books/bible/versions/ktcgkpv.org/kt2011/cv/4/4.html

<h1>Ông Phê-rô<sup><a href="#fn-1-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-1-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">1</a></sup> và ông Gio-an<sup><a href="#fn-2-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-2-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">2</a></sup> ra trước Thượng Hội Đồng<sup><a href="#fn-3-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-3-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">3</a></sup></h1>
<sup><b>1</b></sup> Hai ông còn đang nói với dân, thì có các <sup><a href="#fn-1@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-1@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">1@</a></sup>tư tế, viên lãnh binh Đền Thờ<sup><a href="#fn-4-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-4-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">4</a></sup>, và các người thuộc nhóm Xa-đốc<sup><a href="#fn-5-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-5-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">5</a></sup><sup><a href="#fn-6-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-6-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">6</a></sup> kéo đến. <sup><b>2</b></sup> Họ bực tức vì các ông giảng dạy cho dân và dựa vào trường hợp Đức Giê-su<sup><a href="#fn-7-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-7-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">7</a></sup> mà loan báo <sup><a href="#fn-2@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-2@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">2@</a></sup>kẻ chết sẽ sống lại. <sup><b>3</b></sup> Họ bắt hai ông và tống ngục cho đến ngày hôm sau, vì trời đã về chiều. <sup><b>4</b></sup> Nhưng trong đám người nghe lời giảng, có nhiều kẻ đã tin theo, chỉ riêng số đàn ông<sup><a href="#fn-8-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-8-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">8</a></sup> đã lên đến chừng năm ngàn.

<sup><b>5</b></sup> Hôm sau, các thủ lãnh Do-thái, các <sup><a href="#fn-3@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-3@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">3@</a></sup>kỳ mục và kinh sư họp nhau tại Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-9-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-9-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">9</a></sup>. <sup><b>6</b></sup> Có cả thượng tế <sup><a href="#fn-4@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-4@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">4@</a></sup>Kha-nan<sup><a href="#fn-10-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-10-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">10</a></sup>, các ông Cai-pha<sup><a href="#fn-11-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-11-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">11</a></sup>, Gio-an<sup><a href="#fn-12-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-12-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">12</a></sup>, A-lê-xan-đê<sup><a href="#fn-13-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-13-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">13</a></sup> và mọi người trong dòng họ thượng tế<sup><a href="#fn-14-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-14-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">14</a></sup>. <sup><b>7</b></sup> Họ cho điệu hai Tông Đồ ra giữa hội đồng và tra hỏi : “Nhờ <sup><a href="#fn-5@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-5@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">5@</a></sup>quyền năng nào hay nhân danh ai<sup><a href="#fn-15-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-15-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">15</a></sup> mà các ông làm điều ấy ?” <sup><b>8</b></sup> Bấy giờ, ông Phê-rô<sup><a href="#fn-16-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-16-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">16</a></sup> được <sup><a href="#fn-6@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-6@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">6@</a></sup>đầy Thánh Thần<sup><a href="#fn-17-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-17-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">17</a></sup>, liền nói với họ : “Thưa quý vị thủ lãnh trong dân và quý vị kỳ mục, <sup><b>9</b></sup> hôm nay chúng tôi bị thẩm vấn về việc lành chúng tôi đã làm cho một người tàn tật, về cách thức người ấy đã được cứu chữa. <sup><b>10</b></sup> Vậy xin tất cả quý vị và toàn dân Ít-ra-en<sup><a href="#fn-18-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-18-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">18</a></sup><sup><a href="#fn-19-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-19-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">19</a></sup> biết cho rằng : chính nhờ danh Đức Giê-su<sup><a href="#fn-20-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-20-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">20</a></sup> Ki-tô, người Na-da-rét<sup><a href="#fn-21-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-21-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">21</a></sup>, Đấng mà quý vị đã đóng đinh vào thập giá, và Thiên Chúa đã làm cho trỗi dậy từ cõi chết, chính nhờ Đấng ấy mà người này được lành mạnh ra đứng trước mặt quý vị. <sup><b>11</b></sup> Đấng ấy <em><sup><a href="#fn-7@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-7@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">7@</a></sup>là tảng đá mà quý vị là thợ xây loại bỏ,</em> chính tảng đá ấy <em>lại trở nên đá tảng <sup><a href="#fn-22-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-22-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">22</a></sup>góc tường</em>. <sup><b>12</b></sup> Ngoài Người ra, không ai đem lại ơn cứu độ ; vì dưới gầm trời này, không có một danh nào khác đã được ban cho nhân loại, để chúng ta phải nhờ vào <sup><a href="#fn-8@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-8@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">8@</a></sup>danh đó mà được cứu độ<sup><a href="#fn-23-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-23-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">23</a></sup>.”

