duckymomo20012's picture
Update data (#13)
56afc21 verified
raw
history blame
45.4 kB
<h1><ol start="2">
<li>CUỘC CHIẾN CHỐNG MÔ-ÁP</li>
</ol>
</h1>
<h2>Thời vua Giô-ram<sup><a href="#fn-1-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-1-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">1</a></sup> cai trị Ít-ra-en<sup><a href="#fn-2-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-2-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">2</a></sup> (852-841)</h2>
<sup><b>1</b></sup> Vua Giô-ram<sup><a href="#fn-3-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-3-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">3</a></sup>, con vua A-kháp<sup><a href="#fn-4-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-4-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">4</a></sup><sup><a href="#fn-5-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-5-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">5</a></sup>, lên ngôi tại Sa-ma-ri<sup><a href="#fn-6-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-6-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">6</a></sup> cai trị Ít-ra-en<sup><a href="#fn-7-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-7-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">7</a></sup>, vào năm thứ mười tám triều vua Giơ-hô-sa-phát<sup><a href="#fn-8-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-8-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">8</a></sup>, vua Giu-đa<sup><a href="#fn-9-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-9-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">9</a></sup>. Vua trị vì được mười hai năm. <sup><b>2</b></sup> Vua đã làm điều dữ trái mắt ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-10-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-10-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">10</a></sup>, nhưng không như cha như mẹ của vua<sup><a href="#fn-11-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-11-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">11</a></sup>, vì vua đã cất bỏ trụ thần Ba-an<sup><a href="#fn-12-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-12-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">12</a></sup> mà vua cha đã dựng. <sup><b>3</b></sup> Tuy nhiên, vua vẫn bám lấy tội mà vua Gia-róp-am<sup><a href="#fn-13-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-13-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">13</a></sup>, con ông Nơ-vát<sup><a href="#fn-14-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-14-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">14</a></sup>, đã phạm và lôi kéo Ít-ra-en<sup><a href="#fn-15-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-15-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">15</a></sup> phạm theo ; và vua không dứt ra được.
<h2>Cuộc viễn chinh của Giu-đa<sup><a href="#fn-16-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-16-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">16</a></sup> và Ít-ra-en<sup><a href="#fn-17-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-17-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">17</a></sup> đánh Mô-áp<sup><a href="#fn-18-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-18-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">18</a></sup></h2>
<sup><b>4</b></sup> Mê-sa<sup><a href="#fn-19-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-19-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">19</a></sup>, vua Mô-áp<sup><a href="#fn-20-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-20-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">20</a></sup>, là người nuôi chiên cừu<sup><a href="#fn-21-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-21-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">21</a></sup>. Ông thường cống nộp cho vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-22-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-22-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">22</a></sup> một trăm ngàn con chiên và một trăm ngàn con cừu len. <sup><b>5</b></sup> Nhưng sau khi vua A-kháp<sup><a href="#fn-23-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-23-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">23</a></sup> qua đời, thì vua Mô-áp<sup><a href="#fn-24-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-24-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">24</a></sup> nổi loạn chống lại vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-25-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-25-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">25</a></sup>.
