books/bible/versions/ktcgkpv.org/kt2011/gr/15/15.md

<sup><b>1</b></sup> ĐỨC CHÚA[^1-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] phán với tôi : “Cho dù [^1@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]Mô-sê[^2-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] và Sa-mu-en[^3-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] có đứng trước nhan Ta[^4-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052], Ta cũng [^2@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]chẳng còn để lòng thương dân này nữa. Hãy xua chúng cho khuất nhan Ta ; chúng cứ đi đi ! <sup><b>2</b></sup> Chúng có hỏi ngươi : Chúng tôi sẽ đi đâu ? Ngươi sẽ nói với chúng : ĐỨC CHÚA[^5-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] phán thế này :

> <sup><b>2</b></sup> Kẻ nào phải [^3@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]chết thì chết, kẻ nào bị gươm đâm thì bị gươm đâm,
>
> <sup><b>2</b></sup> kẻ nào phải đói lả thì đói lả, kẻ nào phải đi đày thì đi đày.
>
><sup><b>3</b></sup> Ta sẽ giáng bốn thứ [^4@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]tai hoạ xuống trên chúng –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^6-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]– : gươm để tàn sát, chó để phanh thây, chim trên trời và thú vật dưới đất để tiêu diệt chúng. <sup><b>4</b></sup> Ta sẽ khiến chúng nên [^5@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]mối kinh hoàng cho mọi vương quốc trên cõi đất, vì những điều Mơ-na-se[^7-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052][^8-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052], con Khít-ki-gia[^9-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052], vua Giu-đa[^10-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052], đã làm ở Giê-ru-sa-lem[^11-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052].

# Tai hoạ chiến tranh[^12-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]

> <sup><b>5</b></sup> Ai còn [^6@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]thương xót ngươi, hỡi Giê-ru-sa-lem[^13-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] ?
>
> <sup><b>5</b></sup> Ai còn [^7@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]thương cảm cho ngươi ?
>
> <sup><b>5</b></sup> Ai còn quay gót lại để vấn an ngươi ?
>
> <sup><b>6</b></sup> Chính ngươi đã chối bỏ
>
> <sup><b>6</b></sup> quay lưng lại với Ta –sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^14-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]–
>
> <sup><b>6</b></sup> nên Ta dang [^8@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]tay đánh phạt, nhằm huỷ diệt ngươi.
>
> <sup><b>6</b></sup> [^9@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]Thương xót nhiều rồi, nay Ta đã chán !
>
> <sup><b>7</b></sup> Khắp xứ sở, nơi các cổng thành, Ta đã lấy sàng mà sàng chúng.
>
> <sup><b>7</b></sup> Ta đã cướp đi con cái của dân Ta, và làm cho chúng bị tiêu diệt,
>
> <sup><b>7</b></sup> vì chúng theo đường nẻo gian tà, không chịu quay trở lại.
>
> <sup><b>8</b></sup> Người goá bụa, Ta đã tăng thêm số nhiều hơn cát đại dương.
>
> <sup><b>8</b></sup> Ngay [^10@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]giữa trưa, Ta để cho quân giặc
>
> <sup><b>8</b></sup> xông vào các bà mẹ của những chiến binh trẻ.
>
> <sup><b>8</b></sup> Thình lình Ta đã giáng xuống trên chúng
>
> <sup><b>8</b></sup> rối loạn và kinh hoàng.
>
> <sup><b>9</b></sup> Người mẹ từng sinh năm đẻ bảy nay ủ rũ, rồi trút hơi thở lìa đời.
>
> <sup><b>9</b></sup> Giữa ban ngày mà mặt trời của bà đã lặn, bà thẹn thùng xấu hổ.
>
> <sup><b>9</b></sup> Còn sống sót đứa con nào, Ta để cho lưỡi gươm sát hại
>
> <sup><b>9</b></sup> trước mặt quân thù của chúng, – sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^15-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052].
>
>
# Xác định lại [^11@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]ơn gọi[^16-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]

