books/bible/versions/ktcgkpv.org/kt2011/gr/19/19.html

<h1>Cái bình vỡ. Tranh cãi với ông Pát-khua<sup><a href="#fn-1-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-1-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">1</a></sup>.<sup><a href="#fn-2-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-2-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">2</a></sup></h1>
<sup><b>1</b></sup> ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-3-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-3-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">3</a></sup> phán thế này : Hãy đi mua một cái bình sành của thợ gốm. Cùng với một số kỳ mục trong dân và một số trong hàng tư tế, <sup><b>2</b></sup> hãy đi ra phía thung lũng Ben Hin-nôm<sup><a href="#fn-4-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-4-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">4</a></sup>, lối vào cửa Gốm<sup><a href="#fn-5-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-5-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">5</a></sup><sup><a href="#fn-6-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-6-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">6</a></sup>, tại đó ngươi sẽ <sup><a href="#fn-1@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-1@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">1@</a></sup>công bố những điều Ta sẽ phán với ngươi. <sup><b>3</b></sup> Ngươi sẽ nói : Hỡi các <sup><a href="#fn-2@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-2@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">2@</a></sup>vua Giu-đa<sup><a href="#fn-7-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-7-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">7</a></sup>, hỡi dân cư Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-8-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-8-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">8</a></sup>, hãy nghe lời ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-9-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-9-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">9</a></sup>. ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-10-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-10-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">10</a></sup> các đạo binh, Thiên Chúa Ít-ra-en<sup><a href="#fn-11-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-11-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">11</a></sup>, phán như sau : Này Ta sắp <sup><a href="#fn-3@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-3@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">3@</a></sup>giáng tai hoạ xuống nơi đây, khiến cho bất cứ ai nghe nói cũng phải <sup><a href="#fn-4@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-4@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">4@</a></sup>ù cả hai tai : <sup><b>4</b></sup> bởi vì chúng đã lìa bỏ Ta, đã biến nơi này thành nơi xa lạ. Tại chính nơi này, chúng còn <sup><a href="#fn-5@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-5@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">5@</a></sup>dâng hương kính các thần khác, những thần chính chúng, cũng như cha ông chúng và các vua Giu-đa<sup><a href="#fn-12-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-12-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">12</a></sup> đã không hề biết đến ; chúng đã làm cho nơi này ngập máu <sup><a href="#fn-6@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-6@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">6@</a></sup>người vô tội. <sup><b>5</b></sup> Chúng đã xây những nơi cao kính Ba-an<sup><a href="#fn-13-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-13-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">13</a></sup> để hoả thiêu con cái chúng làm lễ toàn thiêu dâng Ba-an<sup><a href="#fn-14-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-14-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">14</a></sup> ; đó là điều Ta đã không truyền, không phán dạy cũng không nghĩ đến. <sup><b>6</b></sup> Vì thế, sẽ đến ngày –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-15-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-15-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">15</a></sup>– người ta không còn gọi nơi này là “Tô-phét<sup><a href="#fn-16-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-16-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">16</a></sup>”, là “thung lũng Ben Hin-nôm<sup><a href="#fn-17-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-17-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">17</a></sup>” nữa, nhưng là “<sup><a href="#fn-7@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-7@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">7@</a></sup>thung lũng Tàn Sát”. <sup><b>7</b></sup> Tại nơi này, Ta sẽ <sup><a href="#fn-8@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-8@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">8@</a></sup>đập tan<sup><a href="#fn-18-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-18-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">18</a></sup> ý định của Giu-đa<sup><a href="#fn-19-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-19-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">19</a></sup> và Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-20-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-20-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">20</a></sup>. Ta sẽ làm cho chúng ngã gục vì gươm trước mặt <sup><a href="#fn-9@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-9@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">9@</a></sup>quân thù, do tay những kẻ tìm hại mạng sống chúng. Ta sẽ để cho xác của chúng làm <sup><a href="#fn-10@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-10@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">10@</a></sup>mồi cho chim trời và thú vật dưới đất. <sup><b>8</b></sup> Ta sẽ khiến cho thành này nên <sup><a href="#fn-11@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-11@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">11@</a></sup>đồ kinh tởm, nên đề tài trào phúng ; ai đi qua cũng <sup><a href="#fn-12@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-12@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">12@</a></sup>lắc đầu kinh ngạc, cười chê về mọi thương tích của nó. <sup><b>9</b></sup> Ta sẽ khiến chúng <sup><a href="#fn-13@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-13@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">13@</a></sup>ăn thịt con trai, con gái mình : khi bị vây hãm, bị quân thù cùng những kẻ tìm hại mạng sống siết chặt trong cảnh ngặt nghèo, chúng sẽ ăn thịt lẫn nhau.