<sup><b>6</b></sup> Ngày ấy, vua Giô-ram<sup><a href="#fn-26-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-26-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">26</a></sup> ra khỏi Sa-ma-ri<sup><a href="#fn-27-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-27-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">27</a></sup> và kiểm tra dân số toàn thể Ít-ra-en<sup><a href="#fn-28-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-28-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">28</a></sup>. <sup><b>7</b></sup> Rồi vua đi, sai người đến nói với vua Giơ-hô-sa-phát<sup><a href="#fn-29-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-29-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">29</a></sup>, vua Giu-đa<sup><a href="#fn-30-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-30-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">30</a></sup> : “Vua Mô-áp<sup><a href="#fn-31-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-31-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">31</a></sup> nổi loạn chống tôi. Ngài có <sup><a href="#fn-1@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-1@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">1@</a></sup>cùng với tôi đi đánh Mô-áp<sup><a href="#fn-32-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-32-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">32</a></sup> không ?” Vua Giơ-hô-sa-phát<sup><a href="#fn-33-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-33-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">33</a></sup> đáp : “Tôi sẽ lên. Tôi cũng làm như ngài, dân tôi cũng như dân ngài, ngựa của tôi cũng như ngựa của ngài.”<sup><a href="#fn-34-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-34-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">34</a></sup> <sup><b>8</b></sup> Rồi vua nói tiếp : “Chúng ta sẽ đi đường nào mà lên ?” Vua Giô-ram<sup><a href="#fn-35-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-35-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">35</a></sup> trả lời : “Đường sa mạc Ê-đôm<sup><a href="#fn-36-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-36-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">36</a></sup>.”<sup><a href="#fn-37-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-37-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">37</a></sup>
<sup><b>9</b></sup> Vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-38-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-38-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">38</a></sup>, vua Giu-đa<sup><a href="#fn-39-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-39-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">39</a></sup> và vua Ê-đôm<sup><a href="#fn-40-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-40-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">40</a></sup> lên đường. Họ đi vòng quanh bảy ngày đường ; không còn nước cho quân lính và thú vật đi theo nữa. <sup><b>10</b></sup> Vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-41-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-41-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">41</a></sup> mới nói : “Than ôi ! ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-42-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-42-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">42</a></sup> đã triệu tập ba vua chúng ta đây để nộp vào tay Mô-áp<sup><a href="#fn-43-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-43-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">43</a></sup> !” <sup><b>11</b></sup> Vua Giơ-hô-sa-phát<sup><a href="#fn-44-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-44-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">44</a></sup> nói : “<sup><a href="#fn-2@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-2@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">2@</a></sup>Ở đây không có một ngôn sứ nào của ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-45-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-45-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">45</a></sup> có thể giúp chúng ta thỉnh ý Người sao ?” Một trong những tôi tớ của vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-46-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-46-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">46</a></sup> trả lời : “Ở đây có ông <sup><a href="#fn-3@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-3@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">3@</a></sup>Ê-li-sa<sup><a href="#fn-47-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-47-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">47</a></sup>, con ông Sa-phát<sup><a href="#fn-48-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-48-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">48</a></sup>, người đã đổ nước trên tay ông Ê-li-a<sup><a href="#fn-49-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-49-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">49</a></sup><sup><a href="#fn-50-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-50-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">50</a></sup>.” <sup><b>12</b></sup> Vua Giơ-hô-sa-phát<sup><a href="#fn-51-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-51-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">51</a></sup> nói : “Ông ấy có lời của ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-52-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-52-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">52</a></sup>.” Vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-53-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-53-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">53</a></sup>, vua Giơ-hô-sa-phát<sup><a href="#fn-54-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-54-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">54</a></sup> và vua Ê-đôm<sup><a href="#fn-55-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-55-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">55</a></sup> đi xuống gặp ông. <sup><b>13</b></sup> Ông Ê-li-sa<sup><a href="#fn-56-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-56-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">56</a></sup> nói với vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-57-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-57-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">57</a></sup> : “Chuyện đó can gì đến vua và tôi ? Vua hãy đi gặp các ngôn sứ của vua cha, các ngôn sứ của thái hậu.”