File size: 20,529 Bytes
cf60671
 
 
 
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
2b3ed8b
cf60671
 
 
 
 
2b3ed8b
cf60671
 
 
2b3ed8b
cf60671
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
2b3ed8b
cf60671
 
 
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
 
 
2b3ed8b
cf60671
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
 
 
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
 
 
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
2b3ed8b
cf60671
 
 
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
2b3ed8b
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
 
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
56afc21
cf60671
 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
<h1>II. ÍT-RA-EN PHẠM TỘI VÀ BỊ TRỪNG PHẠT</h1>

<h2>Tình trạng đồi bại chung</h2>

<blockquote><sup><b>1</b></sup> Hỡi con cái Ít-ra-en<sup><a href="#fn-1-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-1-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">1</a></sup>, hãy nghe lời ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-2-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-2-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">2</a></sup>,</blockquote>

<blockquote><sup><b>1</b></sup> vì ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-3-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-3-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">3</a></sup> sẽ <sup><a href="#fn-1@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-1@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">1@</a></sup>kiện dân cư xứ này<sup><a href="#fn-4-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-4-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">4</a></sup> : Quả thật trong xứ này,</blockquote>

<blockquote><sup><b>1</b></sup> chẳng có <sup><a href="#fn-2@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-2@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">2@</a></sup>tín thành, chẳng có ân nghĩa,</blockquote>

<blockquote><sup><b>1</b></sup> cũng chẳng có sự hiểu biết Thiên Chúa.</blockquote>

<blockquote><sup><b>2</b></sup> Chỉ có <sup><a href="#fn-3@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-3@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">3@</a></sup>bội thề, dối trá, sát nhân và trộm cướp,</blockquote>

<blockquote><sup><b>2</b></sup> áp bức với ngoại tình, các cuộc đổ máu cứ nối tiếp nhau.</blockquote>

<blockquote><sup><b>3</b></sup> Chính vì thế mà xứ sở <sup><a href="#fn-4@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-4@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">4@</a></sup>tang thương, dân cư tàn tạ,</blockquote>

<blockquote><sup><b>3</b></sup> ngay thú vật ngoài đồng, cũng như chim trời cá biển,</blockquote>

<blockquote><sup><b>3</b></sup> tất cả đều chết hết.</blockquote>

<h2>Lên án hàng tư tế</h2>

<blockquote><sup><b>4</b></sup> Thế mà chẳng có ai kiện tụng, chẳng có ai trách mắng !</blockquote>

<blockquote><sup><b>4</b></sup> Nhưng hỡi tư tế, chính Ta sẽ đưa ngươi ra toà.</blockquote>

<blockquote><sup><b>5</b></sup> Giữa ban ngày, chính ngươi sẽ vấp ngã,</blockquote>

<blockquote><sup><b>5</b></sup> ban đêm, cả ngôn sứ cũng vấp ngã như ngươi.</blockquote>

<blockquote><sup><b>5</b></sup> Ta sẽ bắt mẹ ngươi phải chết.</blockquote>

<blockquote><sup><b>6</b></sup> Vì thiếu <sup><a href="#fn-5@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-5@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">5@</a></sup>hiểu biết mà dân Ta bị tiêu vong.</blockquote>

<blockquote><sup><b>6</b></sup> Bởi chính ngươi đã gạt bỏ sự hiểu biết,</blockquote>

<blockquote><sup><b>6</b></sup> nên Ta sẽ gạt bỏ ngươi, không cho làm <sup><a href="#fn-6@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-6@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">6@</a></sup>tư tế của Ta nữa ;</blockquote>

<blockquote><sup><b>6</b></sup> ngươi đã quên luật của Thiên Chúa ngươi thờ,</blockquote>

<blockquote><sup><b>6</b></sup> thì Ta, Ta cũng sẽ quên con cái ngươi.</blockquote>

<blockquote><sup><b>7</b></sup> Tất cả đám đông chúng nó đều xúc phạm đến Ta.</blockquote>

<blockquote><sup><b>7</b></sup> <sup><a href="#fn-7@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-7@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">7@</a></sup>Vinh quang của chúng, chúng đổi lấy ô nhục.</blockquote>

<blockquote><sup><b>8</b></sup> Chúng <sup><a href="#fn-8@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-8@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">8@</a></sup>có ăn<sup><a href="#fn-5-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-5-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">5</a></sup>, nhờ dân Ta phạm tội,</blockquote>