<sup><b>10</b></sup> Ngươi sẽ đập vỡ cái bình trước mặt những người cùng đi với ngươi, <sup><b>11</b></sup> rồi nói với chúng : ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-21-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-21-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">21</a></sup> các đạo binh phán thế này : Cũng vậy, Ta sẽ đập tan dân này và thành này như người ta đập vỡ cái <sup><a href="#fn-14@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-14@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">14@</a></sup>vò của thợ gốm, mà không thể hàn gắn lại được nữa.

<sup><b>11</b></sup> Người ta sẽ biến Tô-phét<sup><a href="#fn-22-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-22-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">22</a></sup> thành nghĩa địa, vì không còn chỗ nào khác để chôn. <sup><b>12</b></sup> Ta sẽ xử với nơi này và với dân cư ở đó cũng như vậy –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-23-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-23-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">23</a></sup>– nghĩa là làm cho thành này giống như Tô-phét<sup><a href="#fn-24-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-24-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">24</a></sup>. <sup><b>13</b></sup> Nhà cửa ở Giê-ru-sa-lem<sup><a href="#fn-25-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-25-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">25</a></sup> và cung điện các vua Giu-đa<sup><a href="#fn-26-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-26-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">26</a></sup> – những nhà nào chúng <sup><a href="#fn-15@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-15@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">15@</a></sup>dâng hương trên mái để kính đạo binh trên trời và tưới rượu dâng các thần khác – tất cả sẽ nên ô uế<sup><a href="#fn-27-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-27-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">27</a></sup> như ở Tô-phét<sup><a href="#fn-28-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-28-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">28</a></sup>.

<sup><b>14</b></sup> Từ Tô-phét<sup><a href="#fn-29-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-29-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">29</a></sup> là nơi ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-30-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-30-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">30</a></sup> đã sai ông đi tuyên sấm, ông Giê-rê-mi-a<sup><a href="#fn-31-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-31-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">31</a></sup> trở về, đến đứng ở tiền đình Nhà ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-32-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-32-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">32</a></sup> và nói với toàn dân rằng : <sup><b>15</b></sup> ĐỨC CHÚA<sup><a href="#fn-33-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-33-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">33</a></sup> các đạo binh, Thiên Chúa Ít-ra-en<sup><a href="#fn-34-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-34-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">34</a></sup>, phán như sau : Này Ta sắp giáng xuống thành này và mọi thành phụ thuộc tất cả tai hoạ Ta đã tuyên phạt, vì chúng <sup><a href="#fn-16@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a" id="fnref-16@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">16@</a></sup>cứng đầu cứng cổ không chịu nghe lời Ta.”<hr>

<ol><li id="fn-1-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Pashhur | French: Pashehour | Latin: Phassur | Origin: פַּשְׁחוּר | Vietnamese: Pát-khua 1 -- tư tế con ông Im-me, Gr 20,1-6 [<a href="#fnref-1-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">1</a>]</p></li>

<li id="fn-2-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Xét về văn, khúc này (19,1 – 20,6) không thuần nhất, có lẽ đã có những yếu tố được biên soạn thêm vào. Có thể phân : 1) 19,1-2bc.10-11a.14-15 ; 20,1-6 chuyện ông Giê-rê-mi-a đập vỡ bình ở cửa <em>Gốm</em> và sau đó tuyên sấm tại Đền Thờ và đụng độ với ông Pát-khua. Sự việc xảy ra quãng năm 605, trước những sự việc kể trong ch. 36 ; 2) 19,2a.3-9.11b-13 một lời sấm công bố ở Tô-phét nói với các vua Giu-đa và dân cư Giê-ru-sa-lem, nhắc lại một số tư tưởng trước kia của ngôn sứ Giê-rê-mi-a, nay lại trở nên hiện thực dưới thời Giơ-hô-gia-kim ; c.7 ám chỉ những điều nói ở khúc trên. [<a href="#fnref-2-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">2</a>]</p></li>

