books/bible/versions/ktcgkpv.org/kt2011/is/40/40.md

# II. SÁCH AN ỦI DÂN ÍT-RA-EN[^1-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]

## Loan báo ngày giải thoát[^2-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]

> <sup><b>1</b></sup> Thiên Chúa anh em phán :
>
> <sup><b>1</b></sup> “[^1@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Hãy an ủi, an ủi dân Ta :
>
> <sup><b>2</b></sup> Hãy ngọt ngào khuyên bảo[^3-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] Giê-ru-sa-lem[^4-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19], và hô lên cho Thành :
>
> <sup><b>2</b></sup> thời phục dịch của Thành đã mãn, tội của Thành đã đền xong,
>
> <sup><b>2</b></sup> vì Thành đã bị tay ĐỨC CHÚA[^5-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] giáng phạt gấp hai lần tội phạm[^6-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19].”
>
> <sup><b>3</b></sup> [^2@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Có tiếng hô[^7-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] :
>
> <sup><b>3</b></sup> “Trong sa mạc, hãy mở một con đường[^8-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] cho ĐỨC CHÚA[^9-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19],
>
> <sup><b>3</b></sup> giữa đồng hoang, hãy vạch một con lộ thẳng băng
>
> <sup><b>3</b></sup> cho Thiên Chúa chúng ta.
>
> <sup><b>4</b></sup> Mọi thung lũng sẽ được lấp đầy,
>
> <sup><b>4</b></sup> mọi [^3@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]núi đồi sẽ phải bạt xuống,
>
> <sup><b>4</b></sup> nơi lồi lõm sẽ hoá thành đồng bằng,
>
> <sup><b>4</b></sup> chốn gồ ghề nên vùng đất phẳng phiu.
>
> <sup><b>5</b></sup> Bấy giờ [^4@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]vinh quang ĐỨC CHÚA[^10-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19][^11-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] sẽ tỏ hiện,
>
> <sup><b>5</b></sup> và mọi người phàm sẽ cùng[^12-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] được thấy
>
> <sup><b>5</b></sup> rằng miệng ĐỨC CHÚA[^13-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] đã tuyên phán.”
>
> <sup><b>6</b></sup> Có tiếng nói[^14-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] : “Hãy hô lên !”
>
> <sup><b>6</b></sup> Tôi[^15-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] thưa :
>
> <sup><b>6</b></sup> “Phải hô lên điều gì ?”
>
> <sup><b>6</b></sup> – “Người phàm nào cũng đều là cỏ,
>
> <sup><b>6</b></sup> mọi vẻ đẹp[^16-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] của nó như hoa đồng nội.
>
> <sup><b>7</b></sup> [^5@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Cỏ héo, hoa tàn khi thần khí ĐỨC CHÚA[^17-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] thổi qua.
>
> <sup><b>7</b></sup> Phải, dân là cỏ :
>
> <sup><b>8</b></sup> cỏ héo, hoa tàn,
>
> <sup><b>8</b></sup> nhưng [^6@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]lời của Thiên Chúa chúng ta đời đời bền vững.”
>
> <sup><b>9</b></sup> Hỡi kẻ loan tin mừng cho Xi-on[^18-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19], hãy trèo lên núi cao.
>
> <sup><b>9</b></sup> Hỡi kẻ loan tin mừng cho Giê-ru-sa-lem[^19-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19],
>
> <sup><b>9</b></sup> hãy cất tiếng lên cho thật mạnh.
>
> <sup><b>9</b></sup> Cất tiếng lên, đừng sợ, hãy bảo các thành miền Giu-đa[^20-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] rằng :
>
> <sup><b>9</b></sup> “Kìa Thiên Chúa các ngươi !”
>
> <sup><b>10</b></sup> Kìa ĐỨC CHÚA[^21-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] quang lâm hùng dũng, tay nắm trọn chủ quyền.
>
> <sup><b>10</b></sup> [^7@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Bên cạnh Người,
>
> <sup><b>10</b></sup> này công lao lập được,
>
> <sup><b>10</b></sup> trước mặt Người,
>
> <sup><b>10</b></sup> đây sự nghiệp làm nên.
>
> <sup><b>11</b></sup> [^8@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Như mục tử, Chúa chăn giữ đoàn chiên của Chúa[^22-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19],
>
> <sup><b>11</b></sup> tập trung cả đoàn dưới cánh tay.
>
> <sup><b>11</b></sup> Lũ chiên con,
>
> <sup><b>11</b></sup> Người [^9@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]ấp ủ vào lòng,
>
> <sup><b>11</b></sup> bầy chiên mẹ,
>
> <sup><b>11</b></sup> cũng tận tình dẫn dắt.
>
>
## Thiên Chúa cao cả[^23-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]

