# 3. SÁCH AN ỦI
## Lời hứa phục hồi Ít-ra-en[^1-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0][^2-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]
1 Có [^1@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]lời ĐỨC CHÚA[^3-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] phán với ông Giê-rê-mi-a[^4-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] rằng : 2 ĐỨC CHÚA[^5-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0], Thiên Chúa của Ít-ra-en[^6-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0], phán thế này : Ngươi hãy viết vào một cuốn sách tất cả những lời Ta phán với ngươi. 3 Vì sẽ đến những ngày –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^7-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]– Ta sẽ đem các kẻ lưu vong của dân Ta là Ít-ra-en[^8-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] và Giu-đa[^9-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] trở về, ĐỨC CHÚA[^10-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] phán. Ta sẽ [^2@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]đưa chúng trở lại miền đất Ta đã ban cho cha ông chúng làm sở hữu.
4 Đây là những lời ĐỨC CHÚA[^11-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] đã phán về Ít-ra-en[^12-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] và Giu-đa[^13-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] :
> 5 ĐỨC CHÚA[^14-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] phán thế này :
>
> 5 chúng tôi đã nghe thấy tiếng kinh hãi
>
> 5 báo hiệu [^3@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]khiếp đảm, chứ không phải bình an.
>
> 6 Cứ [^4@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]hỏi mà xem : có đàn ông nào đẻ con không,
>
> 6 mà tại sao tôi lại thấy người đàn ông nào tay cũng ôm bụng
>
> 6 như [^5@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]đàn bà sắp sinh ?
>
> 6 Tại sao mặt ai cũng xám ngắt ?
>
> 7 Khốn thay ! Ngày đó thật là ngày trọng đại,
>
> 7 không ngày nào [^6@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]sánh bằng !
>
> 7 Đó là [^7@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]thời khốn quẫn cho Gia-cóp[^15-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0].
>
> 7 Nhưng nó sẽ được giải thoát khỏi ngày đó.
>
>8 (Trong ngày ấy –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^16-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] các đạo binh– Ta sẽ [^8@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]bẻ gãy ách đè trên cổ ngươi, sẽ [^9@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]tháo xiềng xích trói buộc ngươi. Ngoại bang sẽ không [^10@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]bắt ngươi làm tôi nữa ; 9 nhưng Ít-ra-en[^17-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] và Giu-đa[^18-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] sẽ [^11@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]phục vụ ĐỨC CHÚA[^19-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0], Thiên Chúa của chúng, và phục vụ Đa-vít[^20-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] mà Ta sẽ đặt lên làm vua cai trị chúng[^21-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0].)
> 10 Vậy hỡi tôi tớ Ta là [^12@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]Gia-cóp[^22-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0], đừng sợ, – sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^23-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] !
>
> 10 Ít-ra-en[^24-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] ơi, đừng [^13@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]khiếp kinh, vì, này Ta sẽ [^14@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]cứu
>
> 10 và đưa ngươi ra khỏi những miền xa xăm,
>
> 10 đưa dòng dõi ngươi khỏi đất lưu đày.
>
> 10 Gia-cóp[^25-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] sẽ trở về và được [^15@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]yên ổn, không còn bị ai đe doạ nữa.
>
> 11 Vì Ta [^16@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]ở với ngươi để cứu ngươi –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^26-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]–
>
> 11 Ta sẽ [^17@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]phá tan mọi dân tộc, nơi Ta đã [^18@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]phân tán các ngươi đến.
>
> 11 Còn ngươi, Ta sẽ không [^19@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]phá tan ;
>
> 11 Ta sửa trị theo lẽ công minh,
>
> 11 không để ngươi [^20@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]thoát khỏi hình phạt.
>
> 12 Phải, ĐỨC CHÚA[^27-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] phán thế này :
>
> 12 [^21@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]Vết thương của ngươi hết đường cứu chữa,
>
> 12 vết đòn của ngươi không thể lành được.
>
> 13 Không ai biện hộ cho vụ kiện của ngươi ;
>
> 13 ung nhọt thì còn có [^22@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]thuốc chữa,
>
> 13 chứ ngươi thì vô phương điều trị.
>
> 14 Mọi [^23@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]nhân tình[^28-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] của ngươi đều quên ngươi hết,
>
> 14 chúng không [^24@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]kiếm tìm ngươi nữa,
>
> 14 vì ngươi đã bị Ta đánh trọng thương, như bị [^25@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]kẻ thù đánh ;
>
> 14 Ta đánh ngươi để nghiêm khắc sửa trị,
>
> 14 chỉ vì [^26@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]sự gian ác của ngươi quá nhiều,
>
> 14 và tội lỗi của ngươi [^27@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]quá nặng.