<li id="fn-3-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-3-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">3</a>]</p></li>

<li id="fn-4-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Ben-Hinnom (Valley of) | French: Ben-Hinnôm (ravin de) | Latin: Ennom -- (vallum filii) | Origin: גֵיא בֶן־הִנֹּם | Vietnamese: Ben Hin-nôm (thung lũng) -- Gr 7,31-32 ; 2 Sb 28,3 [<a href="#fnref-4-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">4</a>]</p></li>

<li id="fn-5-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Potsherds (Gate of the) | French: Tessons (porte des) | Latin: Fictilium (porta) | Origin: הַחַרְטִות ‎(שַׁעַר) | Vietnamese: Gốm (cửa) -- Gr 19,2 [<a href="#fnref-5-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">5</a>]</p></li>

<li id="fn-6-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p><em>Cửa Gốm</em> ở đâu không rõ. Có lẽ ở gần chỗ sau này là <em>ruộng thợ gốm</em> cũng gọi là <em>ruộng Máu</em> (Mt 27,7-8) chăng ? Dầu sao thì cũng phải ở gần chỗ ba con suối (Kít-rôn, Ti-rô-pê-on và Him-nôm) giao nhau phía đông nam thành Giê-ru-sa-lem. [<a href="#fnref-6-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">6</a>]</p></li>

<li id="fn-7-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35 [<a href="#fnref-7-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">7</a>]</p></li>

<li id="fn-8-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-8-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">8</a>]</p></li>

<li id="fn-9-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-9-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">9</a>]</p></li>

<li id="fn-10-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-10-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">10</a>]</p></li>

<li id="fn-11-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-11-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">11</a>]</p></li>

<li id="fn-12-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35 [<a href="#fnref-12-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">12</a>]</p></li>

<li id="fn-13-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Baal | French: Baal | Latin: Baal | Origin: בַּעַל | Vietnamese: Ba-an 1 -- thần của người Ca-na-an, 2 V 23,4-14 [<a href="#fnref-13-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">13</a>]</p></li>

<li id="fn-14-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Baal | French: Baal | Latin: Baal | Origin: בַּעַל | Vietnamese: Ba-an 1 -- thần của người Ca-na-an, 2 V 23,4-14 [<a href="#fnref-14-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">14</a>]</p></li>

<li id="fn-15-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-15-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">15</a>]</p></li>

<li id="fn-16-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Tophet | French: Tofeth, Tafeth | Latin: Topheth | Origin: תֹּפֶת | Vietnamese: Tô-phét -- 2 V 23,10 ; Gr 7,31-32 [<a href="#fnref-16-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">16</a>]</p></li>

<li id="fn-17-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Ben-Hinnom (Valley of) | French: Ben-Hinnôm (ravin de) | Latin: Ennom -- (vallum filii) | Origin: גֵיא בֶן־הִנֹּם | Vietnamese: Ben Hin-nôm (thung lũng) -- Gr 7,31-32 ; 2 Sb 28,3 [<a href="#fnref-17-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">17</a>]</p></li>

<li id="fn-18-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p><em>Đập tan</em> : HR <em>Ba-các</em> ghép chữ với <em>bình sành Bác-búc</em> (cc. 1.10). Đức Chúa sẽ vô hiệu hoá niềm hy vọng hão huyền người ta đặt ở các tượng thần tại Tô-phét. [<a href="#fnref-18-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">18</a>]</p></li>

<li id="fn-19-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35 [<a href="#fnref-19-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">19</a>]</p></li>

<li id="fn-20-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-20-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">20</a>]</p></li>

<li id="fn-21-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-21-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">21</a>]</p></li>

<li id="fn-22-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Tophet | French: Tofeth, Tafeth | Latin: Topheth | Origin: תֹּפֶת | Vietnamese: Tô-phét -- 2 V 23,10 ; Gr 7,31-32 [<a href="#fnref-22-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">22</a>]</p></li>

<li id="fn-23-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-23-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">23</a>]</p></li>

