 2 V 8,24-29 ; 1 Sb 3,11 [<a href="#fnref-38-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">38</a>]</p></li>
<li id="fn-39-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-39-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">39</a>]</p></li>
<li id="fn-40-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Trình thuật dài của 2 V 9,1 – 10,36 chủ yếu về vua Sa-ma-ri được tác giả Sb ở đây thay thế bằng một chỉ dẫn ngắn (22,7-9) về cái chết của vua Giê-ru-sa-lem trong cơn chính biến tại miền Bắc. [<a href="#fnref-40-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">40</a>]</p></li>
<li id="fn-41-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-41-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">41</a>]</p></li>
<li id="fn-42-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָה | Vietnamese: A-khát-gia-hu 2 -- con vua Giơ-hô-ram, 2 V 8,24-29 ; 1 Sb 3,11 [<a href="#fnref-42-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">42</a>]</p></li>
<li id="fn-43-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָה | Vietnamese: A-khát-gia-hu 2 -- con vua Giơ-hô-ram, 2 V 8,24-29 ; 1 Sb 3,11 [<a href="#fnref-43-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">43</a>]</p></li>
<li id="fn-44-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehu | French: Jéhu | Latin: Iehu | Origin: יֵהוּא | Vietnamese: Giê-hu 1 -- một ngôn sứ con ông Kha-na-ni, 1 V 16,1.7.12 [<a href="#fnref-44-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">44</a>]</p></li>
<li id="fn-45-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Nimshi | French: Nimshi | Latin: Namsi | Origin: נִמְשִׁי | Vietnamese: Nim-si -- 2 V 9,1-10 [<a href="#fnref-45-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">45</a>]</p></li>
<li id="fn-46-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehu | French: Jéhu | Latin: Iehu | Origin: יֵהוּא | Vietnamese: Giê-hu 1 -- một ngôn sứ con ông Kha-na-ni, 1 V 16,1.7.12 [<a href="#fnref-46-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">46</a>]</p></li>
<li id="fn-47-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-47-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">47</a>]</p></li>
<li id="fn-48-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-48-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">48</a>]</p></li>
<li id="fn-49-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-49-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">49</a>]</p></li>
<li id="fn-50-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehu | French: Jéhu | Latin: Iehu | Origin: יֵהוּא | Vietnamese: Giê-hu 1 -- một ngôn sứ con ông Kha-na-ni, 1 V 16,1.7.12 [<a href="#fnref-50-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">50</a>]</p></li>
<li id="fn-51-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehoram | French: Yehoram | Latin: Ioran | Origin: יְהוֹרָם | Vietnamese: Giơ-hô-ram -- vị tư tế được cử đến dạy Luật cho các thành Giu-đa, 2 Sb 17,7-9 [<a href="#fnref-51-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">51</a>]</p></li>
<li id="fn-52-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>HL ở đây cũng như 2 V 10,13-14 nói đến <em>các anh em</em> của vua A-khát-gia-hu, và còn xác định số người là 42. Nhưng <em>anh em</em> hay là <em>các cháu</em> thì hẳn cũng phải hiểu nghĩa “họ hàng” theo kiểu Híp-ri. Quả thật, tất cả các anh của A-khát-gia-hu đều đã bị giết ; vua là út lên ngôi lúc hai mươi hai tuổi và trị vì một năm. Còn phụ vương của vua là Giơ-hô-ram thì chết bệnh ở tuổi bốn mươi. Vậy thì “các cháu của vua A-khát-gia-hu” ở đây cỡ bao nhiêu tuổi mà đã tháp tùng và phục vụ vua được ? [<a href="#fnref-52-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">52</a>]</p></li>
<li id="fn-53-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-53-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">53</a>]</p></li>
<li id="fn-54-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-54-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">54</a>]</p></li>
<li id="fn-55-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Samaria | French: Samarie | Latin: Samaria | Origin: שֹׁמְרוֹן | Vietnamese: Sa-ma-ri 1 -- thủ đô vương quốc miền Bắc, miền đất, -- 1 V 16,24 ; 2 V 18,34-35 ; 1 Mcb 10,30 [<a href="#fnref-55-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">55</a>]</p></li>
<li id="fn-56-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehu | French: Jéhu | Latin: Iehu | Origin: יֵהוּא | Vietnamese: Giê-hu 1 -- một ngôn sứ con ông Kha-na-ni, 1 V 16,1.7.12 [<a href="#fnref-56-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">56</a>]</p></li>
<li id="fn-57-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>2 V 9,27-28 kể rất khác về cái chết của vua A-khát-gia-hu. [<a href="#fnref-57-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">57</a>]</p></li>
<li id="fn-58-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p><em>Con</em> theo kiểu gọi Híp-ri. Đúng ra vua A-khát-gia-hu là con vua Giơ-hô-ram và là cháu vua Giơ-hô-sa-phát. [<a href="#fnref-58-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">58</a>]</p></li>
<li id="fn-59-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-59-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">59</a>]</p></li>
<li id="fn-60-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-60-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">60</a>]</p></li>
<li id="fn-61-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-61-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">61</a>]</p></li>
