books/bible/versions/ktcgkpv.org/kt2011/cv/11/11.html

<h1>Ông Phê-rô<sup><a href="#fn-1-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-1-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">1</a></sup> tự biện minh ở Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-2-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-2-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">2</a></sup><sup><a href="#fn-3-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-3-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">3</a></sup></h1>
<sup><b>1</b></sup> Các Tông Đồ và các anh em ở miền Giu-đê<sup><a href="#fn-4-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-4-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">4</a></sup> nghe tin là cả <sup><a href="#fn-1@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-1@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">1@</a></sup>dân ngoại cũng đã <sup><a href="#fn-2@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-2@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">2@</a></sup>đón nhận lời Thiên Chúa. <sup><b>2</b></sup> Khi ông Phê-rô<sup><a href="#fn-5-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-5-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">5</a></sup> lên Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-6-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-6-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">6</a></sup>, các người thuộc giới cắt bì chỉ trích ông, <sup><b>3</b></sup> họ nói : “Ông đã vào nhà những kẻ <sup><a href="#fn-3@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-3@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">3@</a></sup>không cắt bì và cùng <sup><a href="#fn-4@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-4@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">4@</a></sup>ăn uống với họ !” <sup><b>4</b></sup> Bấy giờ ông Phê-rô<sup><a href="#fn-7-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-7-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">7</a></sup> bắt đầu trình bày cho họ đầu đuôi sự việc, ông nói : <sup><b>5</b></sup> “Tôi đang cầu nguyện tại thành Gia-phô<sup><a href="#fn-8-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-8-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">8</a></sup>, thì trong lúc xuất thần, tôi thấy thị kiến này : có một vật gì sà xuống, trông như một <sup><a href="#fn-5@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-5@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">5@</a></sup>tấm khăn lớn buộc bốn góc, từ trời thả xuống đến tận chỗ tôi. <sup><b>6</b></sup> Giương mắt nhìn kỹ, tôi thấy các <sup><a href="#fn-6@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-6@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">6@</a></sup>giống vật bốn chân sống trên đất, các thú rừng, rắn rết và chim trời. <sup><b>7</b></sup> Và tôi nghe có tiếng phán bảo tôi : ‘<sup><a href="#fn-7@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-7@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">7@</a></sup>Phê-rô<sup><a href="#fn-9-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-9-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">9</a></sup>, đứng dậy, làm thịt mà ăn !’ <sup><b>8</b></sup> Tôi đáp : ‘<sup><a href="#fn-8@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-8@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">8@</a></sup>Lạy Chúa, không thể được, vì những gì ô uế và không thanh sạch không bao giờ lọt vào miệng con !’ <sup><b>9</b></sup> Có tiếng từ trời phán lần thứ hai : ‘<sup><a href="#fn-9@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-9@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">9@</a></sup>Những gì Thiên Chúa đã tuyên bố là thanh sạch, thì ngươi chớ gọi là ô uế !’ <sup><b>10</b></sup> Việc ấy xảy ra đến ba lần, rồi tất cả lại được kéo lên trời.

<sup><b>11</b></sup> “Ngay lúc đó, có <sup><a href="#fn-10@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-10@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">10@</a></sup>ba người đến nhà chúng tôi ở : họ được sai từ Xê-da-rê<sup><a href="#fn-10-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-10-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">10</a></sup> đến gặp tôi. <sup><b>12</b></sup> Thần Khí bảo tôi đi với họ, đừng ngần ngại gì. Có sáu anh em<sup><a href="#fn-11-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-11-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">11</a></sup> đây cùng đi với tôi. Chúng tôi đã vào nhà ông Co-nê-li-ô<sup><a href="#fn-12-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-12-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">12</a></sup>. <sup><b>13</b></sup> Ông này thuật lại cho chúng tôi nghe việc ông đã thấy thiên sứ đứng trong nhà ông và bảo : ‘Hãy sai người đi Gia-phô<sup><a href="#fn-13-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-13-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">13</a></sup> mời ông Si-môn<sup><a href="#fn-14-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-14-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">14</a></sup>, cũng gọi là Phê-rô<sup><a href="#fn-15-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-15-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">15</a></sup>. <sup><b>14</b></sup> Ông ấy sẽ nói với ông những lời nhờ đó ông và cả nhà ông sẽ được cứu độ.’