<sup><b>13</b></sup> Họ ngạc nhiên khi thấy ông Phê-rô<sup><a href="#fn-24-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-24-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">24</a></sup> và ông Gio-an<sup><a href="#fn-25-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-25-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">25</a></sup> mạnh dạn, và biết rằng hai ông là những người không có chữ nghĩa, lại thuộc giới <sup><a href="#fn-9@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-9@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">9@</a></sup>bình dân. Họ nhận ra hai ông là những người đã từng theo Đức Giê-su<sup><a href="#fn-26-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-26-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">26</a></sup> ; <sup><b>14</b></sup> đồng thời họ lại thấy người đã được chữa lành đứng đó với hai ông, nên họ <sup><a href="#fn-10@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-10@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">10@</a></sup>không biết đối đáp thế nào. <sup><b>15</b></sup> Họ mới truyền cho hai ông ra khỏi Thượng Hội Đồng, và bàn tính với nhau. <sup><b>16</b></sup> Họ nói : “Ta <sup><a href="#fn-11@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-11@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">11@</a></sup>phải xử làm sao với những người này ? Họ đã làm một dấu lạ rành rành : điều đó hiển nhiên đối với mọi người cư ngụ tại Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-27-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-27-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">27</a></sup>, và ta không thể chối được. <sup><b>17</b></sup> Nhưng để cho việc đó khỏi lan rộng thêm trong dân, ta hãy ngăm đe, nghiêm cấm họ từ nay không được nói đến danh ấy với ai nữa.”

<sup><b>18</b></sup> Họ cho gọi hai ông vào và tuyệt đối cấm hai ông không được lên tiếng hay giảng dạy về danh Đức Giê-su<sup><a href="#fn-28-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-28-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">28</a></sup> nữa. <sup><b>19</b></sup> Hai ông Phê-rô<sup><a href="#fn-29-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-29-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">29</a></sup> và Gio-an<sup><a href="#fn-30-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-30-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">30</a></sup> đáp lại : “Nghe lời các ông hơn là nghe lời Thiên Chúa, xin hỏi : trước mặt Thiên Chúa, điều ấy có phải lẽ không ? Các ông thử xét xem ! <sup><b>20</b></sup> Phần chúng tôi, những gì tai đã nghe, mắt đã thấy, chúng tôi <sup><a href="#fn-12@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-12@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">12@</a></sup>không thể không nói ra<sup><a href="#fn-31-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-31-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">31</a></sup>.” <sup><b>21</b></sup> Sau khi ngăm đe lần nữa, họ thả hai ông về, vì không tìm được cách trừng trị hai ông. Lý do là vì họ sợ dân : ai nấy đều <sup><a href="#fn-13@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-13@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">13@</a></sup>tôn vinh Thiên Chúa về việc đã xảy ra. <sup><b>22</b></sup> Thật vậy, người được phép lạ ấy chữa lành đã ngoài bốn mươi tuổi.