> <sup><b>10</b></sup> Con vô phúc quá, mẹ ơi, mẹ [^12@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]sinh con ra làm gì,
>
> <sup><b>10</b></sup> để cho người ta [^13@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]chống đối, cho cả nước gây gổ với con ?
>
> <sup><b>10</b></sup> Con chẳng cho ai vay, cũng không mượn của người,
>
> <sup><b>10</b></sup> thế mà vẫn cứ bị nguyền rủa.
>
> <sup><b>11</b></sup> Quả vậy, lạy ĐỨC CHÚA[^17-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052],
>
> <sup><b>11</b></sup> con đã chẳng đem thiện chí phục vụ Ngài hay sao ?
>
> <sup><b>11</b></sup> Nào con đã chẳng cầu khẩn với Ngài cho thù địch
>
> <sup><b>11</b></sup> khi nó gặp hoạn nạn, lúc nó phải [^14@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]gian truân[^18-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] ?
>
> <sup><b>12</b></sup> [^19-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]Sắt phương bắc và đồng, có ai bẻ nổi ?
>
> <sup><b>13</b></sup> [^15@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]Tài sản và các kho tàng của ngươi,
>
> <sup><b>13</b></sup> Ta sẽ để cho bị [^16@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]cướp phá mà không đền bù
>
> <sup><b>13</b></sup> vì mọi tội ngươi đã phạm trên toàn xứ sở.
>
> <sup><b>14</b></sup> Ta sẽ bắt ngươi làm tôi kẻ thù[^20-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] trong xứ sở mà ngươi không biết,
>
> <sup><b>14</b></sup> vì cơn giận của Ta đã bừng lên như lửa,
>
> <sup><b>14</b></sup> sẵn sàng thiêu rụi các ngươi.
>
> <sup><b>15</b></sup> Lạy ĐỨC CHÚA[^21-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052], chính Ngài biết rõ !
>
> <sup><b>15</b></sup> Xin[^22-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] nhớ đến con và thăm viếng con cùng,
>
> <sup><b>15</b></sup> xin báo oán những kẻ bách hại con.
>
> <sup><b>15</b></sup> Xin[^23-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] đừng nén cơn giận kẻo con bị chúng bắt đem đi.
>
> <sup><b>15</b></sup> Ngài biết đó : con phải chuốc lấy nhục vào thân, âu cũng [^17@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]vì Ngài.
>
> <sup><b>16</b></sup> Gặp được lời Chúa, con đã [^18@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]nuốt vào,
>
> <sup><b>16</b></sup> lời Ngài làm cho con [^19@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]hoan hỷ,
>
> <sup><b>16</b></sup> làm vui thoả lòng con, vì con được mang [^20@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]danh Ngài[^24-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052],
>
> <sup><b>16</b></sup> lạy ĐỨC CHÚA[^25-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052], Thiên Chúa các đạo binh.
>
> <sup><b>17</b></sup> Con không [^21@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]ngồi chung vui với phường giễu cợt[^26-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052],
>
> <sup><b>17</b></sup> tay Ngài đè nặng khiến con phải ngồi riêng một mình.
>
> <sup><b>17</b></sup> Quả thật, Ngài đã làm cho con đầy bực tức.
>
> <sup><b>18</b></sup> Tại sao con cứ phải đau khổ hoài,
>
> <sup><b>18</b></sup> mang vết trọng thương [^22@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]hết đường cứu chữa ?
>
> <sup><b>18</b></sup> Phải chăng đối với con, Ngài chỉ là ngọn suối trong ảo mộng,
>
> <sup><b>18</b></sup> là dòng nước mơ hồ ?
>
> <sup><b>19</b></sup> Vì thế, ĐỨC CHÚA[^27-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052] phán như sau :
>
> <sup><b>19</b></sup> “Nếu Ta [^23@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]đưa ngươi về mà ngươi chịu trở về[^28-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052],
>
> <sup><b>19</b></sup> thì ngươi sẽ được đứng [^24@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]trước nhan Ta.
>
> <sup><b>19</b></sup> Nếu ngươi nói điều cao quý thay vì điều hèn hạ,
>
> <sup><b>19</b></sup> thì [^25@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]ngươi sẽ nên như miệng Ta.
>
> <sup><b>19</b></sup> Chúng sẽ trở lại với ngươi,
>
> <sup><b>19</b></sup> chứ không phải ngươi trở lại với chúng.
>
> <sup><b>20</b></sup> Ta sẽ làm cho ngươi nên thành [^26@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]đồng kiên cố đối với dân này.
>
> <sup><b>20</b></sup> Chúng có chống lại ngươi cũng [^27@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]chẳng làm chi được,
>
> <sup><b>20</b></sup> vì Ta ở với ngươi để [^28@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]cứu sống và giải thoát ngươi,
>
> <sup><b>20</b></sup> – sấm ngôn của ĐỨC CHÚA[^29-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052].
>
> <sup><b>21</b></sup> Ta sẽ [^29@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]giải thoát ngươi khỏi tay kẻ dữ,
>
> <sup><b>21</b></sup> sẽ cứu chuộc ngươi khỏi bàn tay hung tàn.
>
>[^1-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^2-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Moses | French: Moise | Latin: Moysen | Origin: &#1502;&#1465; &#64298;&#1462;&#1492; | Vietnamese: Mô-sê -- Xh 2,10