<sup><a href="#fn-58-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-58-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">58</a></sup> Vua Ít-ra-en<sup><a href="#fn-59-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-59-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">59</a></sup> nói : “Không, vì ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-60-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-60-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">60</a></sup> đã triệu tập ba vua chúng tôi đây để nộp vào tay Mô-áp<sup><a href="#fn-61-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-61-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">61</a></sup>.” <sup><b>14</b></sup> Ông Ê-li-sa<sup><a href="#fn-62-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-62-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">62</a></sup> nói : “<sup><a href="#fn-4@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-4@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">4@</a></sup>Có ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-63-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-63-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">63</a></sup>, Chúa Tể càn khôn, hằng sống, Đấng tôi phụng thờ, tôi xin thề : Nếu tôi không nể vua Giơ-hô-sa-phát<sup><a href="#fn-64-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-64-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">64</a></sup>, vua Giu-đa<sup><a href="#fn-65-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-65-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">65</a></sup>, thì tôi sẽ không để ý đến vua và cũng chẳng nhìn mặt vua. <sup><b>15</b></sup> Bây giờ, hãy dẫn đến tôi một người gảy đàn.” Người gảy đàn vừa đánh đàn, thì bàn tay ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-66-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-66-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">66</a></sup> <sup><a href="#fn-5@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-5@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">5@</a></sup>ở trên ông<sup><a href="#fn-67-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-67-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">67</a></sup>. <sup><b>16</b></sup> Ông nói : “ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-68-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-68-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">68</a></sup> phán thế này : Hãy đào trong khe này thật nhiều hố. <sup><b>17</b></sup> Vì ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-69-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-69-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">69</a></sup> phán thế này : Các ngươi không thấy có gió, các ngươi không thấy có mưa ; nhưng khe này sẽ đầy nước, và các ngươi sẽ được uống, các ngươi, súc vật và lừa ngựa của các ngươi. <sup><b>18</b></sup> Đối với ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-70-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-70-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">70</a></sup>, đó còn là quá ít. Người sẽ nộp Mô-áp<sup><a href="#fn-71-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-71-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">71</a></sup> vào tay các ngươi. <sup><b>19</b></sup> Các ngươi sẽ hạ mọi thành kiên cố, mọi thành quan trọng<sup><a href="#fn-72-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-72-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">72</a></sup>, sẽ <sup><a href="#fn-6@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-6@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">6@</a></sup>chặt mọi cây cối tươi tốt, lấp mọi giếng nước và rải đá để tàn phá mọi ruộng đồng phì nhiêu.” <sup><b>20</b></sup> Quả thật, ban sáng, vào giờ dâng lễ tiến<sup><a href="#fn-73-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-73-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">73</a></sup>, thì nước từ phía Ê-đôm<sup><a href="#fn-74-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-74-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">74</a></sup> đến, và toàn xứ đều ngập nước.
<sup><b>21</b></sup> Khi nghe tin các vua lên đánh chúng, mọi người Mô-áp<sup><a href="#fn-75-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-75-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">75</a></sup>, những người đến tuổi mang vũ khí và cả những người đã quá tuổi đó, đều được gọi nhập ngũ và đóng ở biên giới. <sup><b>22</b></sup> Sáng sớm họ thức dậy ; và khi mặt trời mọc lên, chiếu sáng trên mặt nước, người Mô-áp<sup><a href="#fn-76-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-76-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">76</a></sup> thấy nước đằng trước chúng đỏ như máu<sup><a href="#fn-77-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-77-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">77</a></sup>, <sup><b>23</b></sup> thì nói : “Máu đó ! Chắc chắn các vua đã đánh nhau, chém giết lẫn nhau. Bây giờ, hỡi Mô-áp<sup><a href="#fn-78-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-78-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">78</a></sup>, đi hôi của đi !”
