books/bible/versions/ktcgkpv.org/kt2011/ac/3/3.md

# BÀI THỨ BA[^1-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]
<sup><b>0</b></sup> A-lép

> <sup><b>1</b></sup> Tôi là người đã sống cảnh lầm than[^2-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]
>
> <sup><b>1</b></sup> dưới làn roi giận dữ của Người.
>
> <sup><b>2</b></sup> Người dẫn tôi, bắt tôi lần bước,
>
> <sup><b>2</b></sup> trong tối tăm, không [^1@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]ánh sáng soi đường.
>
> <sup><b>3</b></sup> Suốt ngày Người ra tay
>
> <sup><b>3</b></sup> hành hạ tôi đủ cách.
>
><sup><b>3</b></sup> Bết

> <sup><b>4</b></sup> [^2@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]Da thịt tôi, Người khiến phải hao mòn[^3-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>4</b></sup> xương cốt tôi, Người làm cho rời rã.
>
> <sup><b>5</b></sup> Người đắp ụ nhằm tấn công tôi,
>
> <sup><b>5</b></sup> vùi dập tôi trong cay đắng nhục nhằn.
>
> <sup><b>6</b></sup> Người [^3@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]nhốt tôi trong ngục tù tăm tối[^4-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>6</b></sup> như những kẻ đã chết tự ngàn xưa.
>
><sup><b>6</b></sup> Ghi-men

> <sup><b>7</b></sup> Người xây tường vây kín lấy tôi, tôi không sao trốn thoát.
>
> <sup><b>7</b></sup> Xiềng xích tôi, Người làm cho thêm nặng.
>
> <sup><b>8</b></sup> Tôi kêu la cầu cứu, Người cũng bịt miệng tôi,
>
> <sup><b>8</b></sup> không để tôi khẩn nguyện.
>
> <sup><b>9</b></sup> Người lấy đá hộc chận đường tôi,
>
> <sup><b>9</b></sup> xoá lối đi khiến tôi phải lạc hướng.
>
><sup><b>9</b></sup> Đa-lét

> <sup><b>10</b></sup> Người là con báo rình rập tôi[^5-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>10</b></sup> là [^4@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]sư tử chờ mồi trong bóng tối.
>
> <sup><b>11</b></sup> Người để tôi lạc lối nhằm xé xác phanh thây,
>
> <sup><b>11</b></sup> bỏ mặc tôi cô đơn tiều tuỵ.
>
> <sup><b>12</b></sup> Người giương nỏ nhắm tôi,
>
> <sup><b>12</b></sup> tôi trở thành mục tiêu cho Người [^5@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]bắn.
>
><sup><b>12</b></sup> Hê

> <sup><b>13</b></sup> Người rút tên trong ống
>
> <sup><b>13</b></sup> bắn vào tạng phủ tôi.
>
> <sup><b>14</b></sup> Tôi nên [^6@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]trò cười cho thiên hạ[^6-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>14</b></sup> nên vè vãn suốt ngày họ nghêu ngao.
>
> <sup><b>15</b></sup> Người ép tôi nuốt cay ngậm [^7@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]đắng,
>
> <sup><b>15</b></sup> rượu bồ hòn bắt uống cho say.
>
><sup><b>15</b></sup> Vau

> <sup><b>16</b></sup> Răng tôi, Người bắt nhai đá sỏi,
>
> <sup><b>16</b></sup> xác tôi, Người vùi dập dưới đống tro[^7-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a].
>
> <sup><b>17</b></sup> Hồn tôi[^8-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] hết được [^8@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]bình an thư thái,
>
> <sup><b>17</b></sup> tôi đã quên mùi hạnh phúc rồi.
>
> <sup><b>18</b></sup> Tôi tự nhủ : cuộc sống của mình nay chấm dứt,
>
> <sup><b>18</b></sup> [^9@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]hy vọng nơi ĐỨC CHÚA[^9-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] cũng tiêu tan.
>
><sup><b>18</b></sup> Da-in