<sup><b>15</b></sup> “Tôi vừa mới bắt đầu nói, thì <sup><a href="#fn-11@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-11@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">11@</a></sup>Thánh Thần đã ngự xuống trên họ, như đã ngự xuống trên chúng ta lúc ban đầu. <sup><b>16</b></sup> Tôi sực nhớ lại lời Chúa nói rằng : ‘Ông <sup><a href="#fn-12@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-12@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">12@</a></sup>Gio-an<sup><a href="#fn-16-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-16-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">16</a></sup> thì làm phép rửa bằng nước, còn anh em thì sẽ được rửa trong Thánh Thần<sup><a href="#fn-17-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-17-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">17</a></sup>.’ <sup><b>17</b></sup> Vậy, nếu Thiên Chúa đã <sup><a href="#fn-13@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-13@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">13@</a></sup>ban cho họ cùng một ân huệ như Người đã ban cho chúng ta, vì chúng ta tin vào Chúa Giê-su<sup><a href="#fn-18-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-18-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">18</a></sup> Ki-tô, thì tôi là ai mà dám <sup><a href="#fn-14@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-14@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">14@</a></sup>ngăn cản Thiên Chúa<sup><a href="#fn-19-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-19-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">19</a></sup> ?”

<sup><b>18</b></sup> Nghe thế, họ mới chịu im, và họ <sup><a href="#fn-15@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-15@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">15@</a></sup>tôn vinh Thiên Chúa mà nói : “Vậy ra Thiên Chúa cũng ban cho các <sup><a href="#fn-16@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-16@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">16@</a></sup>dân ngoại ơn sám hối để được sự sống !”

<h1>Thành lập Hội Thánh An-ti-ô-khi-a<sup><a href="#fn-20-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-20-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">20</a></sup><sup><a href="#fn-21-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-21-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">21</a></sup></h1>
<sup><b>19</b></sup> Vậy những người phải <sup><a href="#fn-17@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-17@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">17@</a></sup>tản mác<sup><a href="#fn-22-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-22-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">22</a></sup> vì cuộc bách hại xảy ra nhân vụ ông Tê-pha-nô<sup><a href="#fn-23-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-23-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">23</a></sup>, đi đến tận miền Phê-ni-xi<sup><a href="#fn-24-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-24-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">24</a></sup>, <sup><a href="#fn-18@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-18@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">18@</a></sup>đảo Sýp<sup><a href="#fn-25-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-25-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">25</a></sup> và thành An-ti-ô-khi-a<sup><a href="#fn-26-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-26-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">26</a></sup><sup><a href="#fn-27-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-27-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">27</a></sup>. Họ không rao giảng lời Chúa cho ai ngoài người Do-thái. <sup><b>20</b></sup> Nhưng trong nhóm, có mấy người gốc <sup><a href="#fn-19@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-19@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">19@</a></sup>Sýp<sup><a href="#fn-28-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-28-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">28</a></sup> và <sup><a href="#fn-20@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-20@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">20@</a></sup>Ky-rê-nê<sup><a href="#fn-29-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-29-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">29</a></sup> ; những người này, khi đến An-ti-ô-khi-a<sup><a href="#fn-30-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-30-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">30</a></sup>, đã giảng cho cả người Hy-lạp<sup><a href="#fn-31-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-31-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">31</a></sup><sup><a href="#fn-32-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-32-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">32</a></sup> nữa, loan Tin Mừng Chúa Giê-su<sup><a href="#fn-33-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-33-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">33</a></sup> cho họ. <sup><b>21</b></sup> Vì có <sup><a href="#fn-21@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-21@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">21@</a></sup>bàn tay Chúa ở với họ<sup><a href="#fn-34-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-34-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">34</a></sup>, nên một <sup><a href="#fn-22@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-22@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">22@</a></sup>số đông đã tin và trở lại cùng Chúa.

