Các con ông Si-môn1 đánh thắng tướng Ken-đê-bai-ô2

1 Từ Ghe-de3, ông Gio-an4 lên báo cho cha là ông Si-môn5 những việc Ken-đê-bai-ô6 đã làm. 2 Ông Si-môn7 gọi hai người con trai lớn là Giu-đa8 và Gio-an9 lại mà bảo : “Cha đây cũng như các anh em cha và nhà thân phụ cha đã lãnh đạo các cuộc kháng chiến của Ít-ra-en10 từ hồi niên thiếu cho đến ngày nay. Công cuộc giải phóng Ít-ra-en11 đã bao lần nhờ tay chúng ta mà được trôi chảy. 3 Bây giờ, cha đã già ; còn các con, nhờ lòng 1@Trời thương xót, các con đã khôn lớn, các con hãy thay cha và các anh em của cha đi chiến đấu để bảo vệ dân tộc chúng ta. Xin12 ơn trợ giúp từ Trời hằng ở với các con !” 4 Ông Gio-an13 đã tuyển trong xứ một đạo quân gồm hai mươi ngàn người có khả năng chiến đấu và các kỵ binh, rồi lên đường đi chống lại Ken-đê-bai-ô14 ; họ đã ngủ đêm ở Mô-đin15. 5 Rồi họ dậy sớm, lên đường đi tới đồng bằng và kìa, một đạo quân đông đảo gồm bộ binh và kỵ binh ra nghênh chiến với họ. Ở giữa đôi bên có con suối. 6 Ông Gio-an16 cùng với quân binh đóng trại đối diện với chúng. Thấy quân của mình sợ không dám băng qua suối, ông đã băng qua trước. Nhìn thấy thế, họ cũng băng qua theo ông. 7 Ông bố trí quân binh : xếp kỵ binh17 vào giữa bộ binh, vì kỵ binh của đối phương rất đông. 8 Họ thổi kèn và Ken-đê-bai-ô18 cùng với đạo quân của ông ta bị thảm hại. Nhiều người trong bọn chúng bị tử thương ; số còn lại thì trốn vào pháo đài. 9 Bấy giờ ông Giu-đa19, anh ông Gio-an20, bị thương, nhưng ông Gio-an21 vẫn đuổi theo chúng cho đến Kít-rôn22, một thành do Ken-đê-bai-ô23 tái thiết. 10 Chúng trốn vào các tháp canh ở trong những cánh đồng miền Át-đốt24. Ông Gio-an25 đã phóng hoả đốt các tháp đó. Có khoảng hai ngàn người trong bọn chúng đã ngã gục ; còn ông Gio-an26 thì trở về miền Giu-đê27 an toàn.

Cái chết bi thảm của ông Si-môn28 ở pháo đài Đốc29. Ông Gio-an30, con ông Si-môn31 lên thay.

11 Pơ-tô-lê-mai3233, con ông A-bu-bô34, được đặt làm quân sư trông coi miền đồng bằng Giê-ri-khô35. Ông ta có rất nhiều vàng bạc, 12 vì là con rể của thượng tế. 13 Ông ta sinh lòng tự cao, muốn chiếm lấy xứ và quyết định dùng mưu gian để tiêu diệt cha con ông Si-môn36. 14 Khi ấy, ông Si-môn37 rảo qua các thành trong xứ, lo sắp xếp công việc quản trị các thành ấy ; ông xuống Giê-ri-khô38 cùng với các con là Mát-tít-gia39 và Giu-đa40. Bấy giờ là năm một trăm bảy mươi bảy, tháng mười một, tức là tháng Sơ-vát4142. 15 Với dụng tâm gian giảo, con trai ông A-bu-bô43 đón tiếp họ ở một pháo đài nhỏ, gọi là Đốc4445, do ông ta tái thiết. Ông ta mở đại tiệc thết đãi họ, nhưng lại cho người ẩn núp ở đó. 16 Khi cha con ông Si-môn46 đã say, Pơ-tô-lê-mai47 và những người thuộc phe ông ta xuất đầu lộ diện, vũ khí lăm lăm, xông vào ông Si-môn48 đang ở trong phòng tiệc. Chúng giết chết ông và hai người con trai cùng với một số lính hầu. 17 Thế là ông ta đã phản bội trắng trợn, và đã lấy ác báo thiện. 18 Pơ-tô-lê-mai49 làm bản báo cáo gửi về cho vua, để xin vua phái quân tiếp viện và trao miền đất cũng như các thành phố người Do-thái cho ông ta. 19 Ông ta còn phái một số người khác đến Ghe-de50 để tiêu diệt ông Gio-an51 ; ông ta cũng gửi thư cho các người chỉ huy một ngàn quân, khuyên họ đứng về phe ông ta, để được bạc, vàng và tặng phẩm. 20 Ông ta còn phái một số người khác nữa đến chiếm Giê-ru-sa-lem52 và 2@Núi Đền Thờ. 21 Nhưng có một người đã mau lẹ về Ghe-de53 báo cho ông Gio-an54 biết rằng cha ông và các anh em ông đã chết ; người ấy còn nói thêm : “Ông ta còn sai người đến giết cả ông nữa !” 22 Nghe tin ấy, ông Gio-an55 rất đỗi bàng hoàng ; ông bắt những người đến định giết ông và đem giết đi, vì ông đã biết là chúng tìm cách giết ông56. 23 Còn những chuyện khác liên quan đến ông Gio-an57, đến các cuộc giao tranh, các chiến công mà ông đã lập, cũng như việc tái thiết các tường luỹ do ông thực hiện58 và các công trình khác, 24 thì tất cả những điều ấy đã được ghi chép trong cuốn sách Sử biên niên59 thời ông làm thượng tế, bắt đầu từ khi ông giữ chức thượng tế thay cho thân phụ ông60.

