Trách nhiệm cá nhân1

1 Có lời ĐỨC CHÚA2 phán với tôi rằng : 2 Sao các ngươi cứ truyền cho nhau câu ngạn ngữ này trong khắp đất Ít-ra-en3 : 1@Đời cha ăn nho xanh, đời con phải ê răng. 3 Ta lấy mạng sống Ta mà thề –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA4 là Chúa Thượng–, các ngươi sẽ không còn truyền cho nhau câu ngạn ngữ đó trong Ít-ra-en5 nữa. 4 Này, mạng sống nào cũng thuộc về Ta ; mạng sống của cha cũng như mạng sống của con đều thuộc về Ta. 2@Ai phạm tội, kẻ ấy phải chết6. 5 Người nào ăn ở 3@công chính, thi hành điều công minh chính trực, 6 không dự tiệc trên núi7, không ngước mắt nhìn các ngẫu tượng của nhà Ít-ra-en8, không làm cho vợ người đồng loại ra ô uế, không gần gũi phụ nữ đang thời kỳ ô uế, 7 không bóc lột ai, trả của cầm cho người cầm của, không cướp của ai, cho kẻ đói bánh ăn, lấy áo che thân kẻ mình trần, 8 không cho 4@vay ăn lời, không lấy lãi quá nặng, không nhúng tay vào chuyện bất công, xét xử công minh giữa người với người, 9 sống theo những quy tắc của Ta và tuân giữ các quyết định của Ta mà thể hiện lòng trung tín của mình, người ấy mới là người công chính. Chắc chắn nó sẽ được sống – sấm ngôn của ĐỨC CHÚA9 là Chúa Thượng. 10 Nhưng nếu nó sinh ra một đứa con hung dữ, khát máu, phạm một trong những tội trên, 11 mà chính nó không phạm bất cứ tội nào trong những tội đó như : dự tiệc trên núi, làm cho vợ người đồng loại ra ô uế, 12 ngược đãi kẻ bần cùng nghèo khó, cướp của kẻ khác, không trả của cầm, ngước mắt nhìn các ngẫu tượng, làm điều ghê tởm, 13 cho vay ăn lời và lấy lãi nặng, thì hỏi đứa con ấy có được sống không. Không ! Kẻ nào làm tất cả những điều ấy chắc chắn sẽ phải chết, máu nó sẽ đổ trên mình nó. 14 Và này có người sinh một đứa con. Đứa con ấy thấy tất cả tội lỗi của cha mình ; nó đã thấy và không làm như thế : 15 không dự tiệc trên núi, không ngước mắt nhìn các ngẫu tượng của nhà Ít-ra-en10, không làm cho vợ người đồng loại ra ô uế, 16 không bóc lột ai, không cầm giữ của cầm đồ, không cướp của ai, cho kẻ đói bánh ăn, lấy áo che thân kẻ mình trần ; 17 nó không nhúng tay vào việc bất công, không ăn lời lấy lãi, tuân giữ các quyết định của Ta và sống theo những quy tắc của Ta, nó sẽ không chết vì tội của cha nó, chắc chắn nó sẽ sống ; 18 còn cha nó, vì đã bóc lột người khác, lại cướp giật của người anh em và làm điều không tốt trong dân, nên sẽ phải chết vì tội lỗi của mình. 19 Nhưng các ngươi nói : “Tại sao con không mang lấy tội của cha ?” Đứa con một khi đã thi hành điều chính trực công minh, đã tuân giữ cùng thi hành mọi quy tắc của Ta, chắc chắn nó sẽ sống. 20 5@Ai phạm tội, kẻ ấy phải chết ; con không mang lấy tội của cha ; cha cũng không mang lấy tội của con. Sự công chính của người công chính ở với người công chính. Còn điều dữ của kẻ gian ác ở với kẻ gian ác11. 21 Nhưng nếu kẻ gian ác 6@từ bỏ mọi tội lỗi mình đã phạm mà tuân giữ mọi quy tắc của Ta, cùng thi hành điều chính trực công minh, thì chắc chắn nó sẽ sống, nó không phải chết12. 22 Mọi tội phản nghịch nó phạm, người ta sẽ không còn nhớ đến ; nó sẽ được sống vì đã thi hành lẽ công minh. 23 Chẳng lẽ Ta lại vui thích vì kẻ gian ác phải chết –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA13 là Chúa Thượng– Ta lại không muốn cho nó từ bỏ đường lối của nó mà được sống sao ? 24 Nhưng nếu người 7@công chính từ bỏ lẽ công chính của mình mà theo đòi kẻ gian ác làm mọi điều ghê tởm : nó làm thế mà được sống sao ? Tất cả những việc công chính nó đã làm sẽ không còn được nhắc đến ; vì tội bất trung và tội lỗi nó đã phạm, nó sẽ phải chết. 25 Các ngươi lại nói : “Đường lối của Chúa Thượng không ngay thẳng.” Vậy hỡi nhà Ít-ra-en14, hãy nghe đây : Phải chăng đường lối của Ta không ngay thẳng hay đường lối của các ngươi mới không ngay thẳng15 ? 26 Khi người công chính từ bỏ lẽ công chính của mình và làm điều bất chính mà chết, thì chính vì điều bất chính nó đã làm mà nó phải chết. 27 Còn nếu kẻ gian ác từ bỏ điều dữ nó đã làm, mà thi hành điều chính trực công minh, thì nó sẽ cứu được mạng sống mình. 28 Nó đã thấy và từ bỏ mọi tội phản nghịch nó phạm, thì chắc chắn nó sẽ sống, nó không phải chết. 29 Vậy mà nhà Ít-ra-en16 lại dám nói : “8@Đường lối của Chúa Thượng không ngay thẳng.” Hỡi nhà Ít-ra-en17, có phải đường lối của Ta không ngay thẳng hay đường lối của các ngươi lại không ngay thẳng ? 30 Vì thế, hỡi nhà Ít-ra-en18, Ta sẽ xét xử các ngươi : ai nấy theo đường lối của mình – sấm ngôn của ĐỨC CHÚA19 là Chúa Thượng. Hãy trở lại, hãy từ bỏ mọi tội phản nghịch của các ngươi, chẳng còn chướng ngại nào làm các ngươi phạm tội nữa. 31 Hãy quẳng khỏi các ngươi mọi tội phản nghịch các ngươi đã phạm. Hãy tạo cho mình một trái tim mới và một thần khí mới. Hỡi nhà Ít-ra-en20, tại sao các ngươi lại muốn chết ? 32 Quả thật, Ta không vui thích gì về cái chết của kẻ phải chết – sấm ngôn của ĐỨC CHÚA21 là Chúa Thượng. Vậy hãy trở lại và hãy sống.