> <sup><b>12</b></sup> [^10@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Ai dùng lòng bàn tay đong nước biển[^24-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19],
>
> <sup><b>12</b></sup> lấy gang tay đo chín tầng trời,
>
> <sup><b>12</b></sup> dùng cái thưng mà lường xem bụi đất,
>
> <sup><b>12</b></sup> lấy cân bàn cân móc mà cân thử núi đồi ?
>
> <sup><b>13</b></sup> Thần khí ĐỨC CHÚA[^25-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19], ai đo cho nổi ?
>
> <sup><b>13</b></sup> [^11@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Ai làm quân sư chỉ vẽ cho Người[^26-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] ?
>
> <sup><b>14</b></sup> Người đã thỉnh ý ai để giúp Người thông hiểu,
>
> <sup><b>14</b></sup> bảo cho Người biết lối công minh,
>
> <sup><b>14</b></sup> dạy cho Người mở mang kiến thức,
>
> <sup><b>14</b></sup> chỉ cho Người con đường trí tuệ ?
>
> <sup><b>15</b></sup> Này các [^12@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]quốc gia như thể giọt nước bám miệng thùng,
>
> <sup><b>15</b></sup> khác nào [^13@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]hạt cát dính bàn cân,
>
> <sup><b>15</b></sup> kìa muôn hải đảo[^27-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] nặng tày chút bụi.
>
> <sup><b>16</b></sup> Cây rừng Li-băng[^28-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] không đủ đốt của lễ,
>
> <sup><b>16</b></sup> thú rừng Li-băng[^29-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] chẳng đủ làm lễ vật toàn thiêu[^30-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19].
>
> <sup><b>17</b></sup> Mọi nước chỉ là [^14@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]không không trước mặt Người,
>
> <sup><b>17</b></sup> Người coi chúng là hư vô trống rỗng.
>
> <sup><b>18</b></sup> Các ngươi [^15@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]đem Thiên Chúa sánh với ai ?
>
> <sup><b>18</b></sup> Đặt hình ảnh nào bên cạnh Người cho tương xứng[^31-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] ?
>
> <sup><b>19</b></sup> Đặt tượng thần ư ? Tượng thần chỉ do [^16@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]tay thợ đúc làm ra,
>
> <sup><b>19</b></sup> thợ kim hoàn thếp vàng một lớp,
>
> <sup><b>19</b></sup> rồi đúc dây chuyền bạc mà tô điểm thêm lên.
>
> <sup><b>20</b></sup> Người ít của muốn dâng lễ vật[^32-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]
>
> <sup><b>20</b></sup> sẽ chọn khúc gỗ không mục nát,
>
> <sup><b>20</b></sup> rồi tìm đến tay thợ lành nghề
>
> <sup><b>20</b></sup> đặt làm một tượng thần không lay không chuyển[^33-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19].
>
> <sup><b>21</b></sup> Chẳng lẽ các ngươi lại không biết ?
>
> <sup><b>21</b></sup> Chẳng lẽ các ngươi chưa được nghe ?
>
> <sup><b>21</b></sup> Chẳng lẽ chưa ai báo cho các ngươi tự ban đầu ?
>
> <sup><b>21</b></sup> Chẳng lẽ các ngươi lại không hiểu
>
> <sup><b>21</b></sup> trái đất được xây nền đặt móng làm sao ?
>
> <sup><b>22</b></sup> Đấng ngự trên vòm che trái đất[^34-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]
>
> <sup><b>22</b></sup> nhìn xuống [^17@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]cư dân như châu chấu cào cào.
>
> <sup><b>22</b></sup> Cả bầu trời, Người [^18@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]giăng như bức trướng,