<sup><b>22</b></sup> Tin ấy đến tai Hội Thánh tại Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-35-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-35-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">35</a></sup>, nên người ta cử ông <sup><a href="#fn-23@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-23@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">23@</a></sup>Ba-na-ba<sup><a href="#fn-36-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-36-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">36</a></sup> đi An-ti-ô-khi-a<sup><a href="#fn-37-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-37-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">37</a></sup>. <sup><b>23</b></sup> Khi tới nơi và thấy ơn Thiên Chúa như vậy, ông Ba-na-ba<sup><a href="#fn-38-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-38-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">38</a></sup> mừng rỡ và <sup><a href="#fn-24@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-24@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">24@</a></sup>khuyên nhủ ai nấy bền lòng gắn bó cùng Chúa. <sup><b>24</b></sup> Ông là người <sup><a href="#fn-25@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-25@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">25@</a></sup>tốt, đầy ơn Thánh Thần và lòng tin. Và đã có thêm một đám rất đông theo Chúa.

<sup><b>25</b></sup> Ông Ba-na-ba<sup><a href="#fn-39-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-39-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">39</a></sup> trẩy đi <sup><a href="#fn-26@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-26@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">26@</a></sup>Tác-xô<sup><a href="#fn-40-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-40-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">40</a></sup> tìm ông Sao-lô<sup><a href="#fn-41-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-41-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">41</a></sup>. <sup><b>26</b></sup> Tìm được rồi, ông đưa ông Sao-lô<sup><a href="#fn-42-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-42-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">42</a></sup> đến An-ti-ô-khi-a<sup><a href="#fn-43-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-43-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">43</a></sup>. Hai ông cùng làm việc trong Hội Thánh ấy suốt một năm và giảng dạy cho rất nhiều người. Chính tại An-ti-ô-khi-a<sup><a href="#fn-44-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-44-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">44</a></sup> mà lần đầu tiên các môn đệ được gọi là Ki-tô<sup><a href="#fn-45-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-45-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">45</a></sup> hữu<sup><a href="#fn-46-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-46-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">46</a></sup>.

<h1>Ông Ba-na-ba<sup><a href="#fn-47-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-47-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">47</a></sup> và ông Sao-lô<sup><a href="#fn-48-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-48-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">48</a></sup> được cử đi Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-49-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-49-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">49</a></sup><sup><a href="#fn-50-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-50-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">50</a></sup></h1>
<sup><b>27</b></sup> Trong những ngày ấy, có những ngôn sứ<sup><a href="#fn-51-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-51-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">51</a></sup> từ Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-52-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-52-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">52</a></sup> xuống<sup><a href="#fn-53-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-53-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">53</a></sup> An-ti-ô-khi-a<sup><a href="#fn-54-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-54-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">54</a></sup>. <sup><b>28</b></sup> Một trong những người ấy tên là <sup><a href="#fn-27@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-27@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">27@</a></sup>A-ga-bô<sup><a href="#fn-55-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-55-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">55</a></sup> đứng lên và được Thần Khí soi sáng, báo trước là sẽ có nạn đói lớn trong khắp cả thiên hạ ; đó là nạn đói xảy ra dưới thời hoàng đế Cơ-lau-đi-ô<sup><a href="#fn-56-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-56-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">56</a></sup><sup><a href="#fn-57-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-57-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">57</a></sup>. <sup><b>29</b></sup> Các môn đệ mới quyết định là mỗi người tuỳ theo khả năng, sẽ gửi quà <sup><a href="#fn-28@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-28@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">28@</a></sup>giúp đỡ anh em ở miền Giu-đê<sup><a href="#fn-58-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-58-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">58</a></sup>. <sup><b>30</b></sup> Và họ đã làm việc ấy : gửi đến cho hàng kỳ mục<sup><a href="#fn-59-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-59-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">59</a></sup> qua tay ông Ba-na-ba<sup><a href="#fn-60-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-60-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">60</a></sup> và ông Sao-lô<sup><a href="#fn-61-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd" id="fnref-61-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">61</a></sup>.<hr>

<ol><li id="fn-1-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-1-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">1</a>]</p></li>

<li id="fn-2-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-2-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">2</a>]</p></li>