> <sup><b>19</b></sup> Xin[^10-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] nhớ[^11-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] đến nỗi khốn cùng của con[^12-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>19</b></sup> và cuộc đời con vất vưởng nuốt cay ngậm đắng.
>
> <sup><b>20</b></sup> Nỗi niềm riêng canh cánh bên lòng,
>
> <sup><b>20</b></sup> khiến hồn con tiêu hao mòn mỏi.
>
> <sup><b>21</b></sup> Đây là điều con suy đi gẫm lại,
>
> <sup><b>21</b></sup> nhờ thế mà con vững dạ cậy trông :
>
><sup><b>21</b></sup> Khết

> <sup><b>22</b></sup> Lượng [^10@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]từ bi ĐỨC CHÚA[^13-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] đâu đã cạn[^14-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>22</b></sup> lòng thương xót của Người mãi không vơi.
>
> <sup><b>23</b></sup> Sáng nào Người cũng ban ân huệ mới.
>
> <sup><b>23</b></sup> Lòng trung tín của Người cao cả biết bao !
>
> <sup><b>24</b></sup> Tôi tự nhủ : “ĐỨC CHÚA[^15-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] là phần [^11@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]sản nghiệp của tôi[^16-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>24</b></sup> vì thế nơi Người, tôi trông cậy.”
>
><sup><b>24</b></sup> Tết

> <sup><b>25</b></sup> ĐỨC CHÚA[^17-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] xử tốt[^18-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] với ai tin cậy Người,
>
> <sup><b>25</b></sup> với ai hết lòng tìm kiếm Chúa.
>
> <sup><b>26</b></sup> Biết thinh lặng [^12@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]đợi chờ,
>
> <sup><b>26</b></sup> đợi chờ ơn cứu độ của ĐỨC CHÚA[^19-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a], đó là một điều hay.
>
> <sup><b>27</b></sup> Cũng là một điều hay cho người nào
>
> <sup><b>27</b></sup> phải mang ách từ khi còn trẻ.
>
><sup><b>27</b></sup> Giốt

> <sup><b>28</b></sup> Khi chính Chúa bắt nó phải mang,
>
> <sup><b>28</b></sup> nó hãy cứ ngồi im lặng [^13@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]một mình,
>
> <sup><b>29</b></sup> cứ đặt miệng nó trong bụi đất
>
> <sup><b>29</b></sup> –may ra còn chút hy vọng nào chăng–
>
> <sup><b>30</b></sup> nó cứ đưa [^14@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]má cho kẻ tát,
>
> <sup><b>30</b></sup> chuốc lấy cho mình đầy nỗi nhuốc nhơ.
>
><sup><b>30</b></sup> Cáp

> <sup><b>31</b></sup> Vì quả thật[^20-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a], Đức Chúa chẳng bỏ rơi mãi mãi :
>
> <sup><b>32</b></sup> [^15@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]có làm khổ, Người cũng xót thương,
>
> <sup><b>32</b></sup> vì Người vốn từ bi cao cả ;
>
> <sup><b>33</b></sup> có hạ nhục và làm khổ người ta,
>
> <sup><b>33</b></sup> Người cũng [^16@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]chẳng vui vẻ gì.
>
><sup><b>33</b></sup> La-mét

> <sup><b>34</b></sup> Chà đạp dưới chân hết mọi tù nhân trong xứ sở ;
>
> <sup><b>35</b></sup> tráo trở để không tôn trọng quyền lợi kẻ khác
>
> <sup><b>35</b></sup> trước mặt Đấng Tối Cao[^21-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] ;
>
> <sup><b>36</b></sup> gây thiệt hại cho người khi kiện tụng :
>
> <sup><b>36</b></sup> tất cả những điều này,
>
> <sup><b>36</b></sup> lẽ nào Đức Chúa lại không thấy ?
>
><sup><b>36</b></sup> Mêm