>
> <sup><b>22</b></sup> và [^19@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]căng ra như căng lều để ở.
>
> <sup><b>23</b></sup> [^20@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Vương hầu khanh tướng, Người cho hoá ra không,
>
> <sup><b>23</b></sup> thẩm phán trần gian[^35-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19], Người biến thành hư ảo.
>
> <sup><b>24</b></sup> Chúng vừa được trồng, chúng mới được gieo,
>
> <sup><b>24</b></sup> thân chưa kịp đâm rễ xuống đất,
>
> <sup><b>24</b></sup> thì Người đã thổi hơi, và chúng liền khô héo,
>
> <sup><b>24</b></sup> rồi cơn [^21@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]lốc cuốn chúng đi như rơm rạ.
>
> <sup><b>25</b></sup> “Các ngươi [^22@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]so sánh Ta với ai, để Ta phải ngang hàng với nó ?”
>
> <sup><b>25</b></sup> – Đức Thánh phán như vậy.
>
> <sup><b>26</b></sup> Hãy [^23@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]đưa mắt lên cao mà nhìn : Ai đã sáng tạo những vật đó ?
>
> <sup><b>26</b></sup> Đấng tung ra toàn bộ [^24@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]đạo binh các tinh tú[^36-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19],
>
> <sup><b>26</b></sup> Người [^25@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]gọi đích danh từng ngôi một,
>
> <sup><b>26</b></sup> khiến không thiếu vắng một ngôi nào.
>
> <sup><b>27</b></sup> Hỡi Gia-cóp[^37-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19], [^26@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]sao ngươi nói, hỡi Ít-ra-en[^38-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19], sao ngươi bảo :
>
> <sup><b>27</b></sup> “Đường tôi đi[^39-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19], ĐỨC CHÚA[^40-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] không nhìn thấy,
>
> <sup><b>27</b></sup> quyền lợi của tôi, Thiên Chúa chẳng đoái hoài ?”
>
> <sup><b>28</b></sup> Ngươi chẳng biết, chẳng nghe thấy sao ?
>
> <sup><b>28</b></sup> ĐỨC CHÚA[^41-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19] là [^27@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]Thiên Chúa vĩnh cửu,
>
> <sup><b>28</b></sup> là Đấng sáng tạo toàn cõi đất.
>
> <sup><b>28</b></sup> Người không mệt mỏi, chẳng nhọc nhằn,
>
> <sup><b>28</b></sup> [^28@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]trí thông minh của Người khôn dò thấu.
>
> <sup><b>29</b></sup> Người ban sức mạnh cho ai mệt mỏi,
>
> <sup><b>29</b></sup> kẻ kiệt lực, Người làm cho nên cường tráng.
>
> <sup><b>30</b></sup> Thanh niên thì mệt mỏi, nhọc nhằn,
>
> <sup><b>30</b></sup> trai tráng cũng ngả nghiêng, lảo đảo.
>
> <sup><b>31</b></sup> Nhưng những người cậy trông ĐỨC CHÚA[^42-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]
>
> <sup><b>31</b></sup> thì được thêm [^29@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]sức mạnh.
>
> <sup><b>31</b></sup> Như thể chim bằng, họ tung cánh.
>
> <sup><b>31</b></sup> Họ chạy hoài mà không mỏi mệt,
>
> <sup><b>31</b></sup> và đi mãi mà chẳng chùn chân.
>
>[^1-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Phần II sách I-sai-a 40 – 55 xoay quanh từ “an ủi”. *An ủi*, ds : *cho phép thở phào, nhẹ nhõm*. Từ này được dùng chín lần, làm tựa đề và tạo âm hưởng sắc thái cho toàn bộ quyển sách.