>
> 15 Ngươi kêu la vì thương tích của ngươi làm gì ?
>
> 15 Nỗi thống khổ của ngươi thật [^28@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]hết đường cứu chữa !
>
> 15 Ấy chỉ vì sự [^29@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]gian ác của ngươi quá nhiều,
>
> 15 và tội lỗi của ngươi quá nặng, mà Ta đã xử với ngươi như thế.
>
> 16 Tất cả những kẻ [^30@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]tiêu diệt ngươi sẽ bị tiêu diệt,
>
> 16 mọi kẻ thù ngươi sẽ phải [^31@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]đi đày.
>
> 16 Mọi kẻ bóc lột ngươi sẽ bị bóc lột,
>
> 16 và mọi kẻ [^32@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]cướp phá ngươi, Ta sẽ để cho bị cướp phá.
>
> 17 Phải, Ta sẽ [^33@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]phục thuốc cho ngươi,
>
> 17 các thương tích của ngươi, Ta sẽ chữa lành
>
> 17 –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^29-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]–
>
> 17 vì người ta gọi ngươi là “Thành bị [^34@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]ruồng rẫy”,
>
> 17 “Xi-on[^30-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] đó, kẻ chẳng được ai lo[^31-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0].”
>
> 18 ĐỨC CHÚA[^32-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] phán như sau :
>
> 18 Này Ta sẽ [^35@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]đổi số phận của lều trại Gia-cóp[^33-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0],
>
> 18 và nhà cửa nó, Ta sẽ chạnh lòng xót thương.
>
> 18 Thành sẽ được dựng lại trên nơi phế tích,
>
> 18 dinh thự sẽ toạ lạc trên chính chỗ xưa.
>
> 19 Từ các nơi ấy, sẽ vọng ra lời cảm tạ và tiếng reo mừng.
>
> 19 Ta sẽ làm cho chúng [^36@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]tăng số, chúng không còn bị sút giảm.
>
> 19 Ta sẽ làm cho chúng được vẻ vang, chúng không còn bị hạ nhục.
>
> 20 Con cái nó sẽ lại được như [^37@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]xưa,
>
> 20 và cộng đoàn của nó sẽ đứng vững trước nhan Ta.
>
> 20 Ta sẽ [^38@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]sửa phạt mọi kẻ áp bức nó.
>
> 21 Thủ lãnh của nó sẽ [^39@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]từ nó xuất thân,
>
> 21 và người thống trị nó sẽ từ giữa nó mà [^40@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]ra[^34-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0].
>
> 21 Ta sẽ cho nó tới gần, và nó sẽ đến với Ta
>
> 21 –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^35-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]– vì ai là kẻ cả gan dám [^41@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]đến gần Ta ?
>
> 22 Các ngươi sẽ là [^42@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]dân Ta chọn,
>
> 22 và Ta, Ta sẽ là Thiên Chúa của các ngươi[^36-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0].
>
> 23 Này trận [^43@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]cuồng phong của ĐỨC CHÚA[^37-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0],
>
> 23 cơn thịnh nộ của Người bùng lên, cơn dông tố quay cuồng,
>
> 23 nó ập xuống đầu quân gian ác.
>
> 24 Cơn lôi đình của ĐỨC CHÚA[^38-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0] sẽ không nguôi,
>
> 24 cho đến khi Người thực hiện và hoàn tất
>
> 24 mọi điều lòng Người đã quyết định.
>
> 24 Điều ấy các ngươi sẽ hiểu rõ [^44@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]sau này.
>
>[^1-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^2-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Ch. 30-31 gồm một loạt các bài sấm miêu tả tương lai tươi sáng của dân Chúa : từ tình trạng bị phân tán và khổ sở hiện nay, họ sẽ được dẫn về Pa-lét-tin và được quy tụ quanh Xi-on (31,6-12) trong những điều kiện hoàn toàn đổi mới. Các lời sấm xưa hơn hình như dành cho Ít-ra-en, hoặc Ép-ra-im (xứ Bắc) (31,5-6.18.20), *con đầu lòng* của Thiên Chúa (31,9.20), miêu duệ của bà Ra-khen (31,15), vốn mong được trở về Sa-ma-ri (31,5). Như vậy những lời này đi song song với 3,11-18 và có lẽ thuộc về cùng một thời với nhau, tức là đầu sứ vụ của Giê-rê-mi-a. Sau khi Giê-ru-sa-lem bị phá, những lời sấm này hình như được giải thích theo hoàn cảnh mới, nghĩa là được áp dụng cho Giu-đa nữa (30,3-4 ; 30,17 ; 31,23-27.31) với một vài yếu tố mới được thêm vào (x. 31,38-40) giống giống như giọng văn và tư tưởng trong Is 40-55 (x. 30,10 ; 31,10). Hai chương này nhấn mạnh không những đau khổ cần để giáo dục là bất khả kháng (30,11.14 ; 31,18) đối với một dân ngoan cố (30,14-15 ; 31,19.32.37), mà hơn nữa còn làm nổi bật tình yêu dồi dào của Thiên Chúa (31,3.20.32), cũng như ân huệ Thiên Chúa ban, đó là : ghi khắc tôn ý của Người vào tận đáy lòng người ta (31,31-34).