> <sup><b>37</b></sup> Ai chỉ [^17@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]nói một lời là có mọi sự[^22-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] ?
>
> <sup><b>37</b></sup> Chẳng phải Đức Chúa đã phán truyền hay sao ?
>
> <sup><b>38</b></sup> [^18@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]Chẳng lẽ mọi điều lành điều dữ
>
> <sup><b>38</b></sup> không xuất hiện do miệng Đấng Tối Cao[^23-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] ?
>
> <sup><b>39</b></sup> Sao con người cứ than thân trách phận
>
> <sup><b>39</b></sup> mà không sống cho ra người, tránh xa tội lỗi ?
>
><sup><b>39</b></sup> Nun[^24-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]

> <sup><b>40</b></sup> Mọi nẻo đường[^25-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] của ta[^26-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a], ta hãy xem đi xét lại,
>
> <sup><b>40</b></sup> và [^19@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]trở về cùng ĐỨC CHÚA[^27-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a].
>
> <sup><b>41</b></sup> Hãy giơ tay và hướng lòng lên Đức Chúa,
>
> <sup><b>41</b></sup> là Đấng ngự trên trời.
>
> <sup><b>42</b></sup> Chúng con[^28-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] đắc tội, chúng con phản phúc,
>
> <sup><b>42</b></sup> Ngài thì Ngài chẳng dung tha.
>
><sup><b>42</b></sup> Xa-méc

> <sup><b>43</b></sup> Ngài ẩn mình trong cơn thịnh nộ,
>
> <sup><b>43</b></sup> đuổi bắt và tiêu diệt chúng con chẳng chút khoan hồng.
>
> <sup><b>44</b></sup> Ngài ẩn mình thật kín giữa ngàn mây thẳm,
>
> <sup><b>44</b></sup> khiến lời kinh không sao vọng tới.
>
> <sup><b>45</b></sup> Ngài biến chúng con thành [^20@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]rác rưởi,
>
> <sup><b>45</b></sup> thành đồ phế thải giữa chư dân.
>
><sup><b>45</b></sup> Pê[^29-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]

> <sup><b>46</b></sup> Hết mọi kẻ thù của chúng tôi[^30-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]
>
> <sup><b>46</b></sup> đều há miệng hằm hè khiêu khích.
>
> <sup><b>47</b></sup> Số phận của chúng tôi là vực thẳm và kinh hoàng,
>
> <sup><b>47</b></sup> là đổ nát và tan hoang.
>
> <sup><b>48</b></sup> [^21@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]Mắt tôi[^31-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] trào suối lệ
>
> <sup><b>48</b></sup> thương con gái dân tôi tàn phế.
>
><sup><b>48</b></sup> A-in

> <sup><b>49</b></sup> Mắt tôi thành suối không ngừng chảy,
>
> <sup><b>49</b></sup> cứ chảy mãi không ngừng,
>
> <sup><b>50</b></sup> cho đến khi, từ trời cao thẳm,
>
> <sup><b>50</b></sup> ĐỨC CHÚA[^32-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] [^22@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]nhìn xem và trông thấy tỏ tường.
>
> <sup><b>51</b></sup> Mắt tôi làm cho tôi nhức nhối,
>
> <sup><b>51</b></sup> vì cảm thương mọi thiếu nữ Thành Đô[^33-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a].
>
><sup><b>51</b></sup> Xa-đê

> <sup><b>52</b></sup> Những người thù ghét tôi [^23@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]vô cớ
>
> <sup><b>52</b></sup> đuổi xua tôi như thể đuổi chim.
>
> <sup><b>53</b></sup> Chúng [^24@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]chôn sống tôi trong một cái hố,
>
> <sup><b>53</b></sup> rồi lấy đá lấp lại.
>
> <sup><b>54</b></sup> Nước[^34-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] dâng lên ngập đầu[^35-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>54</b></sup> tôi thốt lên : “Chết mất !”
>
><sup><b>54</b></sup> Cốp