[^2-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Đây là chủ đề của bài ca mở đầu “sách An ủi”, xuyên suốt cả quyển sách và sẽ được cường điệu ở phần kết (55,12-13).

[^3-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: ds : *nói vào lòng,* được dùng 8 lần trong Cựu Ước. Lời mời gọi này không chỉ nhằm con tim, tình cảm, mà còn lay động cả lý trí và ý chí nữa.

[^4-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: &#1497;&#1456;&#1512;&#64309;&#64298;&#1464;&#1500;&#1461;&#1501; | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48

[^5-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^6-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Giê-ru-sa-lem đã phải *phục dịch* như một tên lính thuê hoặc một người nô lệ, và đã *bị phạt gấp hai* như một tên trộm cắp (x. Xh 22).

[^7-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Tác giả không nêu rõ tiếng của ai, để cho thấy tiếng hô này có tính cách huyền bí. Các tác giả Tin Mừng sẽ dẫn câu này (theo LXX) và áp dụng cho ông Gio-an Tẩy Giả xuất hiện để dọn đường cho Đức Mê-si-a.

[^8-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: X. Ml 3,1.23-24. Nhóm Cum-ran đã hiểu đây là lệnh rút vào sa mạc (xem Luật cộng đoàn) ; Tân Ước hiểu đây là vai trò của ông Gio-an Tẩy Giả. Chủ đề cuộc xuất hành mới, được Giê-rê-mi-a và Ê-dê-ki-en khởi xướng, bắt đầu được đề cập rõ nét ở đây.

[^9-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^10-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^11-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Từ được dịch là *vinh quang* có nguyên nghĩa là “trọng lượng”. Thiên Chúa sắp cho biết sự can thiệp của Người, trong cuộc giải cứu Ít-ra-en, “nặng ký” như thế nào.

[^12-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Phó từ *cùng* này được tác giả ưa chuộng và dùng 19 lần, để gợi cảnh những chuyển biến đại quy mô hoặc những tác động đồng bộ sẽ xảy ra.

[^13-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^14-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: *Tiếng* ở đây thay thế cho cuộc thần hiển thường diễn ra trong những lần ngôn sứ nhận ơn gọi. Tác giả không nêu danh Thiên Chúa : có thể đây là dấu chỉ một niềm kính uý rất sâu xa.

[^15-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Ở đây, M chỉ chép động từ ở ngôi thứ ba số ít, cho phép hiểu chủ từ là người được gọi hay một tiếng nào khác. Có bản diễn dịch là *người kia* ; ở đây diễn dịch là *tôi*, theo LXX, CR và PT.

[^16-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Từ Híp-ri đây ở số nhiều, có thể hiểu là “vẻ đẹp bền bỉ”.

[^17-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^18-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Zion | French: Sion | Latin: Sion | Origin: &#1510;&#1460;&#1497;&#1468;&#64331;&#1503; | Vietnamese: Xi-on -- núi, 2 V 19,31 ; Is 37,32

[^19-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: &#1497;&#1456;&#1512;&#64309;&#64298;&#1464;&#1500;&#1461;&#1501; | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48

[^20-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64309;&#1491;&#1464;&#1492; | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35

[^21-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^22-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Đây là chủ đề người mục tử nhân lành, đã được gợi lên trong Gr 23,1-6, triển khai trong Ed 34 và được Đức Giê-su lấy áp dụng cho chính mình trong Mt 18,12-14 và nhất là trong Ga 10,11-18.

[^23-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Đoạn 40,12-31 này là một lời thách thức gửi đến những kẻ dám phiền trách Thiên Chúa : Thiên Chúa là Đấng tạo dựng và làm chủ muôn loài, có quyền năng đánh bại những kẻ áp bức và nâng dậy những người bị áp bức. Bố cục đoạn này rất công phu, với những ý và từ dùng đi dùng lại rất ăn nhịp ăn khớp với nhau. “Thiên Chúa cao cả” cũng là một chủ đề thường gặp trong các sách giáo huấn.

[^24-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: “Nước biển”, theo CR ; ds : *nước*.

[^25-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^26-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Có bản dịch là *ai chỉ cho Người vị thừa hành kế hoạch của Người ?*, hiểu ngầm vị này là vua Ky-rô, theo 46,11.