<h1>Các Tông Đồ cầu nguyện trong cơn bách hại<sup><a href="#fn-32-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-32-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">32</a></sup></h1>
<sup><b>23</b></sup> Được thả về, hai ông đến với các anh em và thuật lại mọi điều các thượng tế và kỳ mục đã nói với hai ông. <sup><b>24</b></sup> Nghe vậy, họ đồng tâm nhất trí cất tiếng lên cùng Thiên Chúa : “Lạy Chúa, Ngài là <em>Đấ<sup><a href="#fn-14@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-14@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">14@</a></sup>ng tạo thành trời đất với biển khơi cùng muôn loài trong <sup><a href="#fn-33-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-33-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">33</a></sup>đó</em> ; <sup><b>25</b></sup> Ngài là Đấng đã nhờ Thánh Thần, dùng miệng tổ phụ chúng con là Đa-vít<sup><a href="#fn-34-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-34-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">34</a></sup>, tôi trung của Ngài, mà phán : <em>Sao chư dân lại ồn ào náo đ<sup><a href="#fn-35-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-35-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">35</a></sup>ộng, sao vạn quốc dám bày kế viển vông</em> ? <sup><b>26</b></sup> <em>Vua chúa trần gian cùng nổi dậy, vương hầu khanh tướng rập mưu đồ, chống lại Đức Chúa, chống lại Đấng Người đã xức dầu phong vươ<sup><a href="#fn-36-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-36-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">36</a></sup>ng</em>.

<sup><b>27</b></sup> “Đúng vậy, <sup><a href="#fn-15@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-15@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">15@</a></sup>Hê-rô-đê<sup><a href="#fn-37-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-37-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">37</a></sup>, Phong-xi-ô<sup><a href="#fn-38-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-38-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">38</a></sup> Phi-la-tô, cùng với <<sup><a href="#fn-16@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-16@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">16@</a></sup>em>chư dân</em> và dân Í<sup><a href="#fn-39-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-39-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">39</a></sup>t-ra-en <em>đã toa rập</em> trong thành này<sup><a href="#fn-17@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-17@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">17@</a></sup>, <em>chống lại</em> tôi tớ thánh c<sup><a href="#fn-40-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-40-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">40</a></sup>ủa Ngài là Đức G<sup><a href="#fn-18@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-18@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">18@</a></sup>iê-su, <<sup><a href="#fn-41-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-41-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">41</a></sup>em>Đấng Ngài đã xức dầu</em>. <sup><b>28</b></sup> Như thế họ đã thực hiện tất cả những gì quyền năng và ý muốn của Ngài đã <sup><a href="#fn-19@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-19@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">19@</a></sup>định trước. <sup><b>29</b></sup> Giờ đây, lạy Chúa, xin để ý đến những lời ngăm đe của họ, và cho các tôi tớ Ngài đây được nói lời Ngài với tất cả sự mạnh dạn. <sup><b>30</b></sup> Xin<sup><a href="#fn-42-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-42-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">42</a></sup> giơ tay chữa lành, và thực hiện những dấu lạ điềm thiêng, nhân danh tôi tớ thánh của Ngài là Đức Giê-su<sup><a href="#fn-43-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-43-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">43</a></sup>.” <sup><b>31</b></sup> Họ cầu nguyện xong, thì nơi họ họp nhau rung chuyển<sup><a href="#fn-44-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-44-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">44</a></sup> ; ai nấy đều được tràn đầy Thánh Thần<sup><a href="#fn-45-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-45-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">45</a></sup> và bắt đầu mạnh dạn nói lời Thiên Chúa.

<h1><sup><a href="#fn-20@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-20@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">20@</a></sup>Cộng đoàn tín hữu đầu tiên<sup><a href="#fn-46-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-46-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">46</a></sup></h1>
<sup><b>32</b></sup> Các tín hữu thời bấy giờ đông đảo, mà chỉ có <sup><a href="#fn-21@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-21@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">21@</a></sup>một lòng một ý. Không một ai coi bất cứ cái gì mình có là của riêng, nhưng đối với họ, <sup><a href="#fn-22@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-22@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">22@</a></sup>mọi sự đều là của chung.