  1. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [1]

  2. English: Cendebaeus | French: Kendébée | Latin: Cendebaeus | Origin: Κενδεβαιος | Vietnamese: Ken-đê-bai-ô -- 1 Mcb 15,38-41 ; 16,1.4-10 [2]

  3. English: Gezer | French: Guèzèr, Gazara | Latin: Gezer, Gazara | Origin: גָזֶר | Vietnamese: Ghe-de 1 -- một thành của người Ca-na-an, -- 2 Sm 5,25 ; 1 Sb 14,16 ; 2 Mcb 10,32 [3]

  4. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [4]

  5. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [5]

  6. English: Cendebaeus | French: Kendébée | Latin: Cendebaeus | Origin: Κενδεβαιος | Vietnamese: Ken-đê-bai-ô -- 1 Mcb 15,38-41 ; 16,1.4-10 [6]

  7. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [7]

  8. English: Simon | French: Simon | Latin: Simon | Origin: Σιμων | Vietnamese: Si-môn 8 -- cha của Giu-đa Ít-ca-ri-ốt, Ga 6,71 [8]

  9. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [9]

  10. English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [10]

  11. English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [11]

  12. English: Sin | French: Sin | Latin: Sin | Origin: סִין | Vietnamese: Xin 1 -- sa mạc trong cuộc Xuất hành, Xh 16,1 ; Ds 33,11-12 [12]

  13. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [13]

  14. English: Cendebaeus | French: Kendébée | Latin: Cendebaeus | Origin: Κενδεβαιος | Vietnamese: Ken-đê-bai-ô -- 1 Mcb 15,38-41 ; 16,1.4-10 [14]

  15. English: Modein | French: Modin | Latin: Modin | Origin: Μωδειν | Vietnamese: Mô-đin -- 1 Mcb 2,1.70 [15]

  16. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [16]

  17. Lần đầu tiên nói đến chuyện nhà Hát-mo-nê có kỵ binh. [17]

  18. English: Cendebaeus | French: Kendébée | Latin: Cendebaeus | Origin: Κενδεβαιος | Vietnamese: Ken-đê-bai-ô -- 1 Mcb 15,38-41 ; 16,1.4-10 [18]

  19. English: Simon | French: Simon | Latin: Simon | Origin: Σιμων | Vietnamese: Si-môn 8 -- cha của Giu-đa Ít-ca-ri-ốt, Ga 6,71 [19]

  20. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [20]

  21. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [21]

  22. English: Kidron | French: Cédron | Latin: Cedron | Origin: קִדְרוֹן | Vietnamese: Kít-rôn 1 -- tên suối và thung lũng, 2 Sm 15,23-30 [22]

  23. English: Cendebaeus | French: Kendébée | Latin: Cendebaeus | Origin: Κενδεβαιος | Vietnamese: Ken-đê-bai-ô -- 1 Mcb 15,38-41 ; 16,1.4-10 [23]

  24. English: Azotus | French: Ashdod, Azôtos | Latin: Azotus | Origin: אַשְׁדּוֹד -- Αζωτος | Vietnamese: Át-đốt 1 -- một địa danh thuộc về người A-nác, -- Gs 11,22 ; 1 Mcb 5,68 [24]

  25. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [25]

  26. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [26]

  27. English: Judaea | French: Judée | Latin: Iudaea | Origin: Ιουδαια | Vietnamese: Giu-đê 1 -- tên gọi khác của xứ Pa-lét-tin thời Ma-ca-bê, -- 1 Mcb 3,34 ; 4,35 v.v. [27]

  28. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [28]

  29. English: Dok | French: Dôk | Latin: Doc | Origin: Δωκ | Vietnamese: Đốc -- 1 Mcb 16,15 [29]

  30. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [30]

  31. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [31]

  32. English: King of the South | French: roi du Midi | Latin: rex austri | Origin: מֶלֶךְ־הַנֶגֶּב | Vietnamese: Pơ-tô-lê-mai (I) -- còn gọi là Vua Phương Nam, vua Ai-cập (306-285 tr.CN), Đn 11,5 [32]