<sup><b>24</b></sup> Chúng đến trại người Ít-ra-en<sup><a href="#fn-79-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-79-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">79</a></sup>. Nhưng người Ít-ra-en<sup><a href="#fn-80-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-80-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">80</a></sup> đã vùng dậy, đánh quân Mô-áp<sup><a href="#fn-81-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-81-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">81</a></sup>, khiến chúng phải tẩu thoát trước mặt họ. Họ tiến vào<sup><a href="#fn-82-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-82-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">82</a></sup> Mô-áp<sup><a href="#fn-83-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-83-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">83</a></sup> mà đánh. <sup><b>25</b></sup> Họ phá huỷ các thành, mỗi người nhặt đá quăng xuống lấp đầy mọi đồng ruộng phì nhiêu ; họ bịt mọi giếng nước và chặt mọi cây cối tốt tươi. Cuối cùng, ở Kia Kha-re-xét<sup><a href="#fn-84-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-84-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">84</a></sup> chỉ còn trơ lại một đống đá. Lính phóng đá<sup><a href="#fn-85-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-85-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">85</a></sup> bao vây thành đó và đánh phá. <sup><b>26</b></sup> Khi vua Mô-áp<sup><a href="#fn-86-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-86-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">86</a></sup> thấy cuộc chiến ác liệt, không cầm cự nổi<sup><a href="#fn-87-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-87-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">87</a></sup>, thì dẫn theo bảy trăm người mang kiếm, mở đường máu đi tới vua Ê-đôm<sup><a href="#fn-88-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-88-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">88</a></sup><sup><a href="#fn-89-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-89-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">89</a></sup>. Nhưng chúng không làm nổi chuyện đó. <sup><b>27</b></sup> Khi ấy, vua mới bắt con đầu lòng, là người có quyền lên ngôi kế vị, mà tế trên tường thành làm lễ vật toàn thiêu<sup><a href="#fn-90-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-90-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">90</a></sup>. Một cơn thịnh nộ lớn giáng xuống Ít-ra-en<sup><a href="#fn-91-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-91-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">91</a></sup>.<sup><a href="#fn-92-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-92-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">92</a></sup> Quân Ít-ra-en<sup><a href="#fn-93-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a" id="fnref-93-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">93</a></sup> nhổ trại, rút lui mà trở về xứ.<hr>
<ol><li id="fn-1-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Hadoram | French: Yoram | Latin: Adoram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 1 -- con của Tô-i, 2 Sm 8,10 [<a href="#fnref-1-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">1</a>]</p></li>
<li id="fn-2-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-2-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">2</a>]</p></li>
<li id="fn-3-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Hadoram | French: Yoram | Latin: Adoram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 1 -- con của Tô-i, 2 Sm 8,10 [<a href="#fnref-3-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">3</a>]</p></li>
<li id="fn-4-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-4-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">4</a>]</p></li>
<li id="fn-5-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>X. 2 V 1,17. [<a href="#fnref-5-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">5</a>]</p></li>
<li id="fn-6-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Samaria | French: Samarie | Latin: Samaria | Origin: שֹׁמְרוֹן | Vietnamese: Sa-ma-ri 1 -- thủ đô vương quốc miền Bắc, miền đất, -- 1 V 16,24 ; 2 V 18,34-35 ; 1 Mcb 10,30 [<a href="#fnref-6-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">6</a>]</p></li>
<li id="fn-7-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-7-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">7</a>]</p></li>
<li id="fn-8-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-8-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">8</a>]</p></li>
<li id="fn-9-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-9-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">9</a>]</p></li>
<li id="fn-10-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-10-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">10</a>]</p></li>
<li id="fn-11-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>X. 1 V 16,29-33. [<a href="#fnref-11-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">11</a>]</p></li>
<li id="fn-12-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Baal | French: Baal | Latin: Baal | Origin: בַּעַל | Vietnamese: Ba-an 1 -- thần của người Ca-na-an, 2 V 23,4-14 [<a href="#fnref-12-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">12</a>]</p></li>