<li id="fn-3-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Các tín hữu gốc Do-thái giáo chỉ trích ông Phê-rô đã ở và ăn uống tại nhà người không cắt bì. Não trạng của các tín hữu này chưa thoát khỏi tục lệ tôn giáo. Thật ra, phép rửa nhân danh Đức Giê-su đã đưa dân ngoại vào Hội Thánh, dân mới của Thiên Chúa. Ông Phê-rô biện minh hành vi của mình là do Thánh Thần, chứ không phải do sáng kiến cá nhân. Phải vâng nghe Thánh Thần hơn là theo thói tục. Phép rửa ông Co-nê-li-ô và người nhà ông mở rộng cửa cho người ngoại vào Hội Thánh. Hội Thánh đoạn tuyệt với Do-thái giáo về nghi thức, và do đó, Hội Thánh mới có tính phổ quát, có khả năng quy tụ mọi người thuộc mọi dân nước. [<a href="#fnref-3-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">3</a>]</p></li>

<li id="fn-4-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Judaea | French: Judée | Latin: Iudaea | Origin: Ιουδαια | Vietnamese: Giu-đê 1 -- tên gọi khác của xứ Pa-lét-tin thời Ma-ca-bê, -- 1 Mcb 3,34 ; 4,35 v.v. [<a href="#fnref-4-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">4</a>]</p></li>

<li id="fn-5-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-5-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">5</a>]</p></li>

<li id="fn-6-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-6-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">6</a>]</p></li>

<li id="fn-7-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-7-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">7</a>]</p></li>

<li id="fn-8-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Jaffa | French: Jaffa, Joppé | Latin: Ioppe | Origin: יָפוֹ -- Ιοππη | Vietnamese: Gia-phô 1 -- thành ở ranh giới chi tộc Đan, -- Gs 19,46 ; 2 Sb 2,15 ; 1 Mcb 10,75 ; Cv 9,36 [<a href="#fnref-8-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">8</a>]</p></li>

<li id="fn-9-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-9-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">9</a>]</p></li>

<li id="fn-10-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Caesarea | French: Césarée | Latin: Caesarea | Origin: Καισαρεια | Vietnamese: Xê-da-rê -- Cv 9,30 [<a href="#fnref-10-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">10</a>]</p></li>

<li id="fn-11-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>X. 10,23+. Những người ở Gia-phô cùng đi với ông Phê-rô. [<a href="#fnref-11-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">11</a>]</p></li>

<li id="fn-12-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Cornelius | French: Corneille | Latin: Cornelius | Origin: Κορνηλιος | Vietnamese: Co-nê-li-ô -- Cv 10,1-2 [<a href="#fnref-12-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">12</a>]</p></li>

<li id="fn-13-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Jaffa | French: Jaffa, Joppé | Latin: Ioppe | Origin: יָפוֹ -- Ιοππη | Vietnamese: Gia-phô 1 -- thành ở ranh giới chi tộc Đan, -- Gs 19,46 ; 2 Sb 2,15 ; 1 Mcb 10,75 ; Cv 9,36 [<a href="#fnref-13-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">13</a>]</p></li>

<li id="fn-14-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Shimon | French: Shimôn | Latin: Simon | Origin: שִׁימוֹן | Vietnamese: Si-môn 1 -- 1 Sb 4,20 [<a href="#fnref-14-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">14</a>]</p></li>

<li id="fn-15-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Peter | French: Pierre | Latin: Petrus | Origin: Φετρος | Vietnamese: Phê-rô -- Mt 4,18 ; 10,2 [<a href="#fnref-15-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">15</a>]</p></li>

<li id="fn-16-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: John | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 1 -- cha của ông Mát-tít-gia, 1 Mcb 2,1 [<a href="#fnref-16-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">16</a>]</p></li>

<li id="fn-17-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>X. 1,5+. [<a href="#fnref-17-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">17</a>]</p></li>

<li id="fn-18-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simon | French: Simon | Latin: Simon | Origin: Σιμων | Vietnamese: Si-môn 6 -- một môn đệ Đức Giê-su, thuộc nhóm Quá khích, Mt 10,3 [<a href="#fnref-18-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">18</a>]</p></li>