<sup><b>33</b></sup> Nhờ <sup><a href="#fn-23@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-23@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">23@</a></sup>quyền năng mạnh mẽ Thiên Chúa ban<sup><a href="#fn-47-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-47-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">47</a></sup>, các Tông Đồ làm chứng Chúa Giê-su<sup><a href="#fn-48-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-48-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">48</a></sup> đã sống lại. Và Thiên Chúa ban cho tất cả các ông dồi dào ân sủng<sup><a href="#fn-49-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-49-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">49</a></sup>.

<sup><b>34</b></sup> Trong cộng đoàn, <sup><a href="#fn-24@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-24@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">24@</a></sup>không ai phải thiếu thốn, vì tất cả những người có ruộng đất nhà cửa, đều bán đi, lấy tiền, <sup><b>35</b></sup> đem đặt dưới chân các Tông Đồ. Tiền ấy được <sup><a href="#fn-25@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-25@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">25@</a></sup>phân phát cho mỗi người, tuỳ theo nhu cầu<sup><a href="#fn-50-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-50-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">50</a></sup>.

<h1>Lòng rộng rãi của ông Ba-na-ba<sup><a href="#fn-51-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-51-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">51</a></sup><sup><a href="#fn-52-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-52-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">52</a></sup></h1>
<sup><b>36</b></sup> Ông Giô-xếp<sup><a href="#fn-53-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-53-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">53</a></sup>, người được các Tông Đồ đặt tên là Ba-na-ba<sup><a href="#fn-54-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-54-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">54</a></sup>, nghĩa là người có tài an ủi, có một thửa đất. Ông là một thầy Lê-vi<sup><a href="#fn-55-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-55-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">55</a></sup> quê quán ở đảo Sýp<sup><a href="#fn-56-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42" id="fnref-56-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">56</a></sup>. <sup><b>37</b></sup> Ông bán đất đi, lấy tiền đem đặt dưới chân các Tông Đồ.<hr>

<ol><li id="fn-1-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-1-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">1</a>]</p></li>

<li id="fn-2-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [<a href="#fnref-2-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">2</a>]</p></li>

<li id="fn-3-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Các nhà lãnh đạo tôn giáo can thiệp. Họ cho bắt ông Phê-rô và ông Gio-an, và tra vấn về pháp lý việc chữa lành người què cũng như giảng cho dân chúng. Nhân cơ hội này, ông Phê-rô giảng cho Thượng Hội Đồng về Đức Giê-su. Các Tông Đồ làm phép lạ hay giảng dạy đều nhân danh Đức Giê-su. Con đường cứu độ duy nhất cho toàn thể nhân loại là Đức Giê-su. Các nhà lãnh đạo lo sợ dân chúng tin lời các Tông Đồ, nên ngăn cấm các ông không được giảng hay hành động nhân danh Đức Giê-su. Còn các Tông Đồ tự biện bạch rằng không thể im lặng, vì Thánh Thần thúc giục các ông phải lên tiếng công bố danh Đức Giê-su cho mọi người. Sức mạnh của Thánh Thần không ai có thể đương đầu hay đánh bại được. Chân lý không thể bị quyền bính, thế lực dập tắt hay xoá bỏ. [<a href="#fnref-3-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">3</a>]</p></li>

<li id="fn-4-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Thủ lãnh các tư tế và Lê-vi có trách nhiệm bảo vệ Đền Thờ. [<a href="#fnref-4-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">4</a>]</p></li>

<li id="fn-5-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Zadok | French: Sadoq | Latin: Sadoc | Origin: צָדוֹק | Vietnamese: Xa-đốc 1 -- tư tế con ông A-khi-túp, 2 Sm 15,24-29 ; 1 Sb 24,3 [<a href="#fnref-5-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">5</a>]</p></li>