<li id="fn-13-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jeroboam | French: Jéroboam | Latin: Ieroboam | Origin: יָרָבְעָם | Vietnamese: Gia-róp-am 1 -- con ông Nơ-vát và bà Xơ-ru-a, 1 V 11,26 [<a href="#fnref-13-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">13</a>]</p></li>
<li id="fn-14-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jeroboam | French: Jéroboam | Latin: Ieroboam | Origin: יָרָבְעָם | Vietnamese: Gia-róp-am 1 -- con ông Nơ-vát và bà Xơ-ru-a, 1 V 11,26 [<a href="#fnref-14-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">14</a>]</p></li>
<li id="fn-15-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-15-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">15</a>]</p></li>
<li id="fn-16-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-16-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">16</a>]</p></li>
<li id="fn-17-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-17-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">17</a>]</p></li>
<li id="fn-18-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-18-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">18</a>]</p></li>
<li id="fn-19-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Mesha | French: Mésha | Latin: Messa | Origin: מֵשָׁא | Vietnamese: Mê-sa 1 -- nơi cư trú của con cái ông Gioóc-tan, các bộ tộc Ả-rập, St 10,30 [<a href="#fnref-19-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">19</a>]</p></li>
<li id="fn-20-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-20-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">20</a>]</p></li>
<li id="fn-21-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>Mô-áp nằm ở phía đông Biển Chết, xứ nuôi nhiều chiên cừu (x. Ds 32,4). [<a href="#fnref-21-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">21</a>]</p></li>
<li id="fn-22-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-22-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">22</a>]</p></li>
<li id="fn-23-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-23-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">23</a>]</p></li>
<li id="fn-24-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-24-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">24</a>]</p></li>
<li id="fn-25-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-25-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">25</a>]</p></li>
<li id="fn-26-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Hadoram | French: Yoram | Latin: Adoram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 1 -- con của Tô-i, 2 Sm 8,10 [<a href="#fnref-26-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">26</a>]</p></li>
<li id="fn-27-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Samaria | French: Samarie | Latin: Samaria | Origin: שֹׁמְרוֹן | Vietnamese: Sa-ma-ri 1 -- thủ đô vương quốc miền Bắc, miền đất, -- 1 V 16,24 ; 2 V 18,34-35 ; 1 Mcb 10,30 [<a href="#fnref-27-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">27</a>]</p></li>
<li id="fn-28-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-28-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">28</a>]</p></li>
<li id="fn-29-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-29-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">29</a>]</p></li>
<li id="fn-30-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-30-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">30</a>]</p></li>
<li id="fn-31-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-31-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">31</a>]</p></li>
<li id="fn-32-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-32-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">32</a>]</p></li>
<li id="fn-33-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-33-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">33</a>]</p></li>
<li id="fn-34-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>X. 1 V 22,4+. [<a href="#fnref-34-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">34</a>]</p></li>
<li id="fn-35-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Hadoram | French: Yoram | Latin: Adoram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 1 -- con của Tô-i, 2 Sm 8,10 [<a href="#fnref-35-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">35</a>]</p></li>
<li id="fn-36-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Edom | French: Edom | Latin: Edom | Origin: אֱדוֹם | Vietnamese: Ê-đôm 1 -- tổ tiên người Ê-xau, St 25,30 [<a href="#fnref-36-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">36</a>]</p></li>
<li id="fn-37-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>Chiến thuật của vua Ít-ra-en và vua Giu-đa là đi từ Sa-ma-ri xuống Giu-đa, vòng qua Biển Chết, liên minh với vị vua chư hầu là Ê-đôm (x. 1 V 22,48-49) và đánh vào Mô-áp từ phía nam. [<a href="#fnref-37-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">37</a>]</p></li>
<li id="fn-38-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-38-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">38</a>]</p></li>
<li id="fn-39-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-39-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">39</a>]</p></li>
<li id="fn-40-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Edom | French: Edom | Latin: Edom | Origin: אֱדוֹם | Vietnamese: Ê-đôm 1 -- tổ tiên người Ê-xau, St 25,30 [<a href="#fnref-40-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">40</a>]</p></li>
<li id="fn-41-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-41-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">41</a>]</p></li>
<li id="fn-42-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-42-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">42</a>]</p></li>
<li id="fn-43-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-43-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">43</a>]</p></li>