<blockquote><sup><b>8</b></sup> chúng thích thú, khi dân Ta lỗi lầm.</blockquote>

<blockquote><sup><b>9</b></sup> Nên tư tế phải chung số phận của dân :</blockquote>

<blockquote><sup><b>9</b></sup> Ta sẽ cứ lối sống của nó mà trừng phạt nó,</blockquote>

<blockquote><sup><b>9</b></sup> sẽ trả cho nó theo việc nó làm.</blockquote>

<blockquote><sup><b>10</b></sup> Chúng <sup><a href="#fn-9@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-9@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">9@</a></sup>ăn mà chẳng no, làm điếm<sup><a href="#fn-6-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-6-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">6</a></sup> mà chẳng sinh sôi nảy nở,</blockquote>

<blockquote><sup><b>10</b></sup> vì chúng đã bỏ không thờ ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-7-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-7-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">7</a></sup>.</blockquote>

<h2>Phụng tự của Ít-ra-en<sup><a href="#fn-8-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-8-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">8</a></sup> : thờ ngẫu tượng và sống sa đoạ</h2>

<blockquote><sup><b>11</b></sup> Đĩ điếm, rượu chè làm dân Ta mất trí.</blockquote>

<blockquote><sup><b>12</b></sup> Chúng thỉnh ý <sup><a href="#fn-10@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-10@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">10@</a></sup>khúc gỗ của mình,</blockquote>

<blockquote><sup><b>12</b></sup> và xin cây gậy của mình mặc khải cho ;</blockquote>

<blockquote><sup><b>12</b></sup><sup><a href="#fn-11@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-11@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">11@</a></sup>thói đĩ điếm làm cho chúng lầm lạc,</blockquote>

<blockquote><sup><b>12</b></sup> chúng bỏ Thiên Chúa của mình mà đi làm điếm.</blockquote>

<blockquote><sup><b>13</b></sup> Chúng sát tế, chúng dâng hương</blockquote>

<blockquote><sup><b>13</b></sup> trên các <sup><a href="#fn-12@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-12@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">12@</a></sup>đỉnh núi, trên các ngọn đồi,</blockquote>

<blockquote><sup><b>13</b></sup> dưới bóng mát cây sồi, cây hương, cây sến<sup><a href="#fn-9-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-9-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">9</a></sup>.</blockquote>

<blockquote><sup><b>13</b></sup> Thảo nào con gái các ngươi chẳng làm điếm,</blockquote>

<blockquote><sup><b>13</b></sup> con dâu các ngươi chẳng ngoại tình.</blockquote>

<blockquote><sup><b>14</b></sup> Con gái các ngươi làm điếm, con dâu các ngươi ngoại tình,</blockquote>

<blockquote><sup><b>14</b></sup> Ta sẽ không trừng phạt,</blockquote>

<blockquote><sup><b>14</b></sup> vì chính các tư tế cũng giao du với phường <sup><a href="#fn-13@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-13@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">13@</a></sup>kỹ nữ</blockquote>

<blockquote><sup><b>14</b></sup> và cùng tế lễ với bọn điếm đền thần.</blockquote>

<blockquote><sup><b>14</b></sup> Đám dân đen chẳng thông, chẳng hiểu sẽ bị diệt vong.</blockquote>

<h2>Cảnh cáo Giu-đa<sup><a href="#fn-10-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-10-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">10</a></sup> và Ít-ra-en<sup><a href="#fn-11-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-11-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">11</a></sup></h2>

<blockquote><sup><b>15</b></sup> Hỡi Ít-ra-en<sup><a href="#fn-12-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-12-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">12</a></sup>, nếu ngươi làm điếm,</blockquote>

<blockquote><sup><b>15</b></sup> thì đừng để cho Giu-đa<sup><a href="#fn-13-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-13-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">13</a></sup> mắc tội !</blockquote>

<blockquote><sup><b>15</b></sup> Đừng tới <sup><a href="#fn-14@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-14@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">14@</a></sup>Ghin-gan<sup><a href="#fn-14-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-14-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">14</a></sup>, đừng lên <sup><a href="#fn-15@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-15@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">15@</a></sup>Bết A-ven<sup><a href="#fn-15-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-15-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">15</a></sup>,</blockquote>

<blockquote><sup><b>15</b></sup> đừng <sup><a href="#fn-16@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-16@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">16@</a></sup>thề “nhân danh ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-16-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-16-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">16</a></sup> hằng sống”.</blockquote>