[^3-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Samuel | French: Samuel | Latin: Samuel | Origin: &#64298;&#1456;&#1502;&#64309;&#1488;&#1461;&#1500; | Vietnamese: Sa-mu-en -- con ông En-ca-ra và bà An-na, 1 Sm 1,20-28 ; 2,11-26

[^4-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Ngôn sứ Giê-rê-mi-a muốn đại diện cho dân đứng trước nhan Chúa để chuyển cầu cho họ (c.2). Nhưng lúc này thì Thiên Chúa từ chối lời chuyển cầu (x. Am 7,9) cho dù có do một người cỡ ông Mô-sê (Xh 32,11 ; 34,9 ; Ds 11,2 ; v.v...) hoặc cỡ ông Sa-mu-en (1 Sm 7,8-10 ; 12,19.23 ; Tv 99,6). Truyền thống sau này coi ngôn sứ Giê-rê-mi-a cũng là đấng chuyển cầu mạnh thế ở trên trời (2 Mcb 15,14).

[^5-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^6-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^7-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Manasseh | French: Manassé | Latin: Manasse | Origin: &#1502;&#1456;&#1504;&#1463;&#64298;&#1468;&#1462;&#1492; | Vietnamese: Mơ-na-se 1 -- con ông Giu-se, thủy tổ chi tộc Mơ-na-se, Ds 27,1

[^8-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Vua này (687-642) đã du nhập thói thờ phượng của Át-sua vào Giu-đa, vì thế đã trở thành biểu tượng cho sự vô đạo trong Ít-ra-en. Về vua này, x. 2 V 21.

[^9-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Hezekiah | French: Ezékias | Latin: Ezechias | Origin: &#1495;&#1460;&#1494;&#1456;&#1511;&#1460;&#1497;&#1468;&#1464;&#1492; | Vietnamese: Khít-ki-gia 1 -- con vua A-khát, vua Giu-đa, 2 V 18,1

[^10-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Manasseh | French: Manassé | Latin: Manasse | Origin: &#1502;&#1456;&#1504;&#1463;&#64298;&#1468;&#1462;&#1492; | Vietnamese: Mơ-na-se 2 -- vua Giu-đa, Gr 15,4 ; 1 Sb 3,13

[^11-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: &#1497;&#1456;&#1512;&#64309;&#64298;&#1464;&#1500;&#1461;&#1501; | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48

[^12-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Khúc này (cc. 5-9) hẳn đã được công bố liền trước cuộc vây hãm Giê-ru-sa-lem năm 598 tCN.

[^13-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Jerusalem | French: Jérusalem | Latin: Ierusalem | Origin: &#1497;&#1456;&#1512;&#64309;&#64298;&#1464;&#1500;&#1461;&#1501; | Vietnamese: Giê-ru-sa-lem -- kinh thành Thiên Chúa, thành vua Đa-vít... -- 1 V 8,44.48

[^14-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^15-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^16-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Lại một lời tâm sự nữa của ngôn sứ Giê-rê-mi-a với Đức Chúa về khủng hoảng nội tâm của ông trong sứ vụ (x. 11,18 – 12,5). Cũng như ở 12,5 Thiên Chúa không xoa dịu nỗi khổ của ông, mà còn cho đó là *hèn hạ* và đòi ông phải *trở về* một lần nữa. Nhân đó Thiên Chúa nhắc lại lệnh ban đầu kèm những lời hứa (x. Gr 1,9.17-19). Về những lời *tâm sự* Giê-rê-mi-a than thở với Chúa, x. 11,18 – 12,5 ; 15,10-21 ; 17,14-18 ; 18,18-23 ; 20,7-18.