<li id="fn-19-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Ông Phê-rô đứng đầu Hội Thánh nhận người ngoại vào Hội Thánh. Vấn đề đặt ra : từ nay dân ngoại có cần qua hàng rào Do-thái giáo nữa không ? Chính Đức Giê-su đã truyền loan báo Tin Mừng cho đến tận cùng trái đất (1,8). Vấn đề đã được giải quyết : <em>Ai dám ngăn cản Thiên Chúa</em>. [<a href="#fnref-19-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">19</a>]</p></li>

<li id="fn-20-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simeon | French: Syméon | Latin: Simeon | Origin: Συμεων | Vietnamese: Si-môn 14 -- một trong 5 thầy dạy tại Hội Thánh An-ti-ô-khi-a, Cv 13, 1 [<a href="#fnref-20-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">20</a>]</p></li>

<li id="fn-21-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Một dẫn chứng minh hoạ cho lập trường của ông Phê-rô. Anh em tín hữu thuộc văn hoá Hy-lạp tránh cơn bách hại ở Giê-ru-sa-lem, đến An-ti-ô-khi-a. Tại đây, họ làm chứng nơi người Do-thái, rồi cả nơi người Hy-lạp. Số tín hữu gia tăng. Nhưng tín hữu gốc Do-thái giáo lại nghi ngờ và thiếu thiện cảm với cộng đoàn này. Họ cử sứ giả Ba-na-ba đến điều tra. Ông không phản đối việc nhận người ngoại vào cộng đoàn. Ông còn đi tìm ông Phao-lô đến An-ti-ô-khi-a loan báo Tin Mừng. Cuộc mạo hiểm thành công. Người ta gọi các tín hữu là Ki-tô hữu. Danh hiệu mới này gắn liền tín hữu với Đức Ki-tô. [<a href="#fnref-21-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">21</a>]</p></li>

<li id="fn-22-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Các tín hữu thuộc văn hoá Hy lạp. [<a href="#fnref-22-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">22</a>]</p></li>

<li id="fn-23-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Stephen | French: Étienne | Latin: Stephanus | Origin: Στεϕανος | Vietnamese: Tê-pha-nô -- Cv 6,5 [<a href="#fnref-23-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">23</a>]</p></li>

<li id="fn-24-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Phenicia | French: Phénicie | Latin: Phoenices | Origin: Φοινιξ | Vietnamese: Phê-ni-xi -- 2 Mcb 4,22 ; Mt 15,22 [<a href="#fnref-24-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">24</a>]</p></li>

<li id="fn-25-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Cyprus | French: Chypre | Latin: Chyprus | Origin: Κυπρος, Κυπριος | Vietnamese: Sýp 1 -- đảo ở phía tây Địa trung hải, 2 Mcb 10,12-13 [<a href="#fnref-25-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">25</a>]</p></li>

<li id="fn-26-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simeon | French: Syméon | Latin: Simeon | Origin: Συμεων | Vietnamese: Si-môn 14 -- một trong 5 thầy dạy tại Hội Thánh An-ti-ô-khi-a, Cv 13, 1 [<a href="#fnref-26-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">26</a>]</p></li>

<li id="fn-27-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>An-ti-ô-khi-a là thủ phủ của tỉnh Xy-ri thuộc đế quốc Rô-ma, là thành phố lớn sau Rô-ma và A-lê-xan-ri-a. [<a href="#fnref-27-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">27</a>]</p></li>

<li id="fn-28-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Cyprus | French: Chypre | Latin: Chyprus | Origin: Κυπρος, Κυπριος | Vietnamese: Sýp 1 -- đảo ở phía tây Địa trung hải, 2 Mcb 10,12-13 [<a href="#fnref-28-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">28</a>]</p></li>

<li id="fn-29-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Cyrene | French: Cyrène, Cyrénaique | Latin: Cyrene | Origin: Κυρηνη | Vietnamese: Ky-rê-nê 1 -- một thành nay thuộc Ly-bi, 1 Mcb 15,23 [<a href="#fnref-29-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">29</a>]</p></li>

<li id="fn-30-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simeon | French: Syméon | Latin: Simeon | Origin: Συμεων | Vietnamese: Si-môn 14 -- một trong 5 thầy dạy tại Hội Thánh An-ti-ô-khi-a, Cv 13, 1 [<a href="#fnref-30-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">30</a>]</p></li>