> <sup><b>55</b></sup> Từ hố sâu, thân lạy ĐỨC CHÚA[^36-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a],
>
> <sup><b>55</b></sup> con kêu khấn danh Ngài.
>
> <sup><b>56</b></sup> Ngài đã [^25@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]nghe con cầu nguyện kêu van,
>
> <sup><b>56</b></sup> xin đừng giả điếc làm ngơ nữa !
>
> <sup><b>57</b></sup> Chúa [^26@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]ở bên con ngày con kêu Chúa,
>
> <sup><b>57</b></sup> Ngài đã phán : “Đừng sợ hãi chi !”
>
><sup><b>57</b></sup> Rết

> <sup><b>58</b></sup> Ngài biện hộ cho con, lạy Chúa,
>
> <sup><b>58</b></sup> và [^27@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]chuộc lấy mạng con[^37-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a].
>
> <sup><b>59</b></sup> Con bị oan, Ngài đã thấy rõ,
>
> <sup><b>59</b></sup> lạy ĐỨC CHÚA[^38-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a], xin minh xử cho con.
>
> <sup><b>60</b></sup> Ngài đã thấy chúng căm gan giận dữ,
>
> <sup><b>60</b></sup> tìm mọi âm mưu chống lại con.
>
><sup><b>60</b></sup> Sin

> <sup><b>61</b></sup> Lạy ĐỨC CHÚA[^39-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a], Ngài đã nghe những lời lăng nhục,
>
> <sup><b>61</b></sup> và mọi điều chúng mưu tính hại con,
>
> <sup><b>62</b></sup> với những lời thì thầm bàn tán
>
> <sup><b>62</b></sup> suốt ngày chống lại con.
>
> <sup><b>63</b></sup> Xin[^40-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] Ngài thấy cho : chúng ngồi hay đứng,
>
> <sup><b>63</b></sup> con cũng thành [^28@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]vè cho chúng nghêu ngao.
>
><sup><b>63</b></sup> Tau

> <sup><b>64</b></sup> Lạy ĐỨC CHÚA[^41-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a], xin Ngài [^29@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]đáp trả
>
> <sup><b>64</b></sup> tuỳ theo những việc tay chúng làm.
>
> <sup><b>65</b></sup> Xin[^42-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a] cho lòng chúng ra cứng cỏi,
>
> <sup><b>65</b></sup> giáng trên chúng lời nguyền rủa của Ngài.
>
> <sup><b>66</b></sup> Trong cơn thịnh nộ, xin xua đuổi và tiêu diệt chúng,
>
> <sup><b>66</b></sup> cho chúng khuất dạng khỏi gầm trời[^43-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a].
>
>[^1-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Bài ca thứ ba này dài nhất, vì mỗi mẫu tự được lặp lại ba lần. Đây là trọng tâm của Ac. Người thuật chuyện không phải là nữ nhân vật, nhưng là nam nhân vật (cc. 1-39). Ông diễn tả lời than khóc cá nhân và lời cầu nguyện đầy chân thành và biết ơn theo kiểu văn chương khôn ngoan. Cc. 40-47 đổi chủ ngữ số nhiều *chúng tôi*, mang tính cách than khóc tập thể. Cc. 48-54 trở lại lời than vãn cá nhân. Cc. 55-66 cầu nguyện xin Chúa báo thù cho mình.

[^2-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: 3,1-18 : Nỗi cô đơn của người than vãn. Người này là tác giả hay là dân nói lên kiếp sống lầm than của mình, thân xác bị hành hạ đủ cách.

[^3-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 4-16 đầy những hình ảnh vay mượn trong sách Gióp và Thánh vịnh để mô tả lối hành xử của Đức Chúa đối với người kể.

[^4-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Có thể hiểu là âm ty : Hoàn cảnh tuyệt vọng của tác giả ! Hai câu 6-7 đồng nghĩa.