[^27-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: *Hải đảo* chỉ những nhóm người ở miền xa xăm (dùng song đối với *quốc gia* ở trên) cuối cùng cũng được mời nhận lãnh ơn cứu độ. Từ này được dùng tám lần trong sách An ủi.

[^28-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Libanon | French: Liban | Latin: Libanus | Origin: &#1500;&#1468;&#1456;&#1489;&#1464;&#1504;&#64331;&#1503; | Vietnamese: Li-băng -- Gs 9,1 ; Tl 3,3

[^29-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Libanon | French: Liban | Latin: Libanus | Origin: &#1500;&#1468;&#1456;&#1489;&#1464;&#1504;&#64331;&#1503; | Vietnamese: Li-băng -- Gs 9,1 ; Tl 3,3

[^30-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Sau biển, trời và đất (c.12), bây giờ là bách thảo và bách thú, đặc biệt phong phú tại Li-băng.

[^31-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: *So sánh* và *hình ảnh* là cùng một gốc từ, nên ở đây thêm *cho tương xứng* để lột hết ý (x. St 1,26).

[^32-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Ý văn không rõ ràng, từ Híp-ri được dịch bằng *ít của* chỉ dùng một lần ở đây. C.20 này được hiểu như đối lập với c.19 trên.

[^33-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Lưu ý sự tương phản giữa tượng thần dễ lay chuyển và tình thương của Đức Chúa không bao giờ chuyển lay (x. 54,10).

[^34-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: ds : *vòm trái đất*, tức là vòm trời (x. G 22,14).

[^35-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Nghĩa là *thủ lãnh trần gian*.

[^36-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: *Những vật* và *đạo binh* : bài này được soạn nơi lưu đày, tại Ba-ly-lon, nên chịu ảnh hưởng của những huyền thoại các dân tộc ở đó : “đạo binh trên (trời) cao” chỉ các tinh tú, được coi như là những sinh vật, thậm chí như là những vị thần linh.

[^37-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64309;&#1491;&#1464;&#1492; | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35

[^38-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^39-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Nghĩa là *số phận tôi*. Gia cóp và Ít-ra-en, tượng trưng cho dân riêng Chúa, ở đây là đám người đang bị tù đày ở Ba-by-lon, tự hỏi Thiên Chúa có phải đã quên họ rồi chăng.

[^40-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^41-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^42-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^1@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 52,7-12

[^2@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Ml 3,1; Mt 3,3ss; Lc 1,76; 3,4-6

[^3@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 45,2; Br 5,7

[^4@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 35,2; 58,8; 60,1; Xh 24,16+; Ga 1,14

[^5@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 51,12; G 14,2; Tv 90,5; 103,15tt; Gc 1,10-11; 1 Pr 1,24-25

[^6@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Tv 119,89; Mt 24,35; Ga 1,1+

[^7@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 62,11

[^8@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Ed 34,11tt

[^9@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Đnl 32,10; Lc 15,5

[^10@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: G 28,23-27; 38,4-5; Cn 30,4; Kn 11,20

[^11@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: G 15,8; 21,22; 36,22-26; 38,2-21; Cn 8,22-31; Gr 23,18; Rm 11,34; 1 Cr 2,16

[^12@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Hc 10,16-17

[^13@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Kn 11,22

[^14@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Tv 62,10; Đn 4,32

[^15@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 40,18; 46,5; Cv 17,29

[^16@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 41,6-7; 44,9-20; Tv 115,3-8; Kn 13,11-19; Gr 10,1-16; 51,15-19; Br 6

[^17@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Đn 4,32

[^18@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Tv 104,2

[^19@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 44,24

[^20@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Tv 2,2-5

[^21@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 17,13-14

[^22@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 45,5

[^23@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: St 15,5

[^24@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: 1 Sm 1,3

[^25@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Tv 147,4; Br 3,34-35

[^26@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Is 49,14-16

[^27@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: St 21,33

[^28@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Rm 11,34

[^29@-1925f6f6-bf96-4d72-be28-0ab1b0470d19]: Tv 103,5