  1. Đây là một trong những đoạn văn cấp tiến nhất của Ed vì đề cập và giải quyết một trong những vấn đề luân lý quan trọng trong Cựu ước, vấn đề trách nhiệm tập thể và cá nhân. Não trạng chung của người Ít-ra-en trước lưu đày là nguyên tắc liên đới : mọi người trong tập thể đều có trách nhiệm liên đới với điều lành hay điều ác của cá nhân trong tập thể đó (x. 14,12-20, chú thích n)). Tai hoạ lưu đày làm cho vấn đề được đặt ra sâu xa hơn. Ảo tượng tập thể quốc gia là mục đích hoạt động của mỗi cá nhân, xét vì Ít-ra-en có một sứ mạng tương lai vào thời Mê-si-a, đã tan biến vì những thất bại về chính trị. Tất cả đều tan tành ! Nhưng tại sao thế hệ đồng thời với ngôn sứ Ê-dê-ki-en lại phải gánh chịu những hậu quả của tội lỗi trong quá khứ ? Áp dụng câu ngạn ngữ : đời cha ăn mặn đời con khát nước vào trường hợp này lại chẳng cho thấy Thiên Chúa thưởng phạt bất công sao ? Ngôn sứ Ê-dê-ki-en đã làm sáng tỏ giáo lý về thưởng phạt : Thiên Chúa công chính và Người trả cho ai nấy xứng việc mình làm. Đó là đề tài của cả chương này. Ê-dê-ki-en xứng đáng là người vô địch về tư tưởng trách nhiệm cá nhân trong Cựu Ước. Ở đây đánh dấu một bước tiến quan trọng trong giáo lý về thưởng phạt so với các ngôn sứ thời trước lưu đày. – Có thể chia chương này làm ba phần : a. cá nhân chịu trách nhiệm về lối sống của mình (cc. 1-20) ; b. con người bị xét xử theo cách sống hiện tại, chứ không theo quá khứ (cc. 21-29) ; c. mời gọi sám hối. [1]

  2. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [2]

  3. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [3]

  4. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [4]

  5. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [5]

  6. Cái chết về thể lý là hình phạt lớn nhất vào thời niềm tin về sự sống đời sau chưa được mặc khải. Cũng có thể hiểu chết chủ yếu là không được Thiên Chúa bênh vực che chở, cùng với mọi hệ quả kèm theo. [6]

  7. Ăn ở công chính ... sống công minh chính trực không phải chỉ là sống công bằng với tha nhân giữa người với người (c.8) và có những đức tính xã hội tốt, mà còn là sống vẹn toàn ngay thẳng (c.9) theo đường lối của Thiên Chúa nữa. – Dự tiệc trên núi : ăn tiệc sau khi dâng lễ cho các ngẫu tượng trên các nơi cao (x. 6,2-4). Bữa tiệc này cũng mang ý nghĩa tôn giáo. [7]

  8. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [8]

  9. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [9]

  10. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [10]

  11. Sau khi nêu nguyên tắc (c.4) và liệt kê mấy trường hợp điển hình (cc. 5-9 : người công chính ; cc. 10-13 : con của người công chính mà lại sống bất chính ; cc. 14-18 : con của người bất chính nhưng lại sống công chính), ngôn sứ lặp lại nguyên tắc và kết luận : mỗi người chịu hậu quả tội lỗi do mình gây ra. [11]

  12. Ngôn sứ mở rộng giáo lý về thưởng phạt cá nhân : không những người ta không phải chịu hậu quả do tội lỗi những người đi trước đã phạm, mà còn có thể tránh được hình phạt do tội lỗi chính mình đã phạm, khi từ bỏ những điều ác mà sống công minh chính trực (cc. 21-23) và ngược lại (cc. 24-28). Chính thái độ hiện tại của tâm hồn người ta sẽ xác định phần thưởng hay án phạt (x. 14,12 tt và Mt 3,2 tt). [12]

  13. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [13]

  14. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [14]

  15. Giáo lý này xem ra lạ lẫm đối với thính giả. Họ đã quá quen với ý tưởng liên đới trách nhiệm với người khác và với quá khứ. Ngôn sứ mời gọi họ quay về hối cải, nhìn mọi sự với con mắt mới. [15]

  16. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [16]

  17. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [17]

  18. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [18]

  19. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [19]

  20. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [20]

  21. English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [21]

  22. Gr 31,29 [1@]

  23. Ed 18,20; Đnl 24,16 [2@]

  24. Tv 15,2-5; 24,3-6 [3@]

  25. Lv 25,35-37 [4@]

  26. Ed 18,4; Đnl 24,16 [5@]

  27. Ed 33,11.16 [6@]

  28. Ed 3,20; 33,12-13 [7@]

  29. Ed 33,20 [8@]