[^5-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 10-13 : Chúa được ví như con thú đói rình mồi hay như thợ săn.

[^6-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: X. G 12,4 ; Tv 44,14.

[^7-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: LXX : *Người nuôi tôi bằng tro*.

[^8-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Dịch theo XR và PT. Còn HR là *Ngài đã loại trừ*.

[^9-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^10-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Sin | French: Sin | Latin: Sin | Origin: &#1505;&#1460;&#1497;&#1503; | Vietnamese: Xin 1 -- sa mạc trong cuộc Xuất hành, Xh 16,1 ; Ds 33,11-12

[^11-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 19-39 : Người kể đầy niềm tin tưởng và cậy trông nơi Đức Chúa, là Đấng từ bi, tốt lành và tín thành.

[^12-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 19-21 : Những câu này trực tiếp nói với Chúa : xin Chúa nhìn đến số phận hiện tại của mình và giới thiệu những điều mình suy niệm về Chúa.

[^13-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^14-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 22-33 cho thấy rằng khi gặp cơn khốn quẫn, người ta dễ nhận ra Thiên Chúa và các ân huệ của Người.

[^15-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^16-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Đây là câu tuyên xưng đức tin của con cái Lê-vi. Đức Chúa là lẽ sống của họ, là phần hạnh phúc họ hưởng (x. Tv 73,26 ; 119,57).

[^17-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^18-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 25-27 trong HR đều bắt đầu bằng từ tôb, nghĩa là *tốt lành*. Rất tiếc trong bản dịch Việt ngữ chúng tôi không thể diễn tả đúng như vậy. Tác giả tin tưởng vào sự tốt lành của Đức Chúa.

[^19-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^20-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 31-39 : Tác giả suy tư về sự công bình của Thiên Chúa. Trừng phạt chỉ là tạm thời, có tính giáo dục. Cc. 31-33 bắt đầu bằng từ Kî, nghĩa là *vì*. Cc. 34-36 bắt đầu bằng từ lü tiếp đầu ngữ, có nghĩa là *khi*.

[^21-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Most High | French: Très-Haut | Latin: Altissimus | Origin: &#1506;&#1462;&#1500;&#1456;&#1497;&#64331;&#1503; -- &#933;&#968;&#953;&#963;&#964;&#959;&#962; | Vietnamese: Đấng Tối Cao -- được dùng như tên riêng của Thiên Chúa thật, -- Is 14,14 ; Tv 91,1.9 ; Lc 1,32

[^22-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 37-39 : Thiên Chúa được xem như là Đấng tạo thành mọi sự (St 1), điều lành cũng như điều dữ (x. Am 3,6 ; G 2,10).

[^23-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Most High | French: Très-Haut | Latin: Altissimus | Origin: &#1506;&#1462;&#1500;&#1456;&#1497;&#64331;&#1503; -- &#933;&#968;&#953;&#963;&#964;&#959;&#962; | Vietnamese: Đấng Tối Cao -- được dùng như tên riêng của Thiên Chúa thật, -- Is 14,14 ; Tv 91,1.9 ; Lc 1,32

[^24-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Nun | French: Noun | Latin: Nun | Origin: &#1504;&#64331;&#1503; | Vietnamese: Nun -- 1 Sb 7,27

[^25-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 40-66 : Phần cuối cùng của chương này gồm có lời cầu nguyện của tập thể (cc. 40-47), lời than vãn của tác giả (cá nhân) (cc. 48-54), lời cầu nguyện cá nhân, đầy tin tưởng (cc. 55-66).

[^26-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 40-47 : Những lời than vãn trong các chương trên đây cho thấy Ai ca là tiếng kêu đau khổ của cá nhân. Nhưng 3,40-47 cho phép hiểu rằng tiếng kêu ấy cũng là của tập thể dân Chúa. Những lời than vãn và những điều suy tư về Thiên Chúa trở thành lời cầu nguyện với Chúa trong niềm tin tưởng.