<blockquote><sup><b>16</b></sup> Quả thật, Ít-ra-en<sup><a href="#fn-17-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-17-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">17</a></sup> cứng đầu như một con <sup><a href="#fn-17@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-17@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">17@</a></sup>bò cái bất trị,</blockquote>

<blockquote><sup><b>16</b></sup> chẳng lẽ bây giờ ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-18-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-18-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">18</a></sup> lại để cho chúng tha hồ ăn cỏ</blockquote>

<blockquote><sup><b>16</b></sup> khác nào con chiên trong đồng rộng thênh thang ?</blockquote>

<blockquote><sup><b>17</b></sup> <sup><a href="#fn-18@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-18@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">18@</a></sup>Ép-ra-im<sup><a href="#fn-19-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-19-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">19</a></sup> kết thân với ngẫu tượng, thì cứ để mặc nó !</blockquote>

<blockquote><sup><b>18</b></sup> <sup><a href="#fn-19@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-19@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">19@</a></sup>Chè chén say sưa rồi, chúng tha hồ đàng điếm ;</blockquote>

<blockquote><sup><b>18</b></sup> chúng <sup><a href="#fn-20@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-20@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">20@</a></sup>ham thích Ô nhục mà bỏ Đấng Tối Cao<sup><a href="#fn-20-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-20-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">20</a></sup>.</blockquote>

<blockquote><sup><b>19</b></sup> Chúng sẽ bị cuốn đi trong cánh <sup><a href="#fn-21@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-21@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">21@</a></sup>gió,</blockquote>

<blockquote><sup><b>19</b></sup> sẽ <sup><a href="#fn-22@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca" id="fnref-22@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">22@</a></sup>hổ thẹn vì hiến lễ của mình.</blockquote>
<hr>

<ol><li id="fn-1-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [<a href="#fnref-1-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">1</a>]</p></li>

<li id="fn-2-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-2-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">2</a>]</p></li>

<li id="fn-3-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-3-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">3</a>]</p></li>

<li id="fn-4-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Ông Hô-sê trình bày hiện trạng tội lỗi của dân Ít-ra-en. Tình trạng này khác hẳn tình trạng lý tưởng của dân sẽ được đổi mới sau này (2,21-25). Việc xét xử diễn ra theo ba thì : 1. Bị cáo (= <em>cư dân xứ này</em> : 4,1) như đứng trước quan toà (= <em>Đức Chúa</em>) ; 2. Bản cáo trạng liệt kê những điểm chính yếu (4,1b-2) ; 3. Bản án (4,3). Đức Chúa vừa là thẩm phán, vừa là công tố viên. [<a href="#fnref-4-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">4</a>]</p></li>

<li id="fn-5-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Tư tế được lợi, khi dân phạm tội, vì họ phải dâng lễ tạ tội (Lv 6,19-22), lễ đền tội (Lv 7,7). X. 1 Sm 2,12-16. [<a href="#fnref-5-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">5</a>]</p></li>

<li id="fn-6-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Phải hiểu động từ <em>làm điếm</em> ở đây theo nghĩa các ngôn sứ vẫn thường hiểu : bất trung với Thiên Chúa vì chạy theo các thần ngoại (2,14 ; 4,18 ; 9,1). Ngoài ra, động từ này cũng có thể ám chỉ sự kiện làm điếm đền thần. [<a href="#fnref-6-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">6</a>]</p></li>

<li id="fn-7-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-7-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">7</a>]</p></li>

<li id="fn-8-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [<a href="#fnref-8-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">8</a>]</p></li>

<li id="fn-9-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Dân chúng hay tế các thần Ba-an ở những chỗ cao, những nơi có cây cối (x. Đnl 12,2 ; 1 V 14,23 ; 2 V 16,4 ; 17,10 ; Is 57,5 ; Gr 2,20 ; 3,6.13 ; Ed 6,13). [<a href="#fnref-9-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">9</a>]</p></li>

<li id="fn-10-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35 [<a href="#fnref-10-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">10</a>]</p></li>

<li id="fn-11-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [<a href="#fnref-11-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">11</a>]</p></li>

<li id="fn-12-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [<a href="#fnref-12-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">12</a>]</p></li>

<li id="fn-13-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35 [<a href="#fnref-13-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">13</a>]</p></li>