<li id="fn-6-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Phần đông nhóm này thuộc giai cấp quý tộc tư tế, đối lập với nhóm Pha-ri-sêu. Nhóm Xa-đốc không tin thân xác phục sinh. [<a href="#fnref-6-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">6</a>]</p></li>

<li id="fn-7-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 6 -- em ông Gia-cô-bê, tông đồ của Đức Giê-su, -- Mt 4,21 [<a href="#fnref-7-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">7</a>]</p></li>

<li id="fn-8-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Số tín hữu gia tăng. Khởi đầu chỉ có một trăm hai mươi (1,15) ; ngày Ngũ Tuần đã có ba ngàn người theo đạo (2,41). Nay lên đến năm ngàn chỉ kể đàn ông, có thể sánh với số người ăn bánh trong phép lạ hoá bánh ra nhiều ở Mt 14,21 ? [<a href="#fnref-8-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">8</a>]</p></li>

<li id="fn-9-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-9-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">9</a>]</p></li>

<li id="fn-10-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Hanan | French: Hanân | Latin: Hanan | Origin: חָנָן | Vietnamese: Kha-nan 1 -- con ông Sa-sắc, 1 Sb 8,23 [<a href="#fnref-10-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">10</a>]</p></li>

<li id="fn-11-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Annas | French: Hanne | Latin: Anna | Origin: ′Αννας | Vietnamese: Kha-nan 9 -- thượng tế, nhạc phụ ông Cai-pha, -- Ga 18,13.24 ; Cv 4,5-6 [<a href="#fnref-11-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">11</a>]</p></li>

<li id="fn-12-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [<a href="#fnref-12-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">12</a>]</p></li>

<li id="fn-13-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Alexander | French: Alexandre | Latin: Alexander | Origin: ՚Αλεξανδρος | Vietnamese: A-lê-xan-đê 1 -- vua Ma-kê-đô-ni-a, 1 Mcb 1,1-8 [<a href="#fnref-13-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">13</a>]</p></li>

<li id="fn-14-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Ông Kha-nan chỉ là cựu thượng tế ; ông Cai-pha đương nhiệm thượng tế. Thực tế, mọi quyền hành đều trong tay ông Kha-nan. Xét về thành phần Thượng Hội Đồng, nhiều người hơn trong vụ xét xử Đức Giê-su (x. Lc 22,66). [<a href="#fnref-14-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">14</a>]</p></li>

<li id="fn-15-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Câu hỏi này rất hóc búa. Thượng Hội Đồng gài bẫy buộc các Tông Đồ phải nói tên Đức Giê-su, lấy cớ vi phạm luật vì làm phép lạ không nhân danh Đức Chúa (x. Đnl 13,2-6), để có thể kết án các ông. [<a href="#fnref-15-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">15</a>]</p></li>

<li id="fn-16-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-16-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">16</a>]</p></li>

<li id="fn-17-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Khác hẳn với tâm trạng lúc trước trong sân dinh thượng tế (x. Lc 22,66), ông Phê-rô đứng trước Thượng Hội Đồng, đầy dũng cảm và hiên ngang nói về Đức Giê-su cho mọi người nghe. [<a href="#fnref-17-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">17</a>]</p></li>

<li id="fn-18-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [<a href="#fnref-18-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">18</a>]</p></li>

<li id="fn-19-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Ông Phê-rô quy trách nhiệm cho giới hữu trách và toàn dân Ít-ra-en về việc giết Đức Giê-su. Nhưng nay Người đã sống lại. Chính vì danh Đức Giê-su mà người què được chữa lành. Dân Ít-ra-en phải nhận ra lỗi lầm của mình để được cứu độ. [<a href="#fnref-19-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">19</a>]</p></li>

<li id="fn-20-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 6 -- em ông Gia-cô-bê, tông đồ của Đức Giê-su, -- Mt 4,21 [<a href="#fnref-20-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">20</a>]</p></li>