[^17-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^18-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: HR rất tối. Đây dịch theo LXX và BJ, đặt câu nói vào miệng Giê-rê-mi-a thì hợp mạch văn hơn.

[^19-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Cc. 12-14, gần giống như 17,3-4, hoàn toàn lạc lõng trong văn mạch ở đây. C.12 rất bí nghĩa và, dù có trong tất cả các bản, có người cho là được dặm vào. Cả LXX lẫn HR đều không rõ nghĩa. *Sắt phương Bắc* có khi ám chỉ sắt xuất xứ từ miền Cô-ca-dơ là thứ tốt nhất. Như vậy câu này muốn đưa về Giê-rê-mi-a (như c.20 dưới đây và 1,18), ý nói : ngôn sứ không phải sợ gì những kẻ chống đối ông. Hoặc câu nói ám chỉ quân đội Ba-by-lon như đòn trừng phạt Thiên Chúa gửi từ phương Bắc xuống (x. 4,6 ; 6,1).

[^20-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Dịch theo LXX và các bản dịch khác dựa theo 17,4. HR : *Ta sẽ làm cho kẻ thù ngươi đi qua*, hoặc *Ta sẽ đưa kẻ thù của ngươi từ miền đất ngươi không biết*.

[^21-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^22-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Sin | French: Sin | Latin: Sin | Origin: &#1505;&#1460;&#1497;&#1503; | Vietnamese: Xin 1 -- sa mạc trong cuộc Xuất hành, Xh 16,1 ; Ds 33,11-12

[^23-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Sin | French: Sin | Latin: Sin | Origin: &#1505;&#1460;&#1497;&#1503; | Vietnamese: Xin 1 -- sa mạc trong cuộc Xuất hành, Xh 16,1 ; Ds 33,11-12

[^24-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Thành ngữ này dùng về Đền Thờ (x. Gr 7,10-11 ; 1 V 8,43). Ngôn sứ ý thức mình là người của Đức Chúa. Chính vì hết mình phụng sự Người, mà ông bị cô lập, lẻ loi (c.17b).

[^25-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^26-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: *Phường giễu cợt* cũng như bọn giàu có và kiêu căng, hạng người bị nguyền rủa trong các thánh vịnh, các sách khôn ngoan và Tin Mừng (Lc 6,25 ; Mt 5,3 tt).

[^27-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^28-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Một kiểu nói tiêu biểu trong Giê-rê-mi-a (x. 17,14 ; 20,7) nhấn mạnh mối tương quan mật thiết giữa tác động của con người với tác động của Thiên Chúa : trước hết con người phải thấy rằng nếu Thiên Chúa không hành động thì không sao con người hành động được ; thế nhưng đồng thời con người phải tự do chấp nhận để Thiên Chúa hành động nơi mình, thì mới đạt kết quả.

[^29-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^1@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Xh 32,11; Tv 99,6

[^2@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 11,14

[^3@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 14,12; 43,11=; Kh 13,10

[^4@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Ed 14,21

[^5@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 24,9; Nk 3,6

[^6@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 13,14; Nk 3,7

[^7@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Tv 69,21; Is 51,19

[^8@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 6,12; 51,25

[^9@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 44,22; Am 7,8

[^10@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 6,4

[^11@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 1,4-10.15-19

[^12@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 20,14

[^13@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Lc 2,34

[^14@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 14,8

[^15@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 17,3-4=

[^16@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 6,19; 14,16

[^17@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Tv 69,8

[^18@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Tv 19,9.11; 119,103.131

[^19@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Ga 4,34; Hr 6,5

[^20@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 7,10-14; 14,9; 1 V 8,43

[^21@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 16,8

[^22@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 10,19; 46,11; Mk 1,9

[^23@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 31,18

[^24@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 7,10

[^25@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 1,9

[^26@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 1,18-19

[^27@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 1,8

[^28@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 20,13

[^29@-5ffaf13e-666a-4782-ad82-b281d1193052]: Gr 38,9.13