<li id="fn-31-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Greek | French: Grec | Latin: Graecus | Origin: ′Ελλην, ηνος | Vietnamese: Hy-lạp 1 -- thuộc văn minh Hy-lạp ; người theo văn hóa Hy-lạp, 1 Mcb 8,18 ; Rm 1,14 [<a href="#fnref-31-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">31</a>]</p></li>

<li id="fn-32-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Hoàn toàn ngoại giáo. Đối chọi với Do-thái. [<a href="#fnref-32-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">32</a>]</p></li>

<li id="fn-33-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simon | French: Simon | Latin: Simon | Origin: Σιμων | Vietnamese: Si-môn 6 -- một môn đệ Đức Giê-su, thuộc nhóm Quá khích, Mt 10,3 [<a href="#fnref-33-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">33</a>]</p></li>

<li id="fn-34-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>X. Lc 1,66. Bàn tay chỉ quyền năng, uy quyền hay sức mạnh. [<a href="#fnref-34-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">34</a>]</p></li>

<li id="fn-35-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-35-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">35</a>]</p></li>

<li id="fn-36-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: John (Mark) | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 9 -- còn gọi là Mác-cô, anh em họ với ông Ba-na-ba, Cv 12,12 ; Cl 4,10 [<a href="#fnref-36-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">36</a>]</p></li>

<li id="fn-37-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simeon | French: Syméon | Latin: Simeon | Origin: Συμεων | Vietnamese: Si-môn 14 -- một trong 5 thầy dạy tại Hội Thánh An-ti-ô-khi-a, Cv 13, 1 [<a href="#fnref-37-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">37</a>]</p></li>

<li id="fn-38-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: John (Mark) | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 9 -- còn gọi là Mác-cô, anh em họ với ông Ba-na-ba, Cv 12,12 ; Cl 4,10 [<a href="#fnref-38-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">38</a>]</p></li>

<li id="fn-39-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: John (Mark) | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 9 -- còn gọi là Mác-cô, anh em họ với ông Ba-na-ba, Cv 12,12 ; Cl 4,10 [<a href="#fnref-39-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">39</a>]</p></li>

<li id="fn-40-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Tarsus | French: Tarse | Latin: Tharsenses, Tarso | Origin: Ταρσος | Vietnamese: Tác-xô -- 2 Mcb 4,30 ; Cv 9,11 [<a href="#fnref-40-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">40</a>]</p></li>

<li id="fn-41-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Saul | French: Saul | Latin: Saulus | Origin: Σαυλος | Vietnamese: Sao-lô -- tên khác của ông Phao-lô, Cv 13,9 [<a href="#fnref-41-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">41</a>]</p></li>

<li id="fn-42-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Saul | French: Saul | Latin: Saulus | Origin: Σαυλος | Vietnamese: Sao-lô -- tên khác của ông Phao-lô, Cv 13,9 [<a href="#fnref-42-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">42</a>]</p></li>

<li id="fn-43-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simeon | French: Syméon | Latin: Simeon | Origin: Συμεων | Vietnamese: Si-môn 14 -- một trong 5 thầy dạy tại Hội Thánh An-ti-ô-khi-a, Cv 13, 1 [<a href="#fnref-43-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">43</a>]</p></li>

<li id="fn-44-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simeon | French: Syméon | Latin: Simeon | Origin: Συμεων | Vietnamese: Si-môn 14 -- một trong 5 thầy dạy tại Hội Thánh An-ti-ô-khi-a, Cv 13, 1 [<a href="#fnref-44-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">44</a>]</p></li>

<li id="fn-45-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Christ | French: Chist | Latin: Christus | Origin: Χριτος | Vietnamese: Ki-tô -- Mt 1,18 [<a href="#fnref-45-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">45</a>]</p></li>

<li id="fn-46-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Dân chúng ở An-ti-ô-khi-a gọi thế, vì họ gán danh hiệu <em>Đấng xức dầu</em> như một tên riêng của Đấng sáng lập tôn giáo mới. Danh hiệu mới này phân biệt tín hữu với tín đồ Do-thái giáo. [<a href="#fnref-46-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">46</a>]</p></li>