  33. Pơ-tô-lê-mai là con rể thượng tế Si-môn, có lẽ đã được ông này đặt làm quân sư (stratêgos) của vùng Giê-ri-khô. Pơ-tô-lê-mai muốn chiếm địa vị của Si-môn và trở nên đồng minh của An-ti-ô-khô VII. [33]

  34. English: Abubos | French: Aboubas | Latin: Abubi | Origin: Αβουβος | Vietnamese: A-bu-bô -- 1 Mcb 16,11.15 [34]

  35. English: Ptolemy | French: Ptolémée | Latin: Ptolemaeus | Origin: Πτολεμαιος | Vietnamese: Pơ-tô-lê-mai 5 -- con ông A-bu-lô, trông coi miền đồng bằng Giê-ri-khô, 1 Mcb 16,11-21 [35]

  36. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [36]

  37. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [37]

  38. English: Ptolemy | French: Ptolémée | Latin: Ptolemaeus | Origin: Πτολεμαιος | Vietnamese: Pơ-tô-lê-mai 5 -- con ông A-bu-lô, trông coi miền đồng bằng Giê-ri-khô, 1 Mcb 16,11-21 [38]

  39. English: Simon | French: Siméon | Latin: Simon | Origin: Σιμων | Vietnamese: Si-môn 3 -- còn gọi là Thát-xi, con ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,3 [39]

  40. English: Simon | French: Simon | Latin: Simon | Origin: Σιμων | Vietnamese: Si-môn 8 -- cha của Giu-đa Ít-ca-ri-ốt, Ga 6,71 [40]

  41. English: Shebat | French: Shebat | Latin: Sabath | Origin: Σαβατ | Vietnamese: Sơ-vát (tháng) -- 1 Mcb 16,14 [41]

  42. Năm 177 tháng Sơ-vát (theo lịch Đền Thờ) nhằm tháng 2 năm 134 tCN. [42]

  43. English: Abubos | French: Aboubas | Latin: Abubi | Origin: Αβουβος | Vietnamese: A-bu-bô -- 1 Mcb 16,11.15 [43]

  44. English: Dok | French: Dôk | Latin: Doc | Origin: Δωκ | Vietnamese: Đốc -- 1 Mcb 16,15 [44]

  45. Pháo đài này được xây trên đỉnh một ngọn núi cách Giê-ri-khô khoảng 5 km về hướng tây bắc. [45]

  46. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [46]

  47. English: King of the South | French: roi du Midi | Latin: rex austri | Origin: מֶלֶךְ־הַנֶגֶּב | Vietnamese: Pơ-tô-lê-mai (I) -- còn gọi là Vua Phương Nam, vua Ai-cập (306-285 tr.CN), Đn 11,5 [47]

  48. English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [48]

  49. English: King of the South | French: roi du Midi | Latin: rex austri | Origin: מֶלֶךְ־הַנֶגֶּב | Vietnamese: Pơ-tô-lê-mai (I) -- còn gọi là Vua Phương Nam, vua Ai-cập (306-285 tr.CN), Đn 11,5 [49]

  50. English: Gezer | French: Guèzèr, Gazara | Latin: Gezer, Gazara | Origin: גָזֶר | Vietnamese: Ghe-de 1 -- một thành của người Ca-na-an, -- 2 Sm 5,25 ; 1 Sb 14,16 ; 2 Mcb 10,32 [50]

  51. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [51]

  52. English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [52]

  53. English: Gezer | French: Guèzèr, Gazara | Latin: Gezer, Gazara | Origin: גָזֶר | Vietnamese: Ghe-de 1 -- một thành của người Ca-na-an, -- 2 Sm 5,25 ; 1 Sb 14,16 ; 2 Mcb 10,32 [53]

  54. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [54]

  55. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [55]

  56. Gio-an đã giết những người định ám sát ông mà không cần đưa ra xử. Theo luật Do-thái, ông được phép làm như vậy. [56]

  57. English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [57]

  58. Ít nhất Gio-an phải xây lại tường luỹ của Giê-ru-sa-lem bị phá đổ bởi vua An-ti-ô-khô VII. [58]

  59. ds : sách của các ngày, đây là hình thức rút gọn của lối nói Híp-ri : sách của những sự kiện của các ngày (1 V 14,29). Ta thấy sách 1 Mcb đã kết thúc theo kiểu sách các Vua (2 V 20,20). [59]

  60. Gio-an nắm quyền và làm thượng tế từ năm 134 đến 104 tCN. Ta không thấy có dấu vết nào về cuốn Sử biên niên thời ông làm thượng tế. Những gì ta biết về Gio-an là nhờ sử liệu của sử gia Giô-xếp. Hai câu cuối của sách 1 Mcb cho thấy sách này chỉ được viết, hay ít nhất chỉ được viết xong, sau khi ông Gio-an qua đời. [60]

  61. 1 Mcb 3,18+ [1@]

  62. 1 Mcb 13,52 [2@]