[^3-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^4-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Jeremiah | French: Jérémie | Latin: Ieremias | Origin: יׅרְמְיָהוּ | Vietnamese: Giê-rê-mi-a -- Gr 1,1 ; 2 Mcb 15,13-16
[^5-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^6-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^7-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^8-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^9-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35
[^10-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^11-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^12-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^13-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35
[^14-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^15-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^16-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^17-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^18-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35
[^19-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^20-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: David | French: David | Latin: David | Origin: דָוִד | Vietnamese: Đa-vít -- 1 Sm 16,21-22
[^21-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Hai câu 8-9, cũng như chữ *và Giu-đa* trong hai câu 3-4 ở trên, đã được thêm sau để áp dụng vào toàn thể dân Thiên Chúa ; những lời hứa về thời Mê-si-a, ở đây được nhắc đến như là Đa-vít mới. Bản dịch Việt ngữ một phần theo LXX, dễ hiểu hơn.
[^22-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^23-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^24-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^25-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^26-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^27-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^28-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Ý nói các đồng minh đã được Ít-ra-en nhờ cậy trong cuộc chiến chống Ba-by-lon (x. Ed 16,33.36.37 ; 23,5.9.22 ; Ac 1,19).
[^29-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^30-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Zion | French: Sion | Latin: Sion | Origin: צִיּוֹן | Vietnamese: Xi-on -- núi, 2 V 19,31 ; Is 37,32
[^31-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: LXX thay vì *Xi-on đó* đọc *Mồi (chiến phẩm) của chúng ta*. Có thể đây là kiểu đọc nguyên thuỷ : Xết-đê-nu được đổi thành Xi-on, để biến *Ít-ra-en* trong chương này thành toàn thể dân Thiên Chúa, chứ không chỉ có vương quốc miền Bắc.
[^32-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^33-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10
[^34-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Ngược với thời phải thần phục Át-sua hoặc Ba-by-lon là những kẻ bắt dân phải chịu mọi nhục nhằn và áp bức, bây giờ thủ lãnh xuất thân từ chính dân tộc.
[^35-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^36-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Công thức giao ước (x. Đnl 26,17-18 ; 27,9 ; 28,9) mà nhiều lần ngôn sứ Giê-rê-mi-a đã nhắc lại (x. 31,31+).
[^37-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^38-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...
[^1@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 21,1; 37LXX
[^2@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 29,14; 32,37; Dcr 10,10
[^3@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 8,15
[^4@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 18,13
[^5@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 4,31
[^6@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Đn 12,1; Kh 16,18
[^7@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 14,8
[^8@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Lv 26,13; Is 9,3; 14,25; Ed 34,27; Nk 1,13
[^9@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Tv 107,14
[^10@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 5,19
[^11@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Hs 3,5
[^12@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 46,27-28; Is 41,8; 44,2
[^13@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 1,17
[^14@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 42,11
[^15@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Mk 4,4; Xp 3,13
[^16@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 1,8
[^17@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Nk 1,9
[^18@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 9,15
[^19@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 5,10.18
[^20@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Xh 34,7; Ds 14,18
[^21@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 10,19; Nk 3,19
[^22@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 46,11; Is 1,5-6
[^23@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 4,30; Ac 1,2
[^24@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Ac 1,2.19
[^25@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: G 19,11
[^26@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 7,12
[^27@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 5,6
[^28@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 30,12
[^29@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 22,22
[^30@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 10,25
[^31@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Is 20,4; Nk 3,10
[^32@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Is 33,1; Nk 2,11
[^33@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 33,6
[^34@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 14,19; Is 62,4
[^35@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Is 54,1-3; Am 9,11
[^36@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 3,16; 29,6; Lv 26,9; Ed 36,11.37; 37,26
[^37@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Is 1,26
[^38@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 25,12
[^39@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Đnl 17,15
[^40@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Dcr 10,4
[^41@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Xh 19,12; 33,20
[^42@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 31,1.31; Lv 26,12; Đnl 29,12; 2 V 11,17; Ed 11,20
[^43@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Gr 5,22; 23,19-20
[^44@-b539af0d-098e-48e9-aa60-0ecc89fb81b0]: Ga 13,7