<li id="fn-21-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Jesus | French: Jésus | Latin: Iesu | Origin: Ιησους | Vietnamese: Giê-su 2 -- tổ tiên Đức Giê-su Na-da-rét, Lc 3,29 [<a href="#fnref-21-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">21</a>]</p></li>

<li id="fn-22-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Đức Giê-su là đá tảng góc tường hoặc đá đỉnh góc của Đền Thờ mới, đó là Hội Thánh (x. 1 Pr 2,4-8 ; Kh 20,22). Đá tảng góc tường là tảng đá nền chịu góc của một toà nhà. Đá đỉnh góc là viên đá nối và giữ cho hai phía kết thành vòm trong kiến trúc bằng đá. [<a href="#fnref-22-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">22</a>]</p></li>

<li id="fn-23-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Tiếng Híp-ri, tên Đức Giê-su có nghĩa là <em>Thiên Chúa cứu độ</em> (x. Mt 1,21). Ông Phê-rô đồng hoá Đức Giê-su với Thiên Chúa. [<a href="#fnref-23-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">23</a>]</p></li>

<li id="fn-24-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-24-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">24</a>]</p></li>

<li id="fn-25-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [<a href="#fnref-25-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">25</a>]</p></li>

<li id="fn-26-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 6 -- em ông Gia-cô-bê, tông đồ của Đức Giê-su, -- Mt 4,21 [<a href="#fnref-26-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">26</a>]</p></li>

<li id="fn-27-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-27-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">27</a>]</p></li>

<li id="fn-28-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 6 -- em ông Gia-cô-bê, tông đồ của Đức Giê-su, -- Mt 4,21 [<a href="#fnref-28-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">28</a>]</p></li>

<li id="fn-29-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-29-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">29</a>]</p></li>

<li id="fn-30-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [<a href="#fnref-30-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">30</a>]</p></li>

<li id="fn-31-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Thánh Thần đòi buộc các Tông Đồ phải làm chứng cho Đức Giê-su. [<a href="#fnref-31-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">31</a>]</p></li>

<li id="fn-32-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Đây là mẫu cầu nguyện của Hội Thánh trong cơn bách hại hay đang gặp thử thách gian nan. Với kinh nghiệm của quá khứ, dân Ít-ra-en, Dân Thánh luôn tin tưởng cậy trông nơi Thiên Chúa sáng tạo, kêu xin Chúa cho các Tông Đồ được can đảm, bình tĩnh tuyên xưng danh Đức Giê-su trước mặt người đời. [<a href="#fnref-32-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">32</a>]</p></li>

<li id="fn-33-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>X. Tv 146,6. [<a href="#fnref-33-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">33</a>]</p></li>

<li id="fn-34-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-34-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">34</a>]</p></li>

<li id="fn-35-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>X. Tv 2,1-2. [<a href="#fnref-35-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">35</a>]</p></li>

<li id="fn-36-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Ki-tô, theo tiếng Hy-lạp, có nghĩa là Đấng-Được-Xức-Dầu. [<a href="#fnref-36-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">36</a>]</p></li>

<li id="fn-37-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Herod | French: Hérode | Latin: Herodes | Origin: ՙΗρωδης | Vietnamese: Hê-rô-đê 1 -- vua Hê-rô-đê Cả cai trị Giu-đê, Lc 1,5 [<a href="#fnref-37-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">37</a>]</p></li>

<li id="fn-38-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Pontius | French: Ponce (Pilate) | Latin: Pontio | Origin: Ποντιος (Πιλατος) | Vietnamese: Phong-xi-ô (Phi-la-tô) -- Lc 3,1 ; Cv 4,27 ; 1 Tm 6,13 [<a href="#fnref-38-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">38</a>]</p></li>

<li id="fn-39-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [<a href="#fnref-39-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">39</a>]</p></li>