<li id="fn-47-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: John (Mark) | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 9 -- còn gọi là Mác-cô, anh em họ với ông Ba-na-ba, Cv 12,12 ; Cl 4,10 [<a href="#fnref-47-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">47</a>]</p></li>

<li id="fn-48-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Saul | French: Saul | Latin: Saulus | Origin: Σαυλος | Vietnamese: Sao-lô -- tên khác của ông Phao-lô, Cv 13,9 [<a href="#fnref-48-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">48</a>]</p></li>

<li id="fn-49-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-49-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">49</a>]</p></li>

<li id="fn-50-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cộng đoàn Giê-ru-sa-lem sống tinh thần nghèo khó, hoàn toàn tin tưởng vào Thiên Chúa. Nhờ đó, họ sẵn sàng làm chứng cho Tin Mừng và tăng thêm cho Hội Thánh nhiều tín hữu mới. Nạn đói xảy ra ở Giê-ru-sa-lem. Các cộng đoàn khác chia sẻ với cộng đoàn mẹ Giê-ru-sa-lem : gởi quà giúp đỡ anh em tín hữu. [<a href="#fnref-50-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">50</a>]</p></li>

<li id="fn-51-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>X. 13,1 ; 15,32 ; 21,9-10. Ngôn sứ có một địa vị đặc biệt trong cộng đoàn. Trong 1 Cr 12,28 ; Ep 4,11 ông Phao-lô đã xếp họ đứng vị trí ngay sau các Tông Đồ trong số những người được đặc sủng Thánh Thần. Vì được đặc sủng, họ phải khích lệ, xây dựng, nhắc bảo và tiên báo tương lai cho anh em tín hữu. Nhiệm vụ căn bản của các ngôn sứ là giải thích các sấm ngôn Kinh Thánh, theo Thánh Thần hướng dẫn soi sáng, đặc biệt giải thích các ngôn sứ thời Cựu Ước (x. 1 Pr 1,10-12) và khám phá <em>bí nhiệm</em> trong kế hoạch của Thiên Chúa (1 Cr 13,2 ; Ep 3,5 ; Rm 16,25). Vì thế, họ liên kết với các Tông Đồ làm thành nền tảng của Hội Thánh. [<a href="#fnref-51-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">51</a>]</p></li>

<li id="fn-52-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-52-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">52</a>]</p></li>

<li id="fn-53-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Giê-ru-sa-lem : theo địa hình : ở điểm cao nhất ; theo tôn giáo : quan trọng nhất. <em>Xuống</em> hiểu theo cả hai nghĩa. [<a href="#fnref-53-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">53</a>]</p></li>

<li id="fn-54-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Simeon | French: Syméon | Latin: Simeon | Origin: Συμεων | Vietnamese: Si-môn 14 -- một trong 5 thầy dạy tại Hội Thánh An-ti-ô-khi-a, Cv 13, 1 [<a href="#fnref-54-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">54</a>]</p></li>

<li id="fn-55-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Agabus | French: Agabus | Latin: Agabus | Origin: ′Αγαβος | Vietnamese: A-ga-bô -- Cv 11,27-28 [<a href="#fnref-55-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">55</a>]</p></li>

<li id="fn-56-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Claudius | French: Claude | Latin: Claudius | Origin: Κλαυδιος | Vietnamese: Cơ-lau-đi-ô 1 -- tức hoàng đế Ti-bê-ri-ô, Cv 11,28 [<a href="#fnref-56-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">56</a>]</p></li>

<li id="fn-57-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Theo Xu-ê-tô-ni-ô và Ta-si-tô, dưới triều Cơ-lau-đi-ô (41-54) có nhiều nạn đói. Sử gia Giô-xép Phơ-la-vi-ô nói đến nạn đói ở xứ Pa-lét-tin dưới thời các tổng trấn Cu-pi-ô Pha-đô và Ti-bê-ri-ô A-lê-xan-đê khoảng năm 44-48. [<a href="#fnref-57-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">57</a>]</p></li>

<li id="fn-58-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Judaea | French: Judée | Latin: Iudaea | Origin: Ιουδαια | Vietnamese: Giu-đê 1 -- tên gọi khác của xứ Pa-lét-tin thời Ma-ca-bê, -- 1 Mcb 3,34 ; 4,35 v.v. [<a href="#fnref-58-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">58</a>]</p></li>