<li id="fn-62-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Athaliah | French: Athalie | Latin: Athalia | Origin: עֲתַלְיָהוּ | Vietnamese: A-than-gia 1 -- mẹ vua A-khát-gia, 2 V 8,26 [<a href="#fnref-62-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">62</a>]</p></li>
<li id="fn-63-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Từ 22,10 đến 23,1 tác giả chép lại 2 V 11,1-4. [<a href="#fnref-63-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">63</a>]</p></li>
<li id="fn-64-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Athaliah | French: Athalie | Latin: Athalia | Origin: עֲתַלְיָהוּ | Vietnamese: A-than-gia 1 -- mẹ vua A-khát-gia, 2 V 8,26 [<a href="#fnref-64-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">64</a>]</p></li>
<li id="fn-65-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-65-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">65</a>]</p></li>
<li id="fn-66-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>HR viết lộn <em>và nói</em> : waTüdaBër ; theo 2 V 11,1 : <em>và tiêu diệt</em> : waTü´aBëD hợp lý hơn. [<a href="#fnref-66-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">66</a>]</p></li>
<li id="fn-67-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehoram | French: Yehoram | Latin: Ioran | Origin: יְהוֹרָם | Vietnamese: Giơ-hô-ram -- vị tư tế được cử đến dạy Luật cho các thành Giu-đa, 2 Sb 17,7-9 [<a href="#fnref-67-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">67</a>]</p></li>
<li id="fn-68-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehosheba | French: Yehoshavath | Latin: Iosabeth | Origin: יְהוֹשַׁבְעַת | Vietnamese: Giơ-hô-sáp-át -- 2 Sb 22,11-12 [<a href="#fnref-68-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">68</a>]</p></li>
<li id="fn-69-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Cũng là Giơ-hô-se-va. [<a href="#fnref-69-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">69</a>]</p></li>
<li id="fn-70-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָה | Vietnamese: A-khát-gia-hu 2 -- con vua Giơ-hô-ram, 2 V 8,24-29 ; 1 Sb 3,11 [<a href="#fnref-70-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">70</a>]</p></li>
<li id="fn-71-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Joash | French: Yoash | Latin: Ioas | Origin: יוֹאָשׁ | Vietnamese: Giô-át 1 -- thuộc gia đình A-vi-e-de, Tl 6,11 ; 8,32 [<a href="#fnref-71-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">71</a>]</p></li>
<li id="fn-72-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-72-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">72</a>]</p></li>
<li id="fn-73-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Cơ sở phụ cận đền thờ dành riêng cho các tư tế, các thuộc hạ của bà A-than-gia-hu không được bén mảng tới. [<a href="#fnref-73-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">73</a>]</p></li>
<li id="fn-74-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehosheba | French: Yehoshavath | Latin: Iosabeth | Origin: יְהוֹשַׁבְעַת | Vietnamese: Giơ-hô-sáp-át -- 2 Sb 22,11-12 [<a href="#fnref-74-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">74</a>]</p></li>
<li id="fn-75-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָה | Vietnamese: A-khát-gia-hu 2 -- con vua Giơ-hô-ram, 2 V 8,24-29 ; 1 Sb 3,11 [<a href="#fnref-75-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">75</a>]</p></li>
<li id="fn-76-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Jehoiada | French: Yehoyada | Latin: Ioiada | Origin: יְהוֹיָדָע | Vietnamese: Giơ-hô-gia-đa 1 -- cha của ông Bơ-nan-gia, thủ lãnh nhà A-ha-ron, 1 Sb 12,28 [<a href="#fnref-76-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">76</a>]</p></li>
<li id="fn-77-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Ahaziah | French: Akhazias | Latin: Ochozias | Origin: אֲחַזְיָהוּ | Vietnamese: A-khát-gia-hu 1 -- con vua A-kháp, vua thứ 8 của Ít-ra-en, -- 1 V 22,40-52 [<a href="#fnref-77-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">77</a>]</p></li>
<li id="fn-78-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Athaliah | French: Athalie | Latin: Athalia | Origin: עֲתַלְיָהוּ | Vietnamese: A-than-gia 1 -- mẹ vua A-khát-gia, 2 V 8,26 [<a href="#fnref-78-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">78</a>]</p></li>
<li id="fn-79-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>English: Athaliah | French: Athalie | Latin: Athalia | Origin: עֲתַלְיָהוּ | Vietnamese: A-than-gia 1 -- mẹ vua A-khát-gia, 2 V 8,26 [<a href="#fnref-79-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">79</a>]</p></li>
<li id="fn-1@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>2 V 8,24-29 [<a href="#fnref-1@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">1@</a>]</p></li>
<li id="fn-2@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>2 Sb 10,6tt [<a href="#fnref-2@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">2@</a>]</p></li>
<li id="fn-3@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>Gv 4,13; 10,16 [<a href="#fnref-3@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">3@</a>]</p></li>
<li id="fn-4@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>2 V 9,21 [<a href="#fnref-4@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">4@</a>]</p></li>
<li id="fn-5@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>2 V 10,12-14 [<a href="#fnref-5@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">5@</a>]</p></li>
<li id="fn-6@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>2 V 9,28-29 [<a href="#fnref-6@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">6@</a>]</p></li>
<li id="fn-7@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465"><p>2 V 11,1-3 [<a href="#fnref-7@-ca9a5c58-1a0e-44cc-bbc6-5966c3ee9465">7@</a>]</p></li>
</ol>