<li id="fn-40-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 6 -- em ông Gia-cô-bê, tông đồ của Đức Giê-su, -- Mt 4,21 [<a href="#fnref-40-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">40</a>]</p></li>

<li id="fn-41-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>C. 27 giải thích lời Tv 2,2, áp dụng vào Đức Giê-su. [<a href="#fnref-41-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">41</a>]</p></li>

<li id="fn-42-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Sin | French: Sin | Latin: Sin | Origin: סִין | Vietnamese: Xin 1 -- sa mạc trong cuộc Xuất hành, Xh 16,1 ; Ds 33,11-12 [<a href="#fnref-42-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">42</a>]</p></li>

<li id="fn-43-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 6 -- em ông Gia-cô-bê, tông đồ của Đức Giê-su, -- Mt 4,21 [<a href="#fnref-43-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">43</a>]</p></li>

<li id="fn-44-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Trong Cựu Ước, đất rung chuyển là dấu chỉ sự hiện diện của Thiên Chúa (x. Xh 19,18 ; Is 6,4). Ở đây, phải hiểu : Thiên Chúa chấp nhận lời cầu nguyện của cộng đoàn, Người đang ở giữa cộng đoàn. [<a href="#fnref-44-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">44</a>]</p></li>

<li id="fn-45-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Một lễ Ngũ Tuần mới ; Thánh Thần được ban cho tất cả cộng đoàn. [<a href="#fnref-45-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">45</a>]</p></li>

<li id="fn-46-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Đây là bản tóm lược thứ hai về sinh hoạt cộng đoàn tín hữu ở Giê-ru-sa-lem. Đặt sinh hoạt này vào bối cảnh sau khi các Tông Đồ gặp khó khăn, tác giả nhấn mạnh tính Giáo Hội của tín hữu : một lòng một ý với nhau, tự ý chia sẻ của cải vật chất cho những anh em túng thiếu đang cần đến của cải. [<a href="#fnref-46-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">46</a>]</p></li>

<li id="fn-47-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Thêm <em>Thiên Chúa ban</em> cho rõ nghĩa. <em>Quyền năng</em> được hiểu là Thánh Thần, hoặc các dấu lạ điềm thiêng. [<a href="#fnref-47-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">47</a>]</p></li>

<li id="fn-48-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 6 -- em ông Gia-cô-bê, tông đồ của Đức Giê-su, -- Mt 4,21 [<a href="#fnref-48-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">48</a>]</p></li>

<li id="fn-49-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Thêm <em>Thiên Chúa ban</em>. Có bản dịch : <em>Các ông được nhiều người ái mộ</em>. [<a href="#fnref-49-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">49</a>]</p></li>

<li id="fn-50-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Tình tương thân tương ái giữa các tín hữu là kết quả tình liên đới huynh đệ. Chính vì niềm tin vào Đức Giê-su phục sinh, mọi người coi nhau là anh em, bạn hữu thật của nhau. [<a href="#fnref-50-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">50</a>]</p></li>

<li id="fn-51-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John (Mark) | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 9 -- còn gọi là Mác-cô, anh em họ với ông Ba-na-ba, Cv 12,12 ; Cl 4,10 [<a href="#fnref-51-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">51</a>]</p></li>

<li id="fn-52-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Tác giả nêu một tấm gương điển hình về quyền tư hữu. Ông Ba-na-ba sau này giữ vai trò chính yếu trong sinh hoạt Hội Thánh (9,27 ; 11,22-30 ; 12,25 ; 13,1-15.35 ; x. 1 Cr 2,6 ; Gl 2,1.9 ; Cl 4,10). [<a href="#fnref-52-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">52</a>]</p></li>

<li id="fn-53-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Joseph | French: Joseph | Latin: Ioseph | Origin: יוֹסֵף | Vietnamese: Giô-xếp 1 -- cha của ông Gích-an, Ds 13,7 [<a href="#fnref-53-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">53</a>]</p></li>