<li id="fn-44-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-44-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">44</a>]</p></li>
<li id="fn-45-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-45-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">45</a>]</p></li>
<li id="fn-46-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-46-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">46</a>]</p></li>
<li id="fn-47-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Elisha | French: Elisée | Latin: Eliseus | Origin: אֱלִישָׁע | Vietnamese: Ê-li-sa 1 -- con ông Sa-phát, môn đệ của ngôn sứ Ê-li-a, -- 1 V 19,16 [<a href="#fnref-47-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">47</a>]</p></li>
<li id="fn-48-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Elisha | French: Elisée | Latin: Eliseus | Origin: אֱלִישָׁע | Vietnamese: Ê-li-sa 1 -- con ông Sa-phát, môn đệ của ngôn sứ Ê-li-a, -- 1 V 19,16 [<a href="#fnref-48-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">48</a>]</p></li>
<li id="fn-49-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Elisha | French: Elisée | Latin: Eliseus | Origin: אֱלִישָׁע | Vietnamese: Ê-li-sa 1 -- con ông Sa-phát, môn đệ của ngôn sứ Ê-li-a, -- 1 V 19,16 [<a href="#fnref-49-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">49</a>]</p></li>
<li id="fn-50-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p><em>Đổ nước trên tay</em> : quả thật, Ê-li-sa là học trò, là môn đệ thân tín của ngôn sứ Ê-li-a (x. 1 V 19,21). [<a href="#fnref-50-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">50</a>]</p></li>
<li id="fn-51-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-51-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">51</a>]</p></li>
<li id="fn-52-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-52-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">52</a>]</p></li>
<li id="fn-53-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-53-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">53</a>]</p></li>
<li id="fn-54-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-54-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">54</a>]</p></li>
<li id="fn-55-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Edom | French: Edom | Latin: Edom | Origin: אֱדוֹם | Vietnamese: Ê-đôm 1 -- tổ tiên người Ê-xau, St 25,30 [<a href="#fnref-55-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">55</a>]</p></li>
<li id="fn-56-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Elisha | French: Elisée | Latin: Eliseus | Origin: אֱלִישָׁע | Vietnamese: Ê-li-sa 1 -- con ông Sa-phát, môn đệ của ngôn sứ Ê-li-a, -- 1 V 19,16 [<a href="#fnref-56-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">56</a>]</p></li>
<li id="fn-57-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-57-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">57</a>]</p></li>
<li id="fn-58-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>Có lẽ ám chỉ đến các ngôn sứ triều đình (x. 1 V 22,5), và các ngôn sứ Ba-an của hoàng hậu I-de-ven (x. 1 V 18,22 ; 2 V 3,2). [<a href="#fnref-58-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">58</a>]</p></li>
<li id="fn-59-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-59-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">59</a>]</p></li>
<li id="fn-60-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-60-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">60</a>]</p></li>
<li id="fn-61-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-61-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">61</a>]</p></li>
<li id="fn-62-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Elisha | French: Elisée | Latin: Eliseus | Origin: אֱלִישָׁע | Vietnamese: Ê-li-sa 1 -- con ông Sa-phát, môn đệ của ngôn sứ Ê-li-a, -- 1 V 19,16 [<a href="#fnref-62-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">62</a>]</p></li>
<li id="fn-63-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-63-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">63</a>]</p></li>
<li id="fn-64-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-64-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">64</a>]</p></li>
<li id="fn-65-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 4 -- vị vua thứ 5 của Giu-đa, con vua Giơ-hô-sa-phát, 1 V 22,51 [<a href="#fnref-65-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">65</a>]</p></li>
<li id="fn-66-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-66-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">66</a>]</p></li>
<li id="fn-67-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p><em>Ông</em> : Ê-li-sa. Tiếng đàn, tiếng sáo là phương tiện để “ru hồn” vị ngôn sứ lên cơn xuất thần và tuyên sấm (x. 1 Sm 10,5-6 ; 16,23 ; 18,10). [<a href="#fnref-67-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">67</a>]</p></li>
<li id="fn-68-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-68-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">68</a>]</p></li>
<li id="fn-69-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-69-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">69</a>]</p></li>
<li id="fn-70-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-70-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">70</a>]</p></li>
<li id="fn-71-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-71-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">71</a>]</p></li>
<li id="fn-72-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p><em>Mọi thành quan trọng</em> : [LXX]. [<a href="#fnref-72-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">72</a>]</p></li>
<li id="fn-73-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>X. Xh 29,38-42 ; Ds 28,4 ; 1 V 18,29.36 và các chú thích ; Tv 141,2. [<a href="#fnref-73-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">73</a>]</p></li>