<li id="fn-14-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Gilgal | French: Guilgal | Latin: Galgalis | Origin: גִּלְגָּל | Vietnamese: Ghin-gan 1 -- địa điểm có lẽ ở phía đông bắc Giê-ri-khô, -- Gs 4,19-20 ; 1 Sm 10,8 [<a href="#fnref-14-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">14</a>]</p></li>

<li id="fn-15-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Beth-Aven | French: Beth-Awèn | Latin: Bethaven | Origin: בֵּית־אָוֶן | Vietnamese: Bết A-ven -- Hs 4,15 [<a href="#fnref-15-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">15</a>]</p></li>

<li id="fn-16-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-16-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">16</a>]</p></li>

<li id="fn-17-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Israel | French: Israel | Latin: Israel | Origin: יׅשְׂרָאֵל | Vietnamese: Ít-ra-en 1 -- tên được đặt cho ông Gia-cóp, St 35,10 [<a href="#fnref-17-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">17</a>]</p></li>

<li id="fn-18-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-18-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">18</a>]</p></li>

<li id="fn-19-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Gilgal | French: Guilgal | Latin: Galgalis | Origin: גִּלְגָּל | Vietnamese: Ghin-gan 2 -- một nơi trong miền núi Ép-ra-im, 2 V 2,1 [<a href="#fnref-19-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">19</a>]</p></li>

<li id="fn-20-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>English: Most High | French: Très-Haut | Latin: Altissimus | Origin: עֶלְיוֹן -- Υψιστος | Vietnamese: Đấng Tối Cao -- được dùng như tên riêng của Thiên Chúa thật, -- Is 14,14 ; Tv 91,1.9 ; Lc 1,32 [<a href="#fnref-20-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">20</a>]</p></li>

<li id="fn-1@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Hs 2,4; Is 3,13-15; Mk 6,1-5 [<a href="#fnref-1@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">1@</a>]</p></li>

<li id="fn-2@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Hs 2,21-22 [<a href="#fnref-2@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">2@</a>]</p></li>

<li id="fn-3@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Gr 7,9 [<a href="#fnref-3@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">3@</a>]</p></li>

<li id="fn-4@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Is 24,4.7; Gr 4,28; Xp 1,3 [<a href="#fnref-4@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">4@</a>]</p></li>

<li id="fn-5@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Gr 5,4; Ga 4,10 [<a href="#fnref-5@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">5@</a>]</p></li>

<li id="fn-6@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Ml 2,1-3.9 [<a href="#fnref-6@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">6@</a>]</p></li>

<li id="fn-7@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Gr 2,11 [<a href="#fnref-7@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">7@</a>]</p></li>

<li id="fn-8@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Is 56,11 [<a href="#fnref-8@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">8@</a>]</p></li>

<li id="fn-9@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Mk 6,14 [<a href="#fnref-9@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">9@</a>]</p></li>

<li id="fn-10@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Gr 2,27 [<a href="#fnref-10@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">10@</a>]</p></li>

<li id="fn-11@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Hs 1,2; 2,6 [<a href="#fnref-11@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">11@</a>]</p></li>

<li id="fn-12@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Đnl 12,2 [<a href="#fnref-12@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">12@</a>]</p></li>

<li id="fn-13@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Đnl 23,19; Ds 25,1 [<a href="#fnref-13@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">13@</a>]</p></li>

<li id="fn-14@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Hs 12,12; Gs 4,19; Am 4,4; 5,8 [<a href="#fnref-14@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">14@</a>]</p></li>

<li id="fn-15@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Gs 7,2 [<a href="#fnref-15@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">15@</a>]</p></li>

<li id="fn-16@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Am 8,14 [<a href="#fnref-16@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">16@</a>]</p></li>

<li id="fn-17@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Gr 31,18 [<a href="#fnref-17@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">17@</a>]</p></li>

<li id="fn-18@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Hs 14,9 [<a href="#fnref-18@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">18@</a>]</p></li>

<li id="fn-19@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Am 2,8; 6,4-6 [<a href="#fnref-19@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">19@</a>]</p></li>

<li id="fn-20@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Hs 4,7 [<a href="#fnref-20@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">20@</a>]</p></li>

<li id="fn-21@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Gr 4,11-13; Am 1,14 [<a href="#fnref-21@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">21@</a>]</p></li>

<li id="fn-22@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca"><p>Hs 10,5-6; Is 1,29 [<a href="#fnref-22@-b679ed97-85af-49f6-9163-ed146cee73ca">22@</a>]</p></li>

</ol>