[^27-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^28-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: X. Đnl 28,37. Điều quả quyết : ai có tội thì bị Thiên Chúa trừng phạt.

[^29-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Đảo lộn thứ tự mẫu tự Híp-ri c.46 và c.49.

[^30-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 46-47 : Những người kêu cầu nói với nhau, chủ ngữ *chúng tôi*.

[^31-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 48-54 : Những lời than vãn cá nhân này khiến chúng ta liên tưởng đến ngôn sứ Giê-rê-mi-a bị dân Giu-đa ngược đãi. Tác giả than khóc cho số phận của dân và dựa vào đó kêu cầu Thiên Chúa đoái thương họ.

[^32-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^33-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Người ta có thể hiểu theo nghĩa đen như 1,4.18 ; 2,10.21, hoặc hiểu theo nghĩa bóng : ám chỉ các làng phụ thuộc Giê-ru-sa-lem, như trong Ds 21,25.32 ; Gs 15,45.47 ; Tl 11,26.

[^34-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Water Gate | French: Eaux (Porte des) | Latin: Aquarum (porta) | Origin: &#1492;&#1463;&#1502;&#1468;&#1464;&#1497;&#1477;&#1501; &#8206;(&#64298;&#1463;&#1506;&#1463;&#1512;&#1470;) | Vietnamese: Nước (cửa) -- Nkm 8,1.3

[^35-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Cc. 55-66 là những lời cầu nguyện với Đức Chúa. Tác giả không còn coi Chúa như kẻ thù, nhưng là Đấng phù trợ, Đấng biện hộ. Ông tin tưởng Người xét xử công minh đối với kẻ thù.

[^36-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^37-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: X. R 2,20 ; Is 41,20.

[^38-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^39-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^40-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Sin | French: Sin | Latin: Sin | Origin: &#1505;&#1460;&#1497;&#1503; | Vietnamese: Xin 1 -- sa mạc trong cuộc Xuất hành, Xh 16,1 ; Ds 33,11-12

[^41-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Yahweh | French: SEIGNEUR | Latin: Dominus | Origin: &#1497;&#1456;&#1492;&#64331;&#1464;&#1492; | Vietnamese: ĐỨC CHÚA -- Danh của Thiên Chúa Ít-ra-en, St 2,4...

[^42-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: English: Sin | French: Sin | Latin: Sin | Origin: &#1505;&#1460;&#1497;&#1503; | Vietnamese: Xin 1 -- sa mạc trong cuộc Xuất hành, Xh 16,1 ; Ds 33,11-12

[^43-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Kết thúc lời cầu nguyện, tác giả xin Chúa tiêu diệt kẻ thù, không còn một bóng dáng nào nữa.

[^1@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Ga 8,12

[^2@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: G 30,30

[^3@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: G 3,23; 19,8

[^4@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: G 10,16

[^5@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: G 16,12-13

[^6@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Đnl 28,37; Tv 69,12; Gr 20,7

[^7@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Tv 69,22

[^8@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Gr 16,5

[^9@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: G 17,15

[^10@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Xh 34,6-7

[^11@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Tv 16,6; 73,26

[^12@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Tv 40,2; Is 30,18

[^13@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Gr 15,17

[^14@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Is 50,6; Mt 5,39

[^15@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Is 54,8-9

[^16@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Ed 33,11

[^17@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: St 1; Tv 33,9

[^18@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Is 45,7

[^19@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Is 55,7

[^20@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: 1 Cr 4,13

[^21@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Gr 14,17

[^22@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Is 63,15

[^23@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Tv 35,19

[^24@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Gr 38,6

[^25@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Tv 130,2

[^26@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Tv 119,151; 145,18

[^27@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Xh 6,6

[^28@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Ac 3,14

[^29@-9720d65c-e102-4d45-8eec-9961d4f1665a]: Gr 51,56