<li id="fn-74-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Edom | French: Edom | Latin: Edom | Origin: אֱדוֹם | Vietnamese: Ê-đôm 1 -- tổ tiên người Ê-xau, St 25,30 [<a href="#fnref-74-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">74</a>]</p></li>
<li id="fn-75-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-75-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">75</a>]</p></li>
<li id="fn-76-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-76-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">76</a>]</p></li>
<li id="fn-77-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>Có thể là ánh sáng mặt trời buổi sáng chiếu xuống mặt cát màu đỏ thẫm nơi đó, phản chiếu lên mặt nước màu đỏ làm người Mô-áp tưởng là máu. [<a href="#fnref-77-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">77</a>]</p></li>
<li id="fn-78-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-78-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">78</a>]</p></li>
<li id="fn-79-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-79-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">79</a>]</p></li>
<li id="fn-80-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-80-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">80</a>]</p></li>
<li id="fn-81-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-81-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">81</a>]</p></li>
<li id="fn-82-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p><em>Họ tiến vào</em> : dịch theo LXX ; có lẽ M viết sai. [<a href="#fnref-82-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">82</a>]</p></li>
<li id="fn-83-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-83-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">83</a>]</p></li>
<li id="fn-84-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Kir-Hareseth | French: Qir-Harèseth | Latin: Cirhareseth | Origin: קִיר־חֲרֶשֶׂת | Vietnamese: Kia Kha-re-xét 1 -- cũng là Kia Khe-rét, Is 16,7 [<a href="#fnref-84-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">84</a>]</p></li>
<li id="fn-85-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>X. Tl 20,16 ; Gs 10,18. [<a href="#fnref-85-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">85</a>]</p></li>
<li id="fn-86-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Moab | French: Moab | Latin: Moab | Origin: מוֹאָב | Vietnamese: Mô-áp 1 -- miền đất và dân ở bên kia sông Gio-đan, Ds 22,1 [<a href="#fnref-86-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">86</a>]</p></li>
<li id="fn-87-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>ds : <em>Khi vua Mô-áp thấy cuộc chiến mạnh hơn ông</em>. [<a href="#fnref-87-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">87</a>]</p></li>
<li id="fn-88-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Edom | French: Edom | Latin: Edom | Origin: אֱדוֹם | Vietnamese: Ê-đôm 1 -- tổ tiên người Ê-xau, St 25,30 [<a href="#fnref-88-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">88</a>]</p></li>
<li id="fn-89-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>Có lẽ là vua A-ram, bởi vì lúc này vua Ê-đôm đang cùng vua Giu-đa và Ít-ra-en đánh Mô-áp (x. 3,8-9+). Trong tiếng Híp-ri hai từ này khá giống nhau, dễ viết lộn. [<a href="#fnref-89-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">89</a>]</p></li>
<li id="fn-90-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>X. Lv 18,21 ; 20,2 ; Đnl 12,31 ; Tl 11,31 ; 2 V 3,27 ; 16,3 ; 17,31 ; 21,6. [<a href="#fnref-90-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">90</a>]</p></li>
<li id="fn-91-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-91-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">91</a>]</p></li>
<li id="fn-92-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>C.27b là một câu khó giải thích. Trong Kinh Thánh <em>cơn thịnh nộ</em> hầu như luôn ám chỉ cơn thịnh nộ của Thiên Chúa. Như thế, tại sao người Mô-áp giết con tế thần Mô-léc mà Đức Chúa lại thịnh nộ với Ít-ra-en ? Không lẽ là cơn thịnh nộ của thần Mô-léc đối với Ít-ra-en ? Đó là điều xa lạ đối với Kinh Thánh ! Một số người lại cho rằng đó là cơn thịnh nộ của vua Ê-đôm vì mất thành, mất con ; người khác lại cho là chính cơn thịnh nộ của quân đội Ít-ra-en, mệt mỏi, giận dữ trước cuộc chiến lâu ngày. [<a href="#fnref-92-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">92</a>]</p></li>
<li id="fn-93-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>English: Jehoram | French: Yoram | Latin: Ioram | Origin: יוֹרָם | Vietnamese: Giô-ram 3 -- con của A-kháp và là vị vua thứ 9 của Ít-ra-en, -- 2 V 1,17 [<a href="#fnref-93-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">93</a>]</p></li>
<li id="fn-1@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>1 V 22,4 [<a href="#fnref-1@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">1@</a>]</p></li>
<li id="fn-2@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>1 V 22,7 [<a href="#fnref-2@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">2@</a>]</p></li>
<li id="fn-3@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>1 V 19,21 [<a href="#fnref-3@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">3@</a>]</p></li>
<li id="fn-4@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>1 V 18,15 [<a href="#fnref-4@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">4@</a>]</p></li>
<li id="fn-5@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>1 Sm 10,6 [<a href="#fnref-5@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">5@</a>]</p></li>
<li id="fn-6@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a"><p>Đnl 20,19 [<a href="#fnref-6@-6a4bfa04-556c-40dd-a0e0-abf9ae0c1b9a">6@</a>]</p></li>
</ol>