<li id="fn-24-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Tophet | French: Tofeth, Tafeth | Latin: Topheth | Origin: תֹּפֶת | Vietnamese: Tô-phét -- 2 V 23,10 ; Gr 7,31-32 [<a href="#fnref-24-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">24</a>]</p></li>

<li id="fn-25-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: יְרוּשָׁלֵם | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48 [<a href="#fnref-25-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">25</a>]</p></li>

<li id="fn-26-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Judah | French: Juda | Latin: Iuda | Origin: יְהוּדָה | Vietnamese: Giu-đa 1 -- con ông Gia-cóp và bà Lê-a, St 29,35 [<a href="#fnref-26-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">26</a>]</p></li>

<li id="fn-27-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Tô-phét ô uế vì thây ma thế nào thì phố phường Giê-ru-sa-lem cũng sẽ đầy xác chết như vậy, khiến tất cả đều trở nên dơ bẩn (x. Lv 18,25 tt ; 26,30). [<a href="#fnref-27-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">27</a>]</p></li>

<li id="fn-28-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Tophet | French: Tofeth, Tafeth | Latin: Topheth | Origin: תֹּפֶת | Vietnamese: Tô-phét -- 2 V 23,10 ; Gr 7,31-32 [<a href="#fnref-28-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">28</a>]</p></li>

<li id="fn-29-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Tophet | French: Tofeth, Tafeth | Latin: Topheth | Origin: תֹּפֶת | Vietnamese: Tô-phét -- 2 V 23,10 ; Gr 7,31-32 [<a href="#fnref-29-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">29</a>]</p></li>

<li id="fn-30-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-30-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">30</a>]</p></li>

<li id="fn-31-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Jeremiah | French: Jérémie | Latin: Ieremias | Origin: יׅרְמְיָהוּ | Vietnamese: Giê-rê-mi-a -- Gr 1,1 ; 2 Mcb 15,13-16 [<a href="#fnref-31-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">31</a>]</p></li>

<li id="fn-32-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-32-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">32</a>]</p></li>

<li id="fn-33-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-33-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">33</a>]</p></li>

<li id="fn-34-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: יְהוָֹה | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4... [<a href="#fnref-34-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">34</a>]</p></li>

<li id="fn-1@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 2,2 [<a href="#fnref-1@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">1@</a>]</p></li>

<li id="fn-2@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 21,11 [<a href="#fnref-2@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">2@</a>]</p></li>

<li id="fn-3@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 45,5 [<a href="#fnref-3@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">3@</a>]</p></li>

<li id="fn-4@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>1 Sm 3,11; 2 V 21,12 [<a href="#fnref-4@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">4@</a>]</p></li>

<li id="fn-5@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 1,16 [<a href="#fnref-5@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">5@</a>]</p></li>

<li id="fn-6@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 7,6.31; 22,3; 2 V 16,3; 17,17; Tv 106,38 [<a href="#fnref-6@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">6@</a>]</p></li>

<li id="fn-7@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 7,32 [<a href="#fnref-7@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">7@</a>]</p></li>

<li id="fn-8@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Is 19,3 [<a href="#fnref-8@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">8@</a>]</p></li>

<li id="fn-9@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Lv 26,17 [<a href="#fnref-9@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">9@</a>]</p></li>

<li id="fn-10@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 34,20 [<a href="#fnref-10@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">10@</a>]</p></li>

<li id="fn-11@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 49,17 [<a href="#fnref-11@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">11@</a>]</p></li>

<li id="fn-12@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 18,16 [<a href="#fnref-12@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">12@</a>]</p></li>

<li id="fn-13@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Lv 26,29; Đnl 28,53-54; 2 V 6,29; Ed 5,10; Br 2,3 [<a href="#fnref-13@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">13@</a>]</p></li>

<li id="fn-14@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Is 30,14; Ac 4,2 [<a href="#fnref-14@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">14@</a>]</p></li>

<li id="fn-15@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 1,16; 32,29; 44,17-19 [<a href="#fnref-15@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">15@</a>]</p></li>

<li id="fn-16@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a"><p>Gr 7,26; Đnl 9,13; 10,16; Cv 7,51 [<a href="#fnref-16@-d7c628bb-c358-47db-9526-5e29ba65513a">16@</a>]</p></li>

</ol>