<li id="fn-54-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: John (Mark) | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 9 -- còn gọi là Mác-cô, anh em họ với ông Ba-na-ba, Cv 12,12 ; Cl 4,10 [<a href="#fnref-54-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">54</a>]</p></li>

<li id="fn-55-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Hanan | French: Hanân | Latin: Hanan | Origin: חָנָן | Vietnamese: Kha-nan 6 -- một trong các thầy Lê-vi giảng Luật cho dân, -- Nkm 8,7 ; 10,11 [<a href="#fnref-55-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">55</a>]</p></li>

<li id="fn-56-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>English: Cyprus | French: Chypre | Latin: Chyprus | Origin: Κυπρος, Κυπριος | Vietnamese: Sýp 1 -- đảo ở phía tây Địa trung hải, 2 Mcb 10,12-13 [<a href="#fnref-56-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">56</a>]</p></li>

<li id="fn-1@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 22,4 [<a href="#fnref-1@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">1@</a>]</p></li>

<li id="fn-2@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 20,27-39; 1 Cr 15,20-22; Cl 1,18 [<a href="#fnref-2@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">2@</a>]</p></li>

<li id="fn-3@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 22,66 [<a href="#fnref-3@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">3@</a>]</p></li>

<li id="fn-4@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 3,24 [<a href="#fnref-4@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">4@</a>]</p></li>

<li id="fn-5@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 20,2 [<a href="#fnref-5@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">5@</a>]</p></li>

<li id="fn-6@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 12,11-12 [<a href="#fnref-6@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">6@</a>]</p></li>

<li id="fn-7@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Tv 118,22; Lc 20,17; 1 Pr 2,4.7 [<a href="#fnref-7@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">7@</a>]</p></li>

<li id="fn-8@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 2,21 [<a href="#fnref-8@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">8@</a>]</p></li>

<li id="fn-9@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 10,21; 1 Cr 14,23 [<a href="#fnref-9@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">9@</a>]</p></li>

<li id="fn-10@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 21,15 [<a href="#fnref-10@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">10@</a>]</p></li>

<li id="fn-11@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Ga 11,47-48 [<a href="#fnref-11@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">11@</a>]</p></li>

<li id="fn-12@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 1,8; Gr 20,9; 1 Cr 9,16; 2 Cr 13,8; 2 Tm 1,7-8 [<a href="#fnref-12@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">12@</a>]</p></li>

<li id="fn-13@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 2,47 [<a href="#fnref-13@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">13@</a>]</p></li>

<li id="fn-14@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 14,15; Kh 14,7 [<a href="#fnref-14@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">14@</a>]</p></li>

<li id="fn-15@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 23,12 [<a href="#fnref-15@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">15@</a>]</p></li>

<li id="fn-16@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 18,32 [<a href="#fnref-16@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">16@</a>]</p></li>

<li id="fn-17@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 3,13+ [<a href="#fnref-17@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">17@</a>]</p></li>

<li id="fn-18@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 10,38 [<a href="#fnref-18@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">18@</a>]</p></li>

<li id="fn-19@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 2,23; Lc 22,22 [<a href="#fnref-19@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">19@</a>]</p></li>

<li id="fn-20@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 2,42-47//; 5,12-16 [<a href="#fnref-20@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">20@</a>]</p></li>

<li id="fn-21@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Ga 17,11.21; Pl 1,27 [<a href="#fnref-21@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">21@</a>]</p></li>

<li id="fn-22@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 2,44 [<a href="#fnref-22@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">22@</a>]</p></li>

<li id="fn-23@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Cv 4,30 [<a href="#fnref-23@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">23@</a>]</p></li>

<li id="fn-24@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Đnl 15,4 [<a href="#fnref-24@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">24@</a>]</p></li>

<li id="fn-25@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42"><p>Lc 12,33 [<a href="#fnref-25@-650fbfe2-6f6d-46e3-9698-ec56c3041d42">25@</a>]</p></li>

</ol>