<li id="fn-59-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Những người hữu trách ở cộng đoàn, dưới quyền tối cao của các Tông Đồ ; họ có một số nhiệm vụ hành chánh để giúp trật tự cho cộng đoàn. [<a href="#fnref-59-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">59</a>]</p></li>

<li id="fn-60-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: John (Mark) | French: Jean | Latin: Ioannes | Origin: Ιωαννης | Vietnamese: Gio-an 9 -- còn gọi là Mác-cô, anh em họ với ông Ba-na-ba, Cv 12,12 ; Cl 4,10 [<a href="#fnref-60-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">60</a>]</p></li>

<li id="fn-61-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>English: Saul | French: Saul | Latin: Saulus | Origin: Σαυλος | Vietnamese: Sao-lô -- tên khác của ông Phao-lô, Cv 13,9 [<a href="#fnref-61-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">61</a>]</p></li>

<li id="fn-1@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 10,45 [<a href="#fnref-1@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">1@</a>]</p></li>

<li id="fn-2@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>1 Tx 1,6 [<a href="#fnref-2@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">2@</a>]</p></li>

<li id="fn-3@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 10,28.48 [<a href="#fnref-3@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">3@</a>]</p></li>

<li id="fn-4@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Gl 2,12 [<a href="#fnref-4@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">4@</a>]</p></li>

<li id="fn-5@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 10,11 [<a href="#fnref-5@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">5@</a>]</p></li>

<li id="fn-6@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>St 7,14 [<a href="#fnref-6@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">6@</a>]</p></li>

<li id="fn-7@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 10,13 [<a href="#fnref-7@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">7@</a>]</p></li>

<li id="fn-8@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 10,14 [<a href="#fnref-8@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">8@</a>]</p></li>

<li id="fn-9@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 10,15-16 [<a href="#fnref-9@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">9@</a>]</p></li>

<li id="fn-10@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 10,7 [<a href="#fnref-10@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">10@</a>]</p></li>

<li id="fn-11@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Ga 14,26 [<a href="#fnref-11@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">11@</a>]</p></li>

<li id="fn-12@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Lc 3,16 [<a href="#fnref-12@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">12@</a>]</p></li>

<li id="fn-13@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 15,8-9 [<a href="#fnref-13@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">13@</a>]</p></li>

<li id="fn-14@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 10,47 [<a href="#fnref-14@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">14@</a>]</p></li>

<li id="fn-15@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 2,47 [<a href="#fnref-15@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">15@</a>]</p></li>

<li id="fn-16@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 13,46; 14,27; 17,30; 26,20 [<a href="#fnref-16@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">16@</a>]</p></li>

<li id="fn-17@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 8,1.4 [<a href="#fnref-17@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">17@</a>]</p></li>

<li id="fn-18@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 21,3; 27,4 [<a href="#fnref-18@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">18@</a>]</p></li>

<li id="fn-19@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 4,36 [<a href="#fnref-19@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">19@</a>]</p></li>

<li id="fn-20@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Mt 27,32 [<a href="#fnref-20@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">20@</a>]</p></li>

<li id="fn-21@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Lc 1,66 [<a href="#fnref-21@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">21@</a>]</p></li>

<li id="fn-22@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>2 Sm 3,12 [<a href="#fnref-22@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">22@</a>]</p></li>

<li id="fn-23@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 4,36 [<a href="#fnref-23@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">23@</a>]</p></li>

<li id="fn-24@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 13,43; 14,22 [<a href="#fnref-24@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">24@</a>]</p></li>

<li id="fn-25@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Lc 23,50 [<a href="#fnref-25@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">25@</a>]</p></li>

<li id="fn-26@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 9,30 [<a href="#fnref-26@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">26@</a>]</p></li>

<li id="fn-27@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Cv 21,10-14 [<a href="#fnref-27@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">27@</a>]</p></li>

<li id="fn-28@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd"><p>Rm 15,26-27; 2 Cr 8,2-4 [<a href="#fnref-28@-ab966d52-378d-48ba-a726-169d19b19cfd">28@</a>